KGK 2017 Yıllık İnceleme Raporu
Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu
İÇİNDEKİLER
I.GİRİŞ ………………………………………………………………………………………………………………… 1
II.KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ İNCELEMELERİ ……………………………………………… 3
III. İNCELEMELERDE TESPİT EDİLEN ÖNEMLİ BULGULAR ………………………….. 6
A.Hile Kaynaklı Önemli Yanlışlık Risklerinin Belirlenmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Bulgular …… 7
B. Önemli Yanlışlık Risklerinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesine İlişkin Bulgular…. 8
C. Risk Olarak Değerlendirilmiş Hususlara Karşı Yapılacak İşlere İlişkin Bulgular ……. 10
D. İlişkili Taraf İşlemlerinin Belirlenmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Bulgular …. 11
E. İşletmenin Sürekliliğinin Değerlendirilmesine İlişkin Bulgular ……………………………. 11
F. Belgelendirme Hükümlerine İlişkin Bulgular …………………………………………………….. 12
G. Bağımsızlık Hükümlerinin Değerlendirilmesine İlişkin Bulgular …………………………. 13
H. Önemlilik Kavramının Uygulanmasına İlişkin Bulgular ……………………………………… 13
I.İlgili Mevzuata Uygunluğun Değerlendirilmesine İlişkin Bulgular……………………….. 14
J.Finansal Tablo Açıklamalarına İlişkin Bulgular …………………………………………………. 15
IV.İNCELEMELERDE TESPİT EDİLEN BULGULARIN YOĞUNLAŞTIĞI ÖNEMLİ MUHASEBE ALANLARI … 17
A.Stoklar…………………………………………………………………………………………………………… 17
B. Amortisman Hesaplamaları ……………………………………………………………………………… 19
C. Maddi Duran Varlıklar ……………………………………………………………………………………. 20
D. Hasılatın Muhasebeleştirilmesi ………………………………………………………………………… 21
E. Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller……………………………………………………………………….. 23
V.SONUÇ…………………………………………………………………………………………………………….. 25
I. GİRİŞ
Toplumların gelişmesi ve ekonomik yapıların karmaşıklık derecesinin artması doğru ve güvenilir bilgi elde etmenin önemini büyük ölçüde artırmıştır. Doğru ve güvenilir olmayan bilgilere dayanılarak alınacak kararlar, kaynakların etkin ve verimli bir şekilde dağılımını engellemekte ve önemli etkinlik kayıplarına neden olabilmektedir. Bu nedenle etkin bir kaynak dağılımı için ekonomik karar alıcıların doğru ve güvenilir bilgiye ulaşması gerekmektedir.
Günümüzde finansal tablolar bu bilgileri sağlayan en önemli araçtır. Ekonomik karar alıcılar ihtiyaç duydukları finansal bilginin çoğu için finansal tablolara güvenmek durumundadır.
Finansal raporların tam, doğru ve tarafsız olduğunun; gerçeğe ve ihtiyaca uygun bilgi verdiğinin belirlenmesinde kabul görmüş en yaygın usul, bu raporların; (1) uygun bir muhasebe çerçevesine göre hazırlanmış olması, (2) bağımsız ve güvenilir kişi ve kurumlar tarafından denetlenmesi ve nihayet (3) denetimini yapanların üzerinde etkin bir kamu gözetimi olmasıdır.
2000’li yılların başından itibaren gelişmiş ülke ekonomilerinde karşılaşılan büyük şirketlerin iflasları ve yaşanan muhasebe skandalları, finansal tabloları hazırlayanların ve denetleyenlerin güvenilirliklerini büyük ölçüde aşındırmış, etkin bir denetim ve kamu gözetimi sistemine olan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır.
Bu çerçevede, gelişmiş pek çok ülkede sermaye piyasalarına olan güveni yeniden tesis etmek, bireysel yatırımcıyı korumak ve finansal raporların güvenilirliğini sağlamak üzere meslekten bağımsız, düzenleme, denetleme ve yaptırım uygulama yetkilerini haiz kamu gözetimi kurumları oluşturulmuştur. Ülkemizde 2011 yılı sonunda 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile finansal raporlama ve bağımsız denetim alanında düzenleyici ve denetleyici kuruluş olarak Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu kurulmuştur.
Kurumumuzun temel görev ve yetkileri ise aşağıdaki şekildedir:
Uluslararası Muhasebe Standartlarıyla uyumlu Türkiye Muhasebe Standartlarını (TMS) oluşturmak ve yayımlamak,
Uluslararası Denetim Standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartlarını (TDS) oluşturmak ve yayımlamak,
Bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim kuruluşlarını yetkilendirmek,
Bağımsız denetim alanında kamu gözetimi yapmak ve böylece bağımsız denetimde uygulama birliğini, gerekli güveni ve kaliteyi sağlamak.
660 sayılı KHK’nın 25 inci maddesi uyarınca, Kurumumuz tarafından yapılan kalite güvence sistemi incelemeleri, ilgili kurumların görüşleri alınmak suretiyle her yıl hazırlanan yıllık inceleme planı kapsamında yürütülmekte ve mezkûr maddenin dördüncü fıkrası uyarınca, yapılan incelemelerin sonuçları kamuoyuna açıklanmaktadır.
İncelemeler, kamu yararını ilgilendiren kuruluşları (KAYİK) denetleyen bağımsız denetim kuruluşları için asgari üç yılda bir, diğerleri için ise asgari altı yılda bir yapılır. Kurumumuzun; planlanmış bu incelemeler yanında ihbar, şikâyet, bildirim gibi durumlarda ve gerekli görülen diğer hallerde inceleme yapma ve yaptırma yetkisi saklıdır.
Kurumumuz tarafından yapılan inceleme sonuçları hakkında kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla hazırlanan bu Raporun ikinci bölümünde 2017 yılında yapılan seçilmiş dosya incelemeleri hakkında bilgi verilmekte, Raporun üçüncü bölümünde yapılan dosya incelemeleri neticesinde tespit edilen en önemli bulgular ve söz konusu bulgulara ilişkin değerlendirmeler yer almaktadır. Raporun dördüncü bölümünde ise, tespit edilen bulguların yoğunlaştığı önemli beş muhasebe alanına yer verilmiştir.
II.KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ İNCELEMELERİ
Bağımsız denetim, hedef kullanıcıların finansal tablolara duyduğu güven seviyesini artırmayı amaçlayan, mesleki bilgi ve tecrübeye dayanan bir hizmettir. Bu amaca finansal tabloların tüm önemli yönleriyle geçerli finansal raporlama çerçevesine uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığına ilişkin denetçi tarafından verilen görüşle ulaşılır. Bağımsız denetim standartlarına ve etik hükümlere uygun olarak yürütülen bir denetim, denetçinin gerçek durumu yansıtan bir görüş oluşturmasını sağlar. Bağımsız denetimin bu nihai amacını gerçekleştirebilmesi için hedef kullanıcıların bağımsız denetçilerin standartlara uygun olarak denetimi yürüttüklerine başka bir ifadeyle kaliteli bir denetim gerçekleştirdiklerine yönelik beklentilerinin karşılanması gerekmektedir. Bu açıdan bağımsız denetçiler; yürütülen her bir denetimle ilgili olarak kendisine denetimin mesleki standartlar ile mevzuat hükümlerine uygun olduğuna ve düzenlenen denetçi raporunun içinde bulunulan şartlara uygunluğuna ilişkin makul güvence sağlayan kalite kontrol prosedürleri uygulamakla yükümlüdür.
Kalite Kontrol Standardı (KKS 1) uyarınca denetim kuruluşları ve (01/01/2019 tarihinden itibaren) denetim üstlenen bağımsız denetçiler,
Denetim kuruluşu bünyesinde kaliteye ilişkin liderlik sorumlulukları,
İlgili etik hükümler,
Müşteri ilişkisinin ve denetim sözleşmesinin kabulü ve devam ettirilmesi,
İnsan kaynakları,
Denetimin yürütülmesi ve
İzleme
unsurlarının her birini ele alan politika ve prosedürler içeren bir kalite kontrol sistemi kurmakla ve bu sistemin devamlılığını sağlamakla yükümlüdür.
Kamu Gözetimi Kurumu, bağımsız denetimin kalitesini korumak ve artırmak amacıyla, denetim kuruluşları ve denetçiler nezdinde kalite kontrol sistemi ve seçilmiş dosya incelemeleri gerçekleştirmektedir. Bu çerçevede 2014 ve 2015 yıllarında gerçekleştirilen kalite kontrol sistemine yönelik incelemelerin yanı sıra, 2016 yılında seçilmiş dosya incelemelerine de başlanmıştır. Kurum meslek personeli tarafından yapılan dosya incelemelerinin bir program dâhilinde sistemli bir biçimde yürütülmesini sağlamak amacıyla ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri de alınarak Yıllık İnceleme Planı hazırlanmış olup, Kurumumuzun yetki alanı kapsamında 2017 yılı içinde hangi denetim kuruluşlarının ve denetçilerin ya da hangi faaliyetlerin ve süreçlerin inceleneceği, risk odaklı bir yaklaşım çerçevesinde yapılan analiz ve değerlendirmeler neticesinde belirlenmiştir.
2016 yılı itibarıyla yetkilendirilmiş 235 denetim kuruluşundan 26’sı nezdinde inceleme yapılmış olup, bunların 25’i dosya incelemelerinden, 1’i ise denetim kuruluşu yetkilendirme şartlarının sağlanıp sağlanmadığının belirlenmesi amacıyla yapılan incelemeden oluşmaktadır. 2016 yılında incelenen denetim kuruluşlarının tamamının KAYİK dâhil denetim yetkisi bulunmaktadır.
2017 yılı itibarıyla yetkilendirilmiş 249 denetim kuruluşundan 61’i nezdinde inceleme yapılmış olup, bunların 54’ü dosya incelemesinden, 7’si ise diğer incelemelerden oluşmaktadır. 2017 yılında incelenen denetim kuruluşlarının 48’inin KAYİK dâhil denetim yetkisi bulunmaktadır.
Bununla birlikte, 2016 yılında sözleşme imzalayan 200 denetçiden 6’sı incelenmiş olup, yapılan incelemelerin 4’ü dosya incelemelerinden, 2’si ise diğer incelemelerden oluşmuştur. 2017 yılında ise sözleşme imzalayan 269 bağımsız denetçiden 8’i incelenmiş olup, yapılan incelemelerin 4’ü dosya incelemelerinden, 4’ü ise diğer incelemelerden oluşmuştur.
2017 yılında toplam 61 bağımsız denetim kuruluşu ve 8 bağımsız denetçi nezdinde inceleme yapılmıştır. Yapılan incelemelerin 58’i dosya incelemelerinden 11’i ise diğer incelemelerden oluşmaktadır.