2016 İstatistiklerle Çevre
Türkiye İstatistik Kurumu, 2014 yılından itibaren özel günlerde, günün önemine atfen özel yayınlar çıkarmaktadır. Dünya Çevre Günü’ne özel hazırlanan bu bülten ile Kurumumuz tarafından üretilen çevre istatistiklerinin özeti sunulmaktadır.
Sera gazı emisyonları 496,1 Mt CO2 eşdeğeri olarak hesaplandı
Sera gazı emisyon envanteri sonuçlarına göre, 2016 yılında toplam sera gazı emisyonu CO2 eşdeğeri olarak 496,1 milyon ton (Mt) olarak hesaplandı. 2016 yılı emisyonlarında CO2 eşdeğeri olarak en büyük payı %72,8 ile enerji kaynaklı emisyonlar alırken, bunu sırasıyla %12,6 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı, %11,4 ile tarımsal faaliyetler ve %3,3 ile atık takip etti. 2016 yılı için kişi başı CO2 eşdeğer emisyonu 6,3 ton/kişi, sera gazı emisyonu yoğunluğu ise 0,19 kg CO2eşd./GSYH (TL) olarak hesaplandı.
Su kaynaklarından 17,3 milyar m3 su çekildi
Belediye ve köylerde içme ve kullanma suyu şebekesi ile dağıtılmak ve imalat sanayi işyerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve maden işletmeleri tarafından ise kullanılmak amacıyla 2016 yılında su kaynaklarından 17,3 milyar m3 su çekildi. Çekilen suyun %58,2’si denizden, %16,1’i barajdan, %13’ü kuyudan, %7,9’u kaynaktan, %4,8’i diğer su kaynaklarından çekildi.
Su kaynaklarından çekilen toplam suyun %33,7’sinin belediyeler, %49,7’sinin termik santraller, %12,2’sinin imalat sanayi işyerleri, %2,2’sinin köyler, %0,9’unun OSB’ler ve %1,3’ünün maden işletmeleri tarafından çekildiği belirlendi.
Nüfusun %98’sine içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verildi
Belediye nüfusunun %98,2’sine, köy nüfusunun ise %99,2’sine içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verildiği tespit edildi.
Atıksuların %79,2’si denize deşarj edildi
Belediyeler, köyler, imalat sanayi işyerleri, termik santraller, OSB’ler ve maden işletmeleri tarafından 2016 yılında doğrudan alıcı ortamlara 14,9 milyar m3 atıksu deşarj edildi. Alıcı ortamlara deşarj edilen atıksuyun %79,2’si denize, %17,5’i akarsuya, %3,3’ü diğer alıcı ortamlara deşarj edildi.
Toplam atıksuyun %56,9’unun termik santraller, %28,5’inin belediyeler, %11,3’ünün imalat sanayi işyerleri, %0,8’inin köyler, %1,5’inin OSB’ler ve %1’inin maden işletmeleri tarafından deşarj edildiği belirlendi.
Nüfusun %88’ine atıksu toplama hizmeti verildi
Belediye nüfusunun %90’ına, köy nüfusunun ise %54’üne kanalizasyon şebekesi ile hizmet verildi. Belediye nüfusunun %75’inin, köy nüfusunun ise %8’inin olmak üzere toplam nüfusun %71’inin atıksularının arıtıldığı tespit edildi.
Toplam 5,7 milyon ton tehlikeli atık oluştu
İmalat sanayi işyerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri, maden işletmeleri ve sağlık kuruluşları 5,7 milyon tonu tehlikeli olmak üzere 45 milyon ton atık oluşturdu. Madencilik sektöründen kaynaklanan dekapaj malzemesi ve pasa miktarının ise 802 milyon ton olduğu tespit edildi.
Belediye nüfusunun %99’unda atık toplama hizmeti verildi
Belediyelerin 1 390’nının atık toplama hizmeti verdiği, 7 belediyede ise atıkların toplanmadığı belirlendi. Belediyelerde toplanan 31,6 milyon ton atığın, %61,2’si düzenli depolama tesislerine, %28,8’i belediye çöplüklerine ve %9,8’i geri kazanım tesislerine gönderilirken, %0,2’si açıkta yakarak, gömerek ve dereye/araziye dökerek bertaraf edildi.
Sağlık kuruluşlarında 81 bin ton tıbbi atık toplandı
Üniversite hastaneleri ve klinikleri, genel maksatlı hastaneler ve klinikleri, doğum hastaneleri ve klinikleri ile askeri hastaneler ve kliniklerinde 2016 yılında 81 bin ton tıbbi atık toplandığı belirlendi. Toplanan tıbbi atığın, %67,2’si düzenli depolama tesislerinde, %17,3’ü belediye çöplüklerinde, %15,5’i ise yakma tesislerinde bertaraf edildi.
Toplam 1 698 atık bertaraf ve geri kazanım tesisi faaliyette bulundu
Lisanslı veya geçici faaliyet belgeli ve lisansı olmasa da belediyeler tarafından ya da belediyeler adına işletilen 140’ı atık bertaraf tesisi ve 1 558’i geri kazanım tesisi olmak üzere, toplam 1 698 tesis 2016 yılında faaliyet gösterdi. Düzenli depolama tesislerinde 44 milyon ton, yakma tesislerinde 310 bin ton atık bertaraf edilirken, geri kazanım tesislerinde 33 milyon ton atık geri kazanıldı.
Toplam çevresel harcamalar 31,8 milyar TL olarak gerçekleşti
Toplam çevresel harcamalar 2016 yılında 31,8 milyar TL olarak gerçekleşti. Çevresel harcamaların %76,1’inin kamu sektörü, %23,9’unun ise iş sektörü tarafından gerçekleştirildiği belirlendi. Toplam çevresel harcamaların gayri safi yurtiçi hasıla içindeki payı ise %1,2 olarak hesaplandı.
Çevresel vergiler 88,7 milyar TL olarak tahakkuk etti
Toplam çevresel vergi tahakkuku 2016 yılında 88,7 milyar TL olarak tespit edildi. Çