İkinci El Taşıt Özel Matrah
Cihangir ÖZKÖK
Yeminli Mali Müşavir
cihangirozkok@hotmail.com
06 Nisan 2018 tarihinden itibaren yapılan teslimlere uygulanmak üzere yürürlüğe giren 7104 Sayılı Kanunla, Katma Değer Vergisi Kanununda önemli bazı düzenlemeler yapılmıştır. Bunlardan birisi de, ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükelleflerin, KDV mükellefi olmayanlardan alıp vasfında önemli bir değişiklik yapmaksızın sattıkları ikinci el kara taşıtı veya taşınmazların tesliminde KDV matrahında yapılan değişikliğe ilişkindir. Bu konu ile ilgili Katma Değer Vergisi Kanununun 23. Maddesinin 1. Fıkrasına (e) bendinden sonra gelmek üzere eklenen (f) bendinde şu hükümler yer almaktadır:
“İkinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce, katma değer vergisi mükellefi olmayanlardan (mükellef olanlardan istisna kapsamında yapılan alımlar dâhil) alınarak vasfında esaslı değişiklik yapılmaksızın satılan ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmazların tesliminde matrah, alış bedeli düşüldükten sonra kalan tutardır.”
Yeni düzenleme ile KDV mükellefi olmayanlardan veya istisna kapsamında KDV ödenmeksizin alınan ikinci el motorlu kara taşıtları ile taşınmazların satışında düzenlenecek faturalarda alış bedeli ile satış bedeli arasındaki fark üzerinden KDV hesaplanacaktır. KDV hesaplanarak alınan ikinci el motorlu kara taşıtları ile taşınmazların teslimlerinde ise özel matrah uygulanmayacak, eskiden olduğu gibi tabi olduğu KDV oranı uygulanacaktır.
İkinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz teslimlerinde özel matrah uygulaması bütün KDV mükellefleri için söz konusu değildir. Özel matrah uygulaması yalnızca ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükellefler tarafından yapılabilecektir. Söz konusu mükelleflerle ilgili belirlemelerin yer aldığı açıklamalar KDV Genel Uygulama Tebliğinin III/ A-4 Bölümünün sonunda şu şekilde yer almaktadır:
- İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal edenler, 13/2/2018 tarihli ve 30331 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik kapsamında işletmesi adına yetki belgesi alan tacirler ile esnaf ve sanatkârlardır. İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal etmekle birlikte henüz yetki belgesi almamış olanlar, İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmeliğe göre yetki belgesi alınması için verilen süre ile sınırlı olmak üzere yetki belgesi olmaksızın, özel matrah uygulayabilirler.
- Taşınmaz ticareti ile iştigal edenler, 5/6/2018 tarihli ve 30442 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmelik kapsamında yetki belgesi alan ticari işletmeler ile esnaf ve sanatkârlardır. Taşınmaz ticareti ile iştigal etmekle birlikte henüz yetki belgesi almamış olanlar, Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmeliğe göre yetki belgesi alınması için verilen süre ile sınırlı olmak üzere yetki belgesi olmaksızın, özel matrah uygulayabilirler.
- Verilen süre içinde yetki belgesini almamış olanlar ile yetki belgesi almaksızın ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticareti ile iştigal edenlerin ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz teslimlerinde özel matrah uygulanmaz.
Tebliğde geçen, 13/02/2018 tarihli İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmeliğin Geçici 1. Maddesine göre; 13/08/2018 tarihi (yayımından itibaren 6 ay sonrası) itibariyle ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal edenlerin (gerçek veya tüzel kişiler) “Özel Matrah” uygulamasından faydalanabilmesi için bir yıl içerisinde (13/08/2019 tarihine kadar) yetki belgesi alması gerekir.
Aynı şekilde; 05/06/2018 tarihli Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmelik gereğince, taşınmaz ticareti ile iştigal edenlerin (gerçek veya tüzel kişiler) “Özel Matrah” uygulamasından faydalanabilmesi için Yönetmelik yayım tarihinden itibaren 18 ay içerisinde (05/12/2019 tarihine kadar) yetki belgesi alması gerekir.
