EPDK Denetiminde BAŞKENTGAZ Nereye Koşuyor?
Mahmut ESEN
E. Mülkiye Başmüfettişi
mahmutesen@gmail.com
Ankara’da doğal gaz dağıtım işleri 2007 yılına kadar (belediye işletmesi) EGO; 2013 yılından sonra da (belediye şirketi) Başkentgaz tarafından yürütülmüştür.
Başkentgaz 2013 yılında tümüyle özelleştirilmiştir.
Özelleştirilmiş Başkentgaz A.Ş. tarafından yürütülen hizmetlerden dolayı son aylarda doğal gaz abonelerinden yoğun/çarpıcı yakınmalar gündeme gelmeye başlamıştır.
Bu konulara ilişkin tespit edilebilmiş bazı usulsüzlükler 25.01.2019 tarihinde gereği için tarafımdan Enerji Piyasası ve Düzenleme Kuruluna (EPDK) iletilmiştir.
EPDK’dan alınan 21.02. 2019 günlü yanıttan, sorunun yeterince anlaşılamadığı görülmüş, bunun üzerine konu açık/seçik bir biçimde yeniden EPDK’ya iletilmiştir.
Ankara’da yaklaşık 950.000 ön ödemeli sayaç abonesini yakından ilgilendirmesi dikkate alınarak EPDK’ya iletilmiş konular kamuoyunu aydınlatma bağlamında aşağıya çıkarılmıştır.
1- EPDK’nın resmi internet sitesinde yer alan: “…Doğal gaz dağıtım şirketleri tarafından 20 yılını dolduran veya 14 yılını doldurmuş onarımı yapılamayan sayaçların abonelerin talebi olmaksızın değiştirilmesine, borcun ödenmemesi, usulsüz/kaçak kullanım halleri dışında sayaç değişikliği nedeniyle gaz akışının kesinlikle durdurulmayacağına…“ (1) ilişkin (çok iddialı) açıklamasına karşın; usulsüz kullanım/tüketim olmadığı şeklinde ucu açık gerekçelerle, ağır kış koşulları dahi gözetilmeden ön ödemeli sayaçlar sökülüp götürülmekte, dolayısıyla gaz akışı kesilebilmektedir.
Örneğin, Ankara’da ikamet eden ve kanser tedavisi nedeniyle 20.09.2018 tarihinde yurt dışına çıkmış emekli bir valinin ön ödemeli sayacı, uzun süredir tüketim olmadığı gerekçesiyle götürülmüş, eşi Şirket yetkililere dahi ulaşamamış, gereken asgari duyarlık gösterilmemiştir. Halen gaz bağlantısı için abonenin yurtdışından dönüşü, yeni sözleşme imzalaması ve 510 TL güvence bedelinin ödenmesi beklenmektedir.
Bu olayın münferit olmadığı, Ankara ilinde yaygın bir uygulama olduğu açıktır. Bu uygulamanın yasal bir dayanağı var mıdır?
Bu tür olaylarda EPDK tarafından dağıtıcı şirkete herhangi bir yaptırım uygulanmış mıdır? Uygulanması düşünülmekte midir?
2-Aboneler ön ödemeliler yerine mekanik (faturalı) sayaç kullanmak zorunda mıdır? Sayaç değişikliği sırasında bu tür dayatma yapılabilir mi? Bu uygulamanın yasal dayanağı var mıdır?
3-Ön ödemeli sayaçların değiştirilmesi konusundaki ısrarlı/dayatmacı yaklaşım faturalı sayaçlar için neden gösterilmemektedir?
Ön ödemeli sayaçlardaki hatalı ölçüm yapıldığı iddiasının dayanakları var mıdır? Yeni sayaçların dağıtıcı Şirket lehine (hatalı) ölçüm yapmayacağı, ona göre program yapılmadığının bir garantisi var mıdır?
Mevsim koşulları dahi dikkate alınmadan abonelerin sayaç değişikliğine zorlanmasında, ön ödemeli sayaç kullananlarda peşin alımlarda sağlanmış fiyat avantajını ortadan kaldıran 29.7.2018 günlü R.G. yayımlanmış Yönetmelik değişikliğinin (Şirketin işlemlerini kolaylaştırmak bağlamında) bir etkisi var mıdır?
4-Sayacın mülkiyetinin Başkentgaz’a ait olduğu açıklandığı, EPDK açıklamalarında bu husus özellikle vurgulandığı halde, dağıtıcı firmaların uyguladıkları EPDK tarafından onaylı tarifelerde neden doğal gaz bağlantı ücreti sayaç bedeli dahil olarak belirlenmektedir? (2019 yılı için 700,92 TL)
5-Sadece sayaç değişikliği gerekçe gösterilerek eski abonelerle yeniden sözleşme düzenlenmesine neden gerek duyulmaktadır?
Bu bağlamda eski sözleşmede öngörülmüş koşullar, konuya ilişkin (6502 sayılı TKHK/4 md. başta olmak üzere) yürürlükte olan mevzuata karşın üstelik abonenin gaz akışının kesildiği dönemde ve abone ile müzakere edilmeden tüketici aleyhine nasıl değiştirilebilmektedir?
6- Başkasının adına doğalgaz aboneliği gibi doğal gazın usulsüz kullanımı vb. gerekçelerle Başkentgaz’ın abonelere idari para cezası niteliğinde yaptırım uygulama yetkisi var mıdır?
İdari para cezası türünde yaptırım uygulama yetkisi sadece kamu idareleri ait bir yetki değil midir?
7- Özelleştirme öncesi eski abonelerden doğal gaz bağlantı ücreti adı altında (tutarları açıkça belirtilmemekle birlikte, sayaç bedeli ve güvence bedeli de dahil) 12 taksit halinde toplam 300 ABD Doları alınmıştır.
Bu konulara ilişkin olarak dönemin Büyükşehir Belediye Başkanının açıklamaları ortada; (2) sayaç bedellerine ilişkin tartışmalar belleklerdedir.
Eski abonelerden yaptıkları yüklü ödemelere karşın hukuki boşlukları, ticari etik kurullarını zorlayarak yeniden güvence bedeli talep edilmesi uygun mudur?
Kaldı ki eski/halen geçerli olan sözleşmede güvence bedeli öngörülmemiş ve güvense bedeli alınmamış ise, aradan yıllar geçtikten sonra, sayaç değişikliği bahane edilerek, abonelerin aleyhine sözleşme değişikliği yapılması, bu suretle güvence bedeli alınması uygulaması mevzuata aykırı değil midir?
Güvence bedeli alınmasının dağıtım işi yapan Şirkete ek kaynak yaratacağı; buna karşılık aboneliğin sona ermesi halinde güncelleme yapılarak geri ödenecek olsa bile oluşacak değer kaybı yüzünden eski abonelerin zarar görecekleri açık değil midir?
(1) https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/17/basin-odasi#
(2) http://www.hurriyet.com.tr/gundem/kilicdaroglu-gokcek-karsi-karsiya-10591417
