Yurt Dışı İnşaat Onarım Montaj İstisna
Doğan ÇENGEL
Yeminli Mali Müşavir
[email protected]
GİRİŞ
İnşaat sektörü ülkemizin lokomotif sektörlerinden biridir. Ticaret Bakanlığı’nın 2018 Yılı İnşaat Malzemeleri Sektör Raporuna göre Türkiye, temel inşaat malzemeleri üretimi ve ihracatı açısından dünyanın sayılı ülkeleri arasındadır. Özellikle çimento, inşaat demiri, demir-çelik inşaat aksamı ve ürünleri, plastik ve alüminyum inşaat malzemeleri, seramik, cam, boya, mermer, kablolar, elektrik malzemeleri ve ısıtma-soğutma cihazları, vb. ürünler yüksek üretim miktarıyla iç talebi karşılamakla kalmayıp kalitesi ile uluslararası pazarlarda rekabet avantajı elde etmektedir.
Ticaret Bakanlığı’nın resmi sitesine göre yurtdışı müteahhitlik sektörümüz 1972’den 2018 Haziran ayı sonuna kadar 120 ülkede 366,5 milyar dolar değerinde 9.375 proje üstlenmiştir.
Yukarıda bahsi geçen rapora göre 2023 yılı ihracat hedefimiz olan 500 milyar doların 100 milyar dolarlık kısmının Yapı Malzemeleri sektörü tarafından gerçekleştirilmesi beklenmektedir. Elbette ki bu malzemelerin önemsenmeyecek bir kısmı yurt dışında faaliyette bulunan Türk müteahhitleri tarafından kullanılacaktır.
Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj ile teknik hizmetlerden sağlanan gelirin vergilendirilmesine ilişkin talep edilen çok sayıda özelge bulunması hem bu sektörün yoğunluğunu hem de mükelleflerin uygulamada tereddütte kaldığının göstergesidir.
KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
5520 Sayılı KVK’nın 3/1. Maddesinde tam mükelleflerin kanunî veya iş merkezi Türkiye’de bulunanlar, gerek Türkiye içinde gerekse Türkiye dışında elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden vergilendirilirler.
Ancak KVK’nın 5/1/h maddesinde yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazançların istisna kapsamında olduğu tek cümleyle ifade edilmiş olup, ayrıntılara KVK Genel Tebliği’nin 5/9 bölümünde yer verilmiştir. Buna göre; KVK’nın 5/1/h maddesi ile yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye’de genel sonuç hesaplarına aktarılan kazançlar, herhangi bir koşula bağlanmaksızın kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Her ne kadar herhangi bir koşul aranmadığı ifadesi bulunsa da tebliğin ilerleyen kısımlarında bazı koşulların varlığı görülmektedir.
Tebliğde istisnanın amacının; yurt dışında bulunan işyerleri veya daimi temsilcileri aracılığıyla yapılan ve yurt dışında vergilendirilen inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançların (vergi yükü oranına bakılmaksızın), ayrıca yurt içinde de vergilendirilmesinin (çifte vergilendirmenin) önüne geçilmesi olduğu açıklanmıştır.
Teknik Hizmetler: Teknik hizmetler esas itibariyle inşaat, onarım ve montaj işleriyle ilgili olarak yürütülen planlama, projelendirme, mimarlık ve mühendislik, etüd, fizibilite, harita tasarım, metraj, keşif, idari ve teknik şartname ile ihale dosyası hazırlama, ihale değerlendirme, mesleki kontrollük, inşaat kontrollüğü, tasarım kontrollüğü, işletmeye alma danışmanlığı, proje ve yatırım yönetimi ve benzeri hizmetleri kapsamaktadır.
