Güneş Enerjisi Projeleri
İbrahim DÖNER
SM. Mali Müşavir
ibrahimdoner66@gmail.com
I-GİRİŞ
Yenilenebilir enerji yatırımları ülkemizde lisanslı ve lisanssız olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır. Yenilenebilir enerji yatırımlarında lisanssız elektrik üretim talebi giderek artmaktadır. Yenilenebilir enerji yatırımları ülkemiz için önemli ve bir o kadarda faydalı yatırımlardır. Elektrik üretip devlete satmak için birçok bürokratik süreç vardır. Bu süreçlerden biri de lisanssız elektrik üretimi için gerekli olan “Çağrı Mektubu”nun alınmasıdır. Çağrı mektubu süreci sanıldığı kadar kolay değildir. Lisanssız elektrik üretimi yatırımlarında ilk yapılması gereken iş çağrı mektubunun alınması ve bunun gereği olarak da tesisin faaliyete alınarak elektrik üretiminin gerçekleştirilmesidir.
Lisanssız güneş enerjisi santrali yatırımı yapacak kurum ve kuruluşlar, arazi ya da çatı uygulaması için başvuruda bulunabilirler. Bunun için tesis kurulacak arazinin veya çatı projesinin bağlı bulunduğu ilin ilgili dağıtım şirketine başvuru yaparak çağrı mektubunun alınması gerekmektedir. Lisanssız üretim projelerinde çağrı mektubunun alınması başvurunun ilk aşamasıdır. Çağrı mektubu alınmadan hiçbir işleme başlanılamaz.
Çağrı mektubu alınması için tesisin kurulu olduğu yerdeki ilin elektrik dağıtım şirketine aşağıda belirtilen bilgi ve belgelerle başvuru yapılır. Evraklar sunulduktan sonra dağıtım şirketinin uygunluk görüşü yazısı beklenir.
Çağrı mektubu alınması için gerekli evraklar
1- Lisanssız üretim bağlantı başvuru formu,
2- Tüzel kişiyi temsil ve ilzama yetkili kişilerin yetki belgeleri,
3- Üretim tesisinin kurulacağı yere ait; tapu ya da asgari iki yıl süreli ekinde imza sirküleri yer alan kira sözleşmesi,
4- Üretim tesisinin kamu, hazine arazisi veya orman sayılan alanlar üzerine kurulmak istenmesi halinde kullanım hakkının elde edildiğine dair belge,
5- Çatı uygulaması dışındaki başvurular için;
- Mutlak tarım arazileri,
- Özel ürün arazileri,
- Dikili tarım arazileri,
- Sulu tarım arazileri,
olmadığına dair Tarım ve Orman Bakanlığı veya söz konusu Bakanlığın il müdürlüklerinden alınacak marjinal tarım arazisi yazısı,
6- Sabit gezici olmayan abone numarası,
7- Çatı uygulamaları hariç olmak üzere eşik değerlerin üzerinde olan projeler için Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında alınacak belge,
8- Başvuru ücretinin ilgili şebeke işletmecisinin hesabına yatırıldığına dair dekont,
9- Kurulacak tesisin teknik özelliklerini gösteren Tek Hat Şeması,
10- Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan GES Teknik Değerlendirme Formu,
11- Onaylı koordinatlı aplikasyon krokisi,
12- Başvuruda bulunan tüzel kişinin, tüzel kişilikte doğrudan veya dolaylı pay sahibi olan gerçek veya tüzel kişilerin ortaklık yapısını ve varlığı halinde kontrol ilişkisini ortaya koyan bilgi ve belgeler,
13- Tüzel kişinin ortaklık yapısını gösterir ticaret sicil gazetesi,
14- Vergi levhası,
15- Çatı tipi başvurularda iskân belgesi,
16- Şirket ortaklarının piyasaya giriş yasağı olmadığına dair beyan formu,
17- Kurulu güç sınırına ilişkin şirket yetkilileri tarafından imzalanmış beyan formu,
18- Başvuru yapan tüzel kişiliğin doğrudan veya dolaylı ortak olduğu ve varlığı halinde bu kişilerin kontrolünde olan kişiler için tüzel kişiden alınacak kontrol beyanı hazırlanarak, dağıtım firmasına başvuru yapılır.
İlgili yatırımcının sunduğu evraklar dağıtım şirketi tarafından incelenerek teknik değerlendirme yapılır. Teknik değerlendirme sonucu olumlu olan başvuru sahiplerine ilgili dağıtım şirketi tarafından bağlantı anlaşması çağrı mektubu verilir. Çağrı mektubunda bağlantı noktası, hat mesafesi ve hattın türü gibi bilgiler yer alır.
Çağrı mektubunu alan yatırımcı kişiler 180 gün içerisinde proje onayını tamamlaması gerekir.
Çağrı mektubunun tebliğ tarihinden itibaren yatırımcı firma 90 gün içerisinde gerekli belgeler ile birlikte TEDAŞ Genel Müdürlüğü’ne başvuru yaparak proje kabul ve onay işlemlerini yaptırmak zorundadır.
TEDAŞ Genel Müdürlüğü’ne yapılan proje onay ve kabul başvuru dosyasında aşağıdaki belgelerin bulunması zorunludur.