Yukarıda bahsi geçen motorlu kara taşıtı ticareti ve taşınmaz ticareti ile iştigal edenler, kendilerine verilen sürenin sonuna kadar, yetki belgesi olmaksızın, bu uygulamadan faydalanabilirler. Ancak, İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretine 13/08/2019 tarihinden sonra, taşınmaz ticaretine 05/06/2018 tarihinden sonra başlayanların, yetki belgesi almadan, “Özel Matrah” uygulamasından faydalanması mümkün değildir.
Ayrıca, İkinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz teslimlerinde özel matrah uygulanabilmesi için, araç veya taşınmazın basit tadil, bakım ve onarım işlemleri dışında vasfında esaslı değişiklik yapılmaması gerekmektedir.
Not: KDV Genel Uygulama Tebliği’nde yer alan örnekler aynen aşağıda verilmiştir:
Örnek 1: İkinci el araç alım satım faaliyeti ile iştigal eden (A) Otomotiv Ltd. Şti., KDV mükellefi olmayan Bay (B)’den 32.000 TL’ye ticari araç satın almıştır. (C) Servis A.Ş.den hizmet almak suretiyle, satın alınan aracın yıllık bakımı yaptırılmış ve otomobile çelik jant taktırılmıştır. Bu hizmetin karşılığı olarak (C) Servis A.Ş.ye 5.000 TL+900 TL KDV ödenmiştir. Daha sonra söz konusu otomobil KDV hariç 40.000 TL’ye satılmıştır. KDV mükellefi olmayan Bay (B)’den satın alınan araca yıllık bakım yaptırılması ve çelik jant taktırılması, otomobilin vasfında esaslı bir değişiklik oluşturmadığından, söz konusu aracın satışında özel matrah uygulanacak ve alış bedeli olan 32.000 TL düşülmek suretiyle 8.000 TL özel matrah üzerinden (8.000 x 0,18 =) 1.440 TL KDV hesaplanacaktır. Ayrıca taşıtın yıllık bakımı ile çelik jant takılmasına ilişkin (C) Servis A.Ş.ye ödenen 900 TL KDV, (A) Otomotiv Ltd. Şti. tarafından indirim konusu yapılabilecektir. Söz konusu aracın, KDV oranlarını belirleyen 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki (I) sayılı listenin 9 uncu sırasında tanımlanan binek otomobillerinden olması durumunda, özel matrah üzerinden %1 oranında KDV uygulanacağı tabiidir.
Örnek 2: İkinci el araç alım satım faaliyeti ile iştigal eden Bay (A), KDV mükellefi olmayan Bay (B)’den 1978 model kullanılamaz halde bulunan bir aracı 10.000 TL bedelle satın almıştır. (C) Servis A.Ş.den hizmet almak suretiyle, söz konusu aracın motoru dahil birçok parçası değiştirilmek suretiyle yenilenmiş ve (C) Servis A.Ş.ye 20.000 TL+3.600 TL KDV ödenmiştir. Yenilenen araç Bay (A) tarafından KDV hariç 40.000 TL’ye satılmıştır. Söz konusu aracın motor dahil birçok parçasının değiştirilmek suretiyle yenilenmesi, taşıtın vasfında esaslı bir değişiklik oluşturduğundan söz konusu aracın tesliminde özel matrah uygulanmayacak, toplam satış bedeli olan 40.000 TL matrah üzerinden KDV hesaplanacaktır. Diğer taraftan, aracın yenilenmesine ilişkin (C) Servis A.Ş.ye ödenen 3.600 TL KDV, Bay (A) tarafından indirim konusu yapılabilecektir.
Örnek 3: Taşınmaz alım satımı ile iştigal eden (A) Emlak Danışmanlık A.Ş. KDV mükellefi olmayan gerçek kişiden almış olduğu işyerinin boyasını ve su tesisatını yenileyerek satmıştır. İşyerinin boyası ve su tesisatının yenilenmesi, işyerinin vasfında esaslı bir değişiklik oluşturmadığından (A) Emlak Danışmanlık A.Ş. tarafından yapılan işyeri tesliminde özel matrah uygulanacaktır.
Örnek 4: (A) Mobilya İmalat, Turizm A.Ş. 3 yıl önce yatırım amaçlı almış olduğu arsayı (B) Konut Yapı Kooperatifine satmıştır. (A) Mobilya İmalat, Turizm A.Ş.’nin faaliyet konusu taşınmaz ticareti olmadığından arsa tesliminde özel matrah uygulanmayacaktır.