İnşaat, onarım ve montaj işlerinin yurt dışında gerçekleştirilmesi için bir işyeri bulunması gerekir. Teknik hizmetlerin yurt dışındaki inşaat, onarım ve montaj işlerine bağlı olarak yapılma şartı bulunmamakla birlikte kurumların yurt dışında bir inşaat ve onarım işi varsa, buna bağlı teknik hizmetler ister Türkiye’de isterse yurt dışında yapılsın, elde edilen kazançlar istisnadan yararlanabilecekken, kurumların yurt dışında yaptıkları bir inşaat ve onarım işinin bulunmaması halinde ise ancak yurt dışında bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla yaptıkları teknik hizmetlerden elde edilen kazançlar için istisnadan yararlanılabilecektir. Yurt dışındaki inşaat, onarım ve montaj işine bağlı olmayan ve ayrıca bir işyeri veya daimi temsilci olmadan yapılan teknik hizmetler hizmet ihracatı olarak değerlendirilir.
Kazancın Türkiye’ye Getirilmesi: Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançların Türkiye’ye getirilmesi zorunluluğu olmayıp, kazançların Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikali istisna için yeterlidir. Kazancın fiilen Türkiye’ye getirilmesinin herhangi bir önemi olmayıp faaliyette bulunulan ülkede kazancı tasarruf edilebilmesi yeterlidir.
Genel Sonuç Hesaplarına İntikal ve Uygulanacak Kur: Genel sonuç hesaplarına intikalde faaliyette bulunulan yabancı ülke mevzuatına göre hesap döneminin kapandığı tarih ve yine ilgili ülke mevzuatına göre tespit edilen faaliyet sonucu dikkate alınacaktır. Yurt dışı faaliyet sonucunda elde edilen kazançlar elde edildiği dönem itibarıyla, Türkiye’de ilgili olduğu geçici vergi matrahının tespitinde de dikkate alınacak olup istisnadan yararlandırılacaktır.
Uygulanacak kur ise hesaplara intikal ettirilmesi gereken tarihte TCMB’nin o gün için tespit ve ilan ettiği döviz alış kurudur. TCMB’ce tespit ve ilan olunmayan yabancı paralarda ise Maliye Bakanlığının Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit ve ilan ettiği kurlar dikkate alınacaktır.
Yurt Dışında Yapılan İnşaat İşleri Nedeniyle, İşin Tamamlanmasından Sonra Ödenen Faiz ve Kur Farklarının Durumu: Bu amaçla alınmış krediler için, inşaat işlerinin sona erdirilmesinden sonra ödenmesi gereken faiz ve kur farkları, yabancı ülkede bunları ödeyecek bir işletmenin kalmaması ve bu işe ilişkin olarak elde edilen hasılatın yurt dışındaki inşaata harcanan kredi tutarı kadar kısmının Türkiye’ye getirilmesi halinde, söz konusu kredi Türkiye’deki merkezin bir borcu haline gelmekte ve merkez tarafından ödenmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Bu kredilere ilişkin olarak yurt dışındaki inşaat işlerinin sona ermesinden sonra doğan kur farkı ve faizler, merkezdeki kurum için ticari kazancın elde edilmesi ve idamesi için yapılmış bir gider niteliğinde olduğundan, genel esaslar çerçevesinde kurum kazancının tespitinde dikkate alınabilir.
Geçici Olarak İhraç Edilen Makine ve Teçhizatın Türkiye’ye İthalinde Değerleme: Aktiflerinde yer alan makine ve teçhizatları, yurt dışında yapılan inşaat işleri ile ilgili olarak yurt dışına geçici olarak ihraç etmeleri halinde, geçici olarak ihraç edilen ve işin bitiminde Türkiye’ye getirilen makine ve teçhizat ile ilgili olarak Türkiye’de amortisman ayrılmasına son verilir; işin bitiminde söz konusu makine ve teçhizatların Türkiye’ye ithalinde ise amortisman uygulaması kaldığı yerden devam eder.
Türkiye’deki Merkez Genel Giderlerinden Yurt Dışında Yapılan İnşaat İşlerine Pay Verilmesi: Türkiye’deki merkez genel giderlerinden, yurt dışında yapılan inşaat işlerine pay verilmesi gerekiyor ise yurt dışında gider kaydedilen bu payların Türkiye’de gider kaydedilmesi mümkün değildir.
Yurt Dışında Yapılan İnşaat İşleri Nedeniyle, Merkez ve Şube Arasındaki Cari Hesapların Değerlemesi: Yurt dışındaki işyerine merkez tarafından fatura düzenlenmek suretiyle ihraç olunan emtia ile yurt dışına yönelik olarak fatura düzenlenmek suretiyle yapılan hizmetlerden doğan dövize bağlı alacak ve borçların aynen mal veya hizmet ihracından doğan alacak ve borçlarda olduğu gibi değerlemeye tabi tutulacağı ve değerleme farklarının vergi matrahının tespitinde dikkate alınacakken diğer para hareketleri gerçek bir alacak ve borç niteliği taşımadığından değerlemeye gerek bulunmamaktadır.
Yurt Dışında Tamamlanmış İşlere İlişkin Kazançların Türkiye’ye Getirilmesi Halinde Kur Farklarının Durumu: İstisna uygulamasına konu olan ve yurt dışında yapılıp tamamlanan işlerden doğan kazancın Türkiye’ye getirilmesi halinde, söz konusu yabancı paraların değerlemesinden kaynaklanan kur farklarının istisna kazançla ilişkilendirilmesi mümkün değildir.
Yurt Dışında Devam Etmekte Olan İşlere İlişkin Hasılatın Türkiye’ye Getirilmesi Halinde Kur Farklarının Durumu: Yurt dışında yapılmakta olan işlerden elde edilen hasılatın Türkiye’ye döviz olarak getirilmesi halinde, anılan işlerin tamamlandığı geçici vergilendirme dönemine kadar söz konusu yabancı paraların değerlemesinden kaynaklanan kur farkları istisna kapsamında değerlendirilebilecektir.
Bununla birlikte söz konusu uygulamada yurt dışında gerçekleştirilen her bir iş bağımsız olarak değerlendirilir.
Yurt Dışında Yapılan İnşaat Onarım Montaj İşleri ile Teknik Hizmet Faaliyetlerinin Zararla Sonuçlanması: KVK’nın 5/3 maddesinde “İştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri hariç olmak üzere, kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesi kabul edilmez.” denmek suretiyle bu faaliyetlerin zararla sonuçlanması halinde zararın kurumlar vergisi matrahından indirilmesinin mümkün olmadığını belirtmemiz gerekir.
Kurumlar Vergisinde Benzer İstisnalar:
KVK 5/1/b maddesiyle kanunî ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan anonim ve limited şirket niteliğindeki şirketlerin sermayesine iştirak eden kurumların, bu iştiraklerinden elde ettikleri kazançların belli şartlarda istisna kapsamına alınmıştır. Ancak bu maddenin dördüncü alt bendinin ikinci paragrafında yurt dışındaki inşaat, onarım, montaj işleri ve teknik hizmetlerin yapılabilmesi için ilgili ülke mevzuatına göre ayrı bir şirket kurulmasının zorunlu olduğu durumlarda, özel amaç için kurulduğunun ana sözleşmelerinde belirtilmesi ve fiilen bu amaç dışında faaliyetinin bulunmaması şartıyla, söz konusu şirketlere iştirak edilmesinden elde edilen kazançlar için bu bentte belirtilen şartlar aranmayacağı belirtilmiştir.
KVK 5/1/g kapsamında kurumların yurt dışında bulunan iş yerleri veya daimî temsilcileri aracılığıyla elde ettikleri aşağıdaki şartları taşıyan kurum kazançları kurumlar vergisinden istisnadır.
1) Bu kazançların, doğduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az % 15 oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması,
2) Kazançların elde edildiği hesap dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmiş olması,
3) Ana faaliyet konusu, finansal kiralama dahil finansman temini, sigorta hizmetlerinin sunulması veya menkul kıymet yatırımı olan kurumlarda, bu kazançların doğduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az Türkiye’de uygulanan kurumlar vergisi oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması (toplam vergi yükü, KVK 5/1/b bendindeki tanıma göre tespit edilir).