- İlgili dağıtım şirketinden alınan bağlantı anlaşması çağrı mektubu yazıları,
- Tesise ait onaylı proje,
- Santralin genel yerleşim planı,
- Yangın algılama, alarm ve söndürme sistemleri şeması,
- Topraklama ve yıldırımdan korunma planları şeması,
- AG, YG tek hat şeması,
- AG, YG kablo dağıtım planı,
- Vaziyet planı,
- Tesis sahibi ile yüklenici arasında imzalanan sözleşme,
- Kısa devre hesapları,
- Sistem bağlantı görüşü,
- Sistem bağlantı anlaşması,
- Uygunluk belgeleri,
- ÇED belgesi,
- Tesis bilgi formu,
- Geçici kabul işlemleri için tesis sahibi adına heyete katılacak kişiye ait tesis sahibi tarafından verilen yetki yazısı veya vekâletname,
- Keşif cetveli,
- Vergi levhası, ticaret sicil gazeteleri, yetkili kişilerin imza sirküleri,
- Topraklama direnç ölçüm raporu,
- Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından yapılan Teknik Değerlendirme Raporu,
- Proje onay yazısı ve imar yazısı,
- Tesiste kullanılacak olan güneş enerjisi teknolojisine ait her bir ekipmanın (pv modülü, invertör, yansıtıcı yüzey, odaklayıcı sistemi) elektriksel ve fiziksel teknik özellikleri gösteren bilgi ve belgeler,
- Sistemi tasarlayan şirket bilgisi, irtibat kurulacak kişi ve iletişim bilgileri,
- Kar, buz ve rüzgâr yükü ile kurulacak olan güneş enerjisi teknolojisine ait aksamların statik ve dinamik yüklerin etkisindeki mukavemet hesaplarının uygun bulunduğuna dair İl Özel İdaresi veya Belediye tarafından onaylanmış uygunluk yazısı,
- Tesisin inşa edileceği alanın GES kurmaya uygun olduğunu gösteren İl Özel İdaresi veya Belediye tarafından onaylanmış uygunluk yazısı ile başvuru yapılır.
Bilgi ve belgeler incelendikten sonra başvurunun uygun bulunması halinde proje onay bedeli yatırılır ve proje onaylanır. Proje sahibine “proje onayı” belgesi verilir. Bu belgenin alınması üretim tesisinin inşaatına başlanabileceği anlamına gelmektedir.
Proje onay sürecinden sonra 30 gün içinde ilgili dağıtım şirketi ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması imzalanır. Bağlantı anlaşmasının yapılmasından sonra tesis 24 ay içinde tamamlanır. Mücbir sebepler dışında, bu sürelerin sonunda üretim tesisinin tamamlanmaması halinde bağlantı anlaşmasına ilişkin izin belgeleri kendiliğinden hükümsüz hale gelir.
II- GÜNEŞ PANELLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
XYZ Elektrik Üretim A.Ş. 1 MWp kurulu güce sahip güneş enerjisi santrali yatırımı yapmak için ön fizibilite çalışması yaptırmıştır. Fizibilite çalışmaları sonucunda ZY A.Ş. firmasından 985.000 Waat gücünde, birim maliyeti 0,70 $ dan yurtiçi imalatçıdan yatırım teşvik belgesi kapsamında güneş enerjisi paneli almıştır. İlgili bedel firmaya banka hesabından peşin ödenmiştir. ($ kuru: 5,90) Güneş panelleri alınırken yatırım teşvik belgesi kapsamında KDV muafiyetinden yararlanılmıştır.
—————————————————- /————————————————–
258.01 Yapılmakta Olan Yatırımlar
258.01.01 Güneş Paneli 4.068.050
320.01 ZY A.Ş. 4.068,050
Yatırım teşvik belgesi kapsamında KDV istisnasından yararlanılmıştır.
—————————————————- /————————————————–
320.01 ZY A.Ş. 4.068,050
102.01 Bankalar 4.068,050
—————————————————- /————————————————–
Yapılan harcamalar tesisin geçici kabul işlemleri yapılana kadar 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABINDA takip edilmelidir. Tesisin geçici kabul işlemleri yapılmadan hiçbir harcama aktifleştirilmemelidir. Tesisin geçici kabulü yapıldığı anda ilgili harcamalar, yatırım maliyetleri ve ekipmanlar ait olduğu hesap planlarının ilgili hesabına virman yapılmalıdır.
—————————————————- /————————————————–
253.01 TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR
253.01.01 Güneş Paneli 4.068,050
258.01 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 4.068,050
Güneş panellerinin aktifleştirilmesi
—————————————————- /————————————————–
KISALTMALAR
EPDK: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
AG: Alçak Gerilim
YG: Yüksek Gerilim
TEDAŞ: Türkiye Elektrik Dağıtım A.ş.
KAYNAKLAR
– Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
– Lisansız Elektrik Üretim Yönetmeliği
– EPDK Tebliğ ve Kararları
– İbrahim DÖNER, Güneş Enerjisi Tesislerinde Lisanslı ve Lisanssız Elektrik Üretimi, Önlisans ve Üretim Lisansı Başvuru Aşamaları ve Yasal Süreçler, Yaklaşım Dergisi, Temmuz 2018, Sayı: 307