Vergi İndirimi Mahsuben İade
Emrah AYGÜL
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
emrah.aygul@erisymm.com
Bilindiği üzere Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121. maddesinde yapılan düzenleme ile beyannamelerini zamanında veren, vergisini zamanında ödeyen ve belirtilen diğer şartları taşıyan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine, 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren verilecek yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’ini, ödenmesi gereken vergiden indirme imkanı getirilmiştir.
Vergi indiriminden;
– Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar,
– Finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri, emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere kurumlar vergisi mükellefleri
aşağıdaki şartları taşımaları kaydı ile yararlanabilmektedirler.
a) İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresi içerisinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de kanuni süresi içerisinde ödenmiş olması,
b) İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıl içerisinde haklarında beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması,
c) Vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla vergi aslı (vergi cezaları dâhil) 1.000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması,
ç) Vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde sayılan fiillerin işlenmemiş olması.
Kapsama giren ve şartları taşıyan mükellefler 2018 yılı yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinin %5’i oranında vergi indirimi tutarını hesaplayıp beyan ettiler.
Beyanname üzerinde hesaplanan vergi indirimi tutarı, öncelikle bu beyannameler üzerinden ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilebilmektedir. Ancak özellikle kurumlar vergisi mükelleflerinde, kurumlar vergisi ile aynı oranda geçici vergi uygulanması dolayısıyla, ödenecek vergi çıkmaması sebebiyle mükelleflerin çoğunluğunun iade alacağı doğmuştur.
Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121. Maddesi %5’lik vergi indiriminden doğan alacağın talep süresine sınır getirmiştir. Düzenlemeye göre indirilecek tutarın ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilir. Bu süre içinde mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilmez.
Örneğin 2018 yılı kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden indirilemeyen 100.000.- TL’lik vergi indirimi tutarı, 2018 hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içerisinde (30/4/2020 tarihine kadar), mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilecektir. Bu süre içerisinde mahsup edilemeyen vergi indirimi tutarları ise red ve iade olunmayacaktır.
Nakden iadenin mümkün olmaması, yalnızca mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup imkanının olması ve süre geçtikten sonra mahsuben iade imkanının ortadan kalkması durumu, yüksek iade tutarı olan işletmelerde mahsup işlemlerinin planlanmasını önemli kılmaktadır.
Son olarak mükelleflerin iade talep ederken iki sefer hesaplama yapması önerilir. Nitekim vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, şartları taşımadığının sonradan tespiti halinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.
Yine geçmişe yönelik vergi incelemeleri alınan iadelerin geri ödenmesine de yol açabilir. Şöyle ki indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda herhangi bir vergiye ilişkin beyanın gerçek durumu yansıtmadığının, indirimden yararlanıldıktan sonra tespiti üzerine, yapılan tarhiyatların kesinleşmesi halinde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.