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUYÖNÜNDEN
3065 Sayılı KDVK’nın 1/1’inci maddesinde, ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye’de yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır. Kanunun 6. maddesinde ise işlemlerin Türkiye’de yapılmasının, malın teslim anında Türkiye’de bulunmasını, hizmetin Türkiye’de yapılmasını veya hizmetten Türkiye’de faydalanılmasını ifade ettiği belirtmiştir.
Bu çerçevede yurt dışında yapılan inşaat onarım montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançlar katma değer vergisinin konusuna girmemektedir. Ancak yurt dışındaki işyerine gönderilen inşaat malzemesi ve yapılan hizmetler KDVK’nın 11. Maddesi gereği ihracat hükmünde olup istisna kapsamındadır. Ayrıca ihracat kapsamındaki teslimler için KDV Uygulama Genel Tebliği çerçevesinde yüklenilen KDV’nin iadesi mümkündür.
DAMGA VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
488 sayılı DVK’nın 1.maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 9. Maddesinde ise ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisinden istisna olduğu belirtilmiştir.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun ek 2. maddesinde, döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kağıtların damga vergisinden müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca DVK’nın ek 2. maddesi hükmünün uygulamasına ilişkin (1) Seri No.lu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğin “3.2. Diğer Döviz Kazandırıcı Faaliyetler” başlıklı bölümünde; “3.2.12. Yurt dışına yönelik olarak gerçekleştirilecek müteahhitlik, müşavirlik, yazılım ve mühendislik hizmetleri gibi döviz kazandırıcı hizmet projeleri” döviz kazandırıcı faaliyetler arasında sayılmıştır.
Bu ifadelerden yurt dışında yapılan inşaat onarım montaj işleri ile teknik hizmetler nedeniyle düzenlenecek kağıtların damga vergisinden istisna olduğu anlaşılması gerekir.
GÜMRÜK MEVZUATI YÖNÜNDEN
Türkiye’den yurt dışındaki işyerine gönderilen eşya ihracat rejimine tabidir. Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin Tebliğ (Serbest Bölgeler: 2013/1) kapsamında yurt dışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetlerinin yapılabilmesi amacıyla yurt dışında iş yapan firmalar burada kullanacakları makine, teçhizat ve ekipmanı geçici olarak ihraç edebilirler. Süre, firmaya verilen geçici ihraç izin süresinin bitiminden önce başvurulması kaydıyla Yurt Dışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü tarafından uzatılabilir.
UYGULAMA
Kurumlar vergisi beyannamesinde, yurt dışında yapılan inşaat onarım montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançlar ticari bilanço karına (28 numaralı satır) dahil edilecek olup safi kazancın yurt dışında elde edilen kısmı (81 numaralı satır) ayrıca belirtilecektir. İstisna kısmı, Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna Ve İndirimlerde yer alan Yurtdışı İnşaat ve Onarma İşlerinden Sağlanan Kazançlar (K.V.K. Mad. 5/1-h) (41 numaralı) satırına yazılarak istisnadan faydalanılabilecektir. Dikkat edilmesi gereken husus bu işler nedeniyle elde edilen kazancın ticari bilanço kârı satırına ilave edilmemesi halinde vergi zıyaına neden olunacağıdır.
Yurt dışındaki işyeri adına Türkiye’den gönderilen malzemeler için düzenlenen faturalar (ihracat hükmünde) olduğundan KDV Beyannamesinde tam istisna kapsamında beyan edilerek yüklenilen katma değer vergisinin Uygulama Tebliği kapsamında iadesi mümkündür. Ayrıca yine Türkiye’den yurt dışına gönderilen malzemeler için düzenlenen faturalar VUK Tebliği kapsamında Ba ve Bs bildirimine dahil edilmelidir.
ÖZELLİKLİ BAZI HUSUSLAR
1- Alt taşeron olarak yurt dışında bulunan iş yeri veya daimi temsilci aracılığı ile yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançlar Türkiye’deki genel sonuç hesaplarına intikal ettirilecek kazançların, Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendine göre istisna edilmesi mümkün bulunmaktadır (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 08.12.2017 Tarihli 62030549-125[5-2016/372]-541480 Sayılı Özelgesi).
