Katılım ve Mevduat Bankaları
Kitap
Özet
Bu çalışmada, Türkiye’de faaliyetlerini sürdüren mevduat bankaları ile katılım bankalarının mevduat/katılım fonu ve kredilendirme bakımından sağladıkları faydaları (faiz/kar payları) karşılaştırmalı olarak ekonometrik modellerle analiz ederek, Türk Bankacılık Sektörünün piyasa etkinliği İncelenmektedir. Ayrıca bu çalışmada ikili bankacılık sistemine sahip ülke örnekleri İncelenmekle birlikte, İslam hukukuna dayalı olarak faaliyetlerini sürdürmesi gereken faizsiz bankacılık sistemi ve mevduat bankacılığı uygulamalarının farklılıkları, ürünleri, katılım bankalarının risk yönetimi ele alınmaktadır. Bu çalışma bildiğimiz kadarıyla Türkiye için bu alanda yapılan ilk çalışma özelliği taşımaktadır.
Öncelikle mevduat ve katılım bankalarının aktif kalitesine, likiditeye, sermaye yapısına, operasyonel harcamalara, karlılığa ve kaldıraçlara ilişkin çeşitli finansal sağlamlık göstergeleri finansal rasyo analizi kullanılarak karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. İkinci olarak Ocak 2005-Aralık 2015 dönemi için aylık veri kullanılarak mevduat bankalarının dağıttığı ortalama faiz oranları ile katılım bankalarının dağıttığı ortalama kar payı oranları Monte Carlo simülasyonu ile karşılaştırılmıştır. Analiz sonucunda istatistiki olarak anlamlı seviyede mevduat bankalarının 0,49 puan daha yüksek bir getiri sağladığı bulunmuştur. Benzer şekilde Haziran 2010-Aralık 2015 dönemi için konut kredilerinde alınan faizler ve kar payları ortalamaları Monte Carlo simülasyonu ile karşılaştırılmıştır. Bu analiz sonucunda istatistik olarak anlamlı seviyede mevduat bankalarının 0,92 puan daha düşük maliyet ile fon sağladığı gözlenmiştir. Ticari kredilerden alınan faiz ve kar payı oranları karşılaştırılmış, katılım bankalarının istatistiki olarak anlamlı seviyede 0,72 puan daha düşük maliyet ile tonlama yaptığı görülmüştür. Son olarak, Ocak 2005-Aralık 2015 dönemi için bu banka gruplarının ortalama aktif karlılığı, ortalama özkaynak karlılığı ve ortalama net faiz/kar payı marjı regresyon analizi ile karşılaştırılmıştır. Analizde makroekonomik göstergeler, likidite göstergeleri, operasyonel maliyetler, para arzı göstergeleri, aktif kalitesi göstergeleri bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Regresyon analizi sonuçlarına göre iki banka grubunu karşılaştıran göstergelerinde istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.
Bu yayım, Yazarın Marmara Üniversitesi Bankacılık Sigortacılık Enstitüsü Bankacılık Ana Bilim Dalında hazırladığı doktora tezinden esinlenerek hazırlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Piyasa Etkinliği, İslami Bankacılık ve Finans, Katılım Bankaları, Mevduat Bankaları, Konvansiyonel Bankalar, Montecarlo Simülasyonu, Regresyon Analizi, Karşılaştırmalı Trend Analizi.
Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği