SGK Genelgesi 2019/13
T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sayı : 15591373-010.06-E.7934807
Tarih: 24/05/2019
Konu : Türkiye – Macaristan Sosyal Güvenlik Anlaşması
GENELGE
2019/13
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Macaristan Hükümeti Arasında 24 Şubat 2015 tarihinde Budapeşte’de imzalanan ve 24 Ağustos 2017 tarihli ve 30164 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Güvenlik Anlaşması (EK-1) 1 Nisan 2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Anlaşmanın Uygulanmasına İlişkin İdari Anlaşma da (EK-2) aynı tarihte yürürlüğe girmiştir.
Anlaşmanın uygulanmasına ilişkin iş ve işlemler aşağıda açıklanmıştır.
1. Kavramlar
Bu Genelgede geçen:
1. Anlaşma: Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Macaristan Hükümeti Arasında Sosyal Güvenlik Anlaşmasını,
2. İdari Anlaşma: Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Macaristan Hükümeti Arasında Sosyal Güvenlik Anlaşmasının Uygulanmasına İlişkin İdari Anlaşmasını,
3. Yetkili Makam: Anlaşmanın 2 nci maddesinde belirtilen mevzuatla düzenlenmiş sosyal güvenlik rejimlerinden sorumlu Bakanlar, Bakanlıklar ve ilgili Makamları,
4. İrtibat Kurumlan: Yetkili makamlar tarafından Anlaşmanın uygulanmasına yönelik ilişkileri yürütmekle görevlendirilmiş kurumlan,
5. Yetkili Kurum: Anlaşmanın 2 nci maddesinde belirtilen mevzuatın uygulanmasından ve/veya yardımların sağlanmasından sorumlu kurum veya kurumlan,
6. Akit Taraflar: Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ve Macaristan Hükümetini
ifade etmektedir.
2. Genel Açıklamalar
Anlaşma; Genel Hükümler, Uygulanacak Mevzuata İlişkin Hükümler, Yardımlara İlişkin Hükümler, Çeşitli Hükümler ile Geçici ve Son Hükümler olmak üzere 5 (beş) bölümden oluşmaktadır.
Anlaşmanın 2 nci maddesine göre, maddi uygulama bakımından Anlaşma; Ülkemiz açısından malullük, yaşlılık, ölüm, iş kazası ve meslek hastalıkları, işsizlik sigortaları ile genel sağlık sigortası kapsamında hastalık ve analık yardımlarını kapsamaktadır. Ancak hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına çalışanlar için işsizlik sigortası, kamu idarelerinde çalışanlar açısından iş kazası ve meslek hastalıkları ile işsizlik sigortaları hükümleri uygulanmayacaktır.
Anlaşmanın 3 üncü maddesine göre, Anlaşma sigortalılık esasına dayalı olup, Türkiye bakımından 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bendine göre sigortalı sayılanlar ile bunların aile bireylerini kapsamaktadır.
Anlaşmanın 7 nci maddesine göre, Akit Taraflardan birinde yardımlara hak kazanma ya da yardım miktarı üzerinde değişikliğe sebep olabilecek bir vakanın gerçekleşmesi durumunda, diğer Akit Taraf bu vakayı kendi ülkesinde geçmiş gibi dikkate alacaktır.
Anlaşmanın 8 inci maddesine göre Akit Taraf sigortalıları, istihdam edildikleri Akit Taraf mevzuatına tabidirler. Ancak bu kişilerin diğer Akit Taraf ülkesinde geçici görevlendirilmeleri ya da geçici olarak faaliyetlerini diğer Akit Taraf ülkesinde nakletmeleri durumunda Anlaşmanın 9 uncu maddesine göre 24 ayı geçmemek üzere aynı Akit Tarafın mevzuatına tabi kalırlar. Akit Tarafların mutabık kalmaları durumunda, bu süre en fazla 60 aya kadar uzatılabilir. Kamu görevlileri ya da Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre öyle kabul edilen kimseler, geçici olarak diğer Akit Tarafta çalıştıkları sürece de istihdam edildikleri Akit Taraf mevzuatına tabidirler.
Ülkemiz açısından Anlaşmanın 15 inci maddesine göre sağlık uygulaması, bulunma durumunda;
1. Bir işin ifası için işvereni tarafından geçici olarak Macaristan’a gönderilenler, Türkiye’de bağımsız çalışmakta iken faaliyetine geçici olarak Macaristan’da devam edecek olanlar ve Macaristan’a görevli olarak gönderilen kamu görevlileri ile bunların aile bireyleri görev süresi boyunca,
2. Kurumun onayı alınmak şartıyla, Türkiye’de tedavi görmekte iken bu tedavisine devam etmek üzere Macaristan’a dönen sigortalı ve bunların beraberlerindeki aile bireylerini geçici iş göremezlik süresi boyunca,
3. Türkiye’de istihdam edilen uluslararası taşımacılık personelinden, taşımacılık işi nedeniyle geçici olarak Macaristan’da bulunanları görev süreleri boyunca,
4. Macaristan’daki elçilik ve konsolosluklarda çalışanlardan Türk mevzuatına tabi kalmayı tercih edenleri ve bunların beraberlerindeki aile bireylerini görev süreleri boyunca,
5. İş kazası ya da meslek hastalığı nedeniyle kendisine gelir bağlananlardan Macaristan’da geçici bulunanları geçici bulundukları süre boyunca,
kapsamaktadır.
Anlaşmanın 17 nci maddesi gereği hem Türkiye’den hem de Macaristan’dan gelir veya aylık alanların sağlık yardımları, ikamet ettikleri Akit Taraf ülkesinin yetkili kurumunca karşılanacaktır. Akit Taraflardan yalnızca birinden aylık almakta iken, diğer Akit Tarafta ikamet edenler ve beraberlerinde ikamet eden aile bireylerinin sağlık yardım masrafları aylığı ödeyen Akit Tarafın yetkili kurumu tarafından karşılanacaktır. Diğer yandan Anlaşmanın 20 nci maddesi gereğince Kurum mevzuatına göre kendisine iş kazası ya da meslek hastalığı nedeniyle gelir bağlanmış olanlardan Macaristan’da ikamet edenlerin sağlık yardım masrafları Kurumca karşılanacaktır.
Akit Taraflardan birinde sigortalı olarak çalışan bir kişinin diğer Akit Taraf ülkesinde ikamet eden bakmakla yükümlü oldukları kişilerin sağlık yardım haklan Anlaşma kapsamında değildir.
Anlaşmanın 23 üncü maddesine göre, bir Akit Tarafın mevzuatına göre yardımlara hak kazanmada diğer Akit Tarafta tamamlanan prim ödeme gün sayıları aynı zamana rastlamamak kaydıyla birleştirilecektir. Ancak, Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre prim ödeme gün sayısının o Akit Taraf mevzuatına göre aylığa hak kazanmaya yeterli olması halinde süre birleştirmesi yapılmayacaktır.
Anlaşmanın 27 nci maddesine göre, Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre 1 (bir) yıldan az prim ödeme gün sayısının bulunması durumunda o ülke mevzuatına göre malullük, yaşlılık ve ölüm yardımları yapılmayacaktır. Ancak, aylığı bağlayacak olan Akit Taraf, diğer Akit Tarafta geçen 1 yıldan az süreleri kendi mevzuatına göre geçmiş süre olarak dikkate alacaktır.