2- Yurt dışında bulunan şube tarafından yapılmakta olan inşaat işinin devamı sırasında elde edilen hasılatın, bankaların vadeli-vadesiz hesaplarında değerlendirilmesi veya grup şirketlerine borç olarak verilmesi halinde, bu faaliyetlerden elde edilen faiz gelirlerinin yurt dışı kazancıyla ilişkilendirilmesi mümkün bulunmadığından, söz konusu gelirler ile bu gelirlerin değerlemesinden kaynaklanan kur farklarının Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca Kurumlar Vergisi istisnası kapsamında değerlendirilmeyeceği ve ilgili dönemler itibariyle yıllık olarak vergilendirileceği tabiidir (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 14.09.2015 Tarihli, 38418978-125[5-15/5]-929 Sayılı Özelgesi).
3- Yurt dışında yapılan montaj işi dolayısıyla elde edilen istisna kazanca ilişkin yapılan ödemelerden kesilen vergilerin yurt içinde hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilmesi mümkün bulunmamaktadır (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 23.07.2012 Tarihli, B.07.1.GİB.4.06.16.01-2011-KVK-5-8-769 Sayılı Özelgesi).
4- Ortak Girişim tarafından yurt dışında yapılacak inşaat işinden elde edilerek Türkiye’de genel sonuç hesaplarına aktarılacak kazançlar için 1 seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “5.9.” bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde, Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen istisnadan yararlanılması mümkündür (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 30.05.2012 Tarihli, B.07.1.Gib.4.34.16.01-Kvk 5-1770 Sayılı Özelgesi).
5- Yurt dışında yapılacak olan peyzaj uygulama projeleri ve bu projelere ait uygulama detayları gibi teknik hizmetlerden elde edilerek Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilecek kazancın, söz konusu teknik hizmetlerin yurt dışında bulunan bir işyeri veya daimi temsilci tarafından yapılması halinde Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-h maddesi hükmüne göre kurumlar vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmaktadır (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 19.07.2011 Tarihli, B.07.1.GİB.4.06.17.01-KDV-2:2010-14001-63-564 Sayılı Özelgesi).
6- Şartları taşıması halinde tam mükellef bir tüzel kişi ile iş ortaklığı kurulması mümkün olup yurt dışında yapılacak inşaat işi dolayısıyla bu iş ortaklığı tarafından elde edilecek kazançlar Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca kurumlar vergisinden istisna edilebilecektir. Öte yandan, söz konusu inşaat işinin, bir iş ortaklığı kurulmaksızın adi ortaklık şeklinde gerçekleştirilmesi halinde de adi ortaklığın kurumlar vergisi mükellefi ortakları, ortaklık faaliyetinden kendi paylarına düşen kârlarını geçici ve yıllık kurumlar vergisi beyannamesine dahil ederek kurumlar vergisi istisnasından yararlanabileceklerdir (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 23.02.2012 Tarihli, B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 5-709 Sayılı Özelgesi)
7- Müteahhitlik kapsamında proses dizaynı ile tüm mühendislik hizmetleri ile sözleşme kapsamında yerine getirileceği belirtilen montaj hizmetlerinin yurt dışında bulunan iş yeri veya daimi temsilci aracılığı ile yapılması halinde bu iş dolayısıyla elde edilerek Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazançların Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-h maddesine göre vergiden istisna edilmesi gerekmektedir.
Ancak mekanik ekipmanların, yedek parçaların, kitlerin temini gibi teslim niteliğindeki işlemlerin söz konusu istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Öte yandan; taahhüt edilen söz konusu işte kullanılmak üzere bir kısmını yurtdışından, diğer bir kısmını ise yurt içinden temin edilen ve kendi atölyenizde üreterek son ürün halinde yurt dışına sevk edilen malzemelerin ihracından sağlanan kazanç, yurt dışı montaj işinden sağlanan kazanç olarak nitelendirilemez (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 18.04.2014 Tarihli, 38418978-125[5-13/9]-429 Sayılı Özelgesi).
