Değersiz Alacaklara İlişkin KDV İndirimi
Cihangir ÖZKÖK
Yeminli Mali Müşavir
cihangirozkok@hotmail.com
06 Nisan 2018 tarihinde yürürlüğe giren 7104 Sayılı Kanunla, Katma Değer Vergisi Kanununda önemli bazı düzenlemeler yapılmıştır. Bunlardan birisi de Katma Değer Vergisi Kanununun 29. Maddesine eklenen fıkra ile, 01/01/2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere VUK’un 322. Maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen KDV’nin, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde indirim konusu yapılabilmesine imkan veren düzenlemedir.
Bahsi geçen değişiklik sonrası Katma Değer Vergisi Kanununun 29/4. Maddesinde şu hükümlere yer verilmiştir:
- “Vergi Usul Kanununun 322. Maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen katma değer vergisi, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde indirim konusu yapılabilir. (Şu kadar ki Vergi Usul Kanununun 323. Maddesine göre karşılık ayrılmak suretiyle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan katma değer vergisinin bu fıkra kapsamında indirim konusu yapılabilmesi için gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınması şarttır.)”
Maddede geçen “hesaplanan ve beyan edilen katma değer vergisi” ibaresi, değersiz hale gelen alacağın daha önce yapılan bir satıştan kaynaklanması gerektiğine işaret etmektedir. Dolayısıyla, değersiz olduğu kabul edilen alacağın daha önce hasılat hesaplarına intikal ettirilmesi gerekmektedir. Bu kural, sadece değersiz alacakların içerisinde yer alan KDV’nin indirim konusu yapılabilmesine özgü olup, değersiz alacakların gider yazılmasında daha önce hasılat hesaplarına intikal ettirilmesi veya herhangi bir satıştan kaynaklanması şartı bulunmamaktadır.
Değersiz alacakların gider yazılmasını düzenleyen VUK’un 322. Maddesine göre; kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklar değersiz alacak sayılmıştır. Değersiz alacaklar, bu mahiyete girdikleri tarihte tasarruf değerlerini kaybederler ve kayıtlı değerleriyle zarara geçirilerek yok edilirler. Kanun maddesinde değersiz alacakların kaynağına yer verilmemiştir. Değersiz alacaklar, satıştan kaynaklanabileceği gibi satıcılara verilen avans ödemelerinden veya diğer ticari işlemlerden kaynaklanabilir.
Bu yeni uygulama ile gider yazılacak “değersiz alacak” tutarında değişiklik olacaktır. Şöyle ki; daha önce KDV de dahil olmak üzere alacağın tamamı değersiz alacak olarak dikkate alınırken, 01/01/2019 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek yeni uygulamada, alacağın içerisinde yer alan KDV “İndirilecek KDV” olarak, geri kalan kısım ise gelir veya kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınacaktır.
Örnek: X A.Ş. 18/05/2018 tarihinde Y Ltd.Şti.’ye 100.000-TL + 18.000-TL KDV = 118.000-TL’lik satış yapmıştır. 31/03/2019 tarihi itibariyle bu alacak değersiz hale gelmiştir. Bu durumda, alacağın 100.000-TL’lik kısmı VUK’un 322. Maddesi gereğinde kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yapılmak üzere gider yazılacak, 18.000-TL’lik KDV kısmı ise, KDV Kanununun 29/4. Maddesi gereğince Mart/2019 döneminde KDV beyannamesinde indirim konusu yapılabilecektir.
KDV’nin indirim konusu yapılmasına imkan veren düzenleme değersiz alacakların yanında, aynı şartlarla, şüpheli alacakları da kapsamaktadır. Düzenlemenin yapıldığı KDV 29/4. Maddenin parantez içinde yer alan; “Şu kadar ki VUK’un 323. Maddesine göre karşılık ayrılmak suretiyle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan katma değer vergisinin bu fıkra kapsamında indirim konusu yapılabilmesi için gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınması şarttır.” Hükmü gereğince, daha önce gider olarak dikkate alınan şüpheli alacakların içerisinde yer alan KDV’nin de indirim konusu yapılabilmesi imkan dahilindedir. Bu KDV indirimin yapılabilmesinin şartı ise, gider yazılan şüpheli alacakların içerisinde yer alan KDV’nin bir taraftan KDV indirimi olarak dikkate alınması, diğer taraftan aynı tutarın gelir hesaplarına aktarılmasıdır.