8- Yurt dışındaki inşaat ve onarım işlerinin Türkiye’de mukim bir firmanın yurt dışındaki bir şubesine ya da bir yabancı ülke firmasına taahhüt edilmiş olması sözü edilen faaliyetten elde edilecek kazancın kurumlar vergisinden istisna tutulmasına engel teşkil etmez. Ancak, bahse konu ülkede yapılacak taahhüt işinden elde edilecek kazancın anılan istisnadan yararlanabilmesi için, şirketinizce bu işe ilişkin düzenlenecek faturalara yurt dışında yapılan bir iş için olduğuna ilişkin şerh konulması, düzenlenen bu faturanın da yalnızca yurt dışı inşaat işlerine ilişkin kazancın tespitinde dikkate alınarak Türkiye’deki kazancın tespitine ilişkin kayıtlarda izlenmemesi ve Türkiye’deki kazancın tespitinde dikkate alınmaması; bahse konu işin yurt dışında şirketinizce taahhüt edilerek yapıldığının ilgili makamlardan alınacak belgelerle tevsik edilmiş olması gerekir. Ayrıca … yurt dışında yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisinin konusuna girmeyeceği tabiidir. (Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 12.09.2011 Tarihli, B.07.1.GİB.4.41.15.01-KVK-2010/13-136 Sayılı Özelgesi).
9- Yurt dışı inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançların kurumlar vergisinden müstesna tutulabilmesi için gerekli şartlardan bir tanesi de; bu tür faaliyetlerin yurt dışında bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla yapılmış olmasıdır. Yabancı devletinin içinde bulunduğu koşullar nedeniyle henüz şube kuruluşunun yapılamamış olması istisnadan faydalanılmasına engel teşkil etmeyecektir. Ancak, gerek ana merkez tarafından Türkiye’den yurt dışına gönderilen malzemeler dışında kalan malzemeler için düzenlenecek faturalarda gerekse tahsil edeceğiniz hak edişler için merkezinizden kesilecek faturalar ile yurt dışında mukim satıcılar tarafından Şirketinizin ana merkezi adına düzenlenecek faturalarda; faturanın yurt dışında yapılan söz konusu iş için düzenlendiğine ilişkin şerh konulması ve yurt dışında bahse konu işin Şirketiniz tarafından taahhüt edilerek yapıldığının ilgili makamlardan alınacak belgelerle talep edildiğinde tevsik edilmesi gerektiği ise tabiidir. İlgili ülke mevzuatına göre şube açılışınız gerçekleştikten sonra faturalaşmanın söz konusu şube üzerinden yerine getirilmesi gerekmektedir. (Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 24.12.2013 Tarihli, 64597866-125[5/1-h-2015]-191 Sayılı Özelgesi).
10- Ambar Onarımı ve Gemilerin Bakımının yapılması işi yurtdışında yapılan onarım ve montaj işi kapsamında olup, bu hizmetlerin yurt dışında bulunan işyeri veya daimi temsilciler aracılığıyla gerçekleştirilmesi ve bu iş dolayısıyla elde edilen kazancın Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi halinde söz konusu kazançların 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendine göre kurumlar vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmaktadır (Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 18.07.2014 Tarihli, 93767041-125[5/h-2014/2]-120 Sayılı Özelgesi).
11- KVK’nın 15.maddesine dayanılarak yapılan vergi kesintisi, Türkiye’de Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesi kapsamında yapılan ve birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerine ilişkin hüküm ifade etmekte olup, yurt dışında yapılan ve birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinin bu kapsamda değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu nedenle yabancı ülkede yapılan ve TC Hazinesi tarafından karşılanan karayolu yapım işi her ne kadar yıllara sirayet eden mahiyette olsa da yurt dışında yapıldığından Gelir Vergisi Kanunu’nun 42 nci maddesi kapsamında değerlendirilmeyecek olup, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından şirketinize yapılan hak ediş ödemeleri üzerinden tevkifat yapılmaması gerekir. (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 11.11.2010 Tarihli, B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-KVK-5-18-709 Sayılı Özelgesi).
12- Şirketinizin Türkiye’de yerleşik bir firmadan taşeron olarak üstlendiği ve yurt dışında bina yapım inşaatı işi her ne kadar yıllara sirayet eden mahiyette olsa da yurt dışında yapıldığından Gelir Vergisi Kanununun 42. maddesi kapsamında değerlendirilmeyecek olup işveren firma tarafından şirketinize yapılan hak ediş ödemeleri üzerinden tevkifat yapılmayacaktır (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 28.02.2012 Tarihli, B.07.1.GİB.4.06.16.01-2011-KVK-5-4-311 Sayılı Özelgesi).
SONUÇ
KVK 5/1/h maddesi kapsamında yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazançlar istisna kapsamındadır. İnşaat, onarım ve montaj işlerinin yurt dışında gerçekleştirilmesi için bir işyeri bulunması gerekirken teknik hizmetlerin yurt dışındaki inşaat, onarım ve montaj işlerine bağlı olarak yapılma şartı bulunmamakla birlikte kurumların yurt dışında bir inşaat ve onarım işi varsa, buna bağlı teknik hizmetler nerede verilirse verilsin elde edilen kazançlar istisnadan yararlanabilir. Kurumların yurt dışında yaptıkları bir inşaat ve onarım işinin bulunmaması halinde ise ancak yurt dışında bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla yaptıkları teknik hizmetlerden elde edilen kazançlar istisnadan yararlanılabilecektir. Söz konusu işler KDVK kapsamında ya katma değer vergisinin konusuna girmemektedir ya da ihracat istisnasından faydalanabilmektedir. Damga vergisi kanunu açısından döviz kazandırıcı işlerden olduğundan bu kapsamdaki işler için düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisnadır. Ayrıca yurtdışında kullanılacak makine, teçhizat ve ekipman geçici olarak yurt dışına ihraç edilebilir.
Kaynaklar:
– 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve 1 Seri Numaralı Kurumlar Vergisi Tebliği,
– 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ve Uygulama Genel Tebliği,
– 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu,
– 488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu,
– Ticaret Bakanlığı’nın 2018 Yılı İnşaat Malzemeleri Sektör Raporu,
– Yurt Dışı Müteahhitlik Ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Ve İthalata İlişkin Tebliğ (Serbest Bölgeler: 2013/1),
– İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 08.12.2017 Tarihli 62030549-125[5-2016/372]-541480 Sayılı Özelgesi,
– Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 14.09.2015 Tarihli, 38418978-125[5-15/5]-929 Sayılı Özelgesi,
– Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 23.07.2012 Tarihli, B.07.1.GİB.4.06.16.01-2011-KVK-5-8-769 Sayılı Özelgesi,
– İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 30.05.2012 Tarihli, B.07.1.Gib.4.34.16.01-Kvk 5-1770 Sayılı Özelgesi,
– Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 19.07.2011 Tarihli, B.07.1.GİB.4.06.17.01-KDV-2:2010-14001-63-564 Sayılı Özelgesi,
– İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 23.02.2012 Tarihli, B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 5-709 Sayılı Özelgesi,
– Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 18.04.2014 Tarihli, 38418978-125[5-13/9]-429 Sayılı Özelgesi,
– Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 12.09.2011 Tarihli, B.07.1.GİB.4.41.15.01-KVK-2010/13-136 Sayılı Özelgesi,
– Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 24.12.2013 Tarihli, 64597866-125[5/1-h-2015]-191 Sayılı Özelgesi,
– Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 18.07.2014 Tarihli, 93767041-125[5/h-2014/2]-120 Sayılı Özelgesi,
– Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 11.11.2010 Tarihli, B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-KVK-5-18-709 Sayılı Özelgesi,
– Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 28.02.2012 Tarihli, B.07.1.GİB.4.06.16.01-2011-KVK-5-4-311 Sayılı Özelgesi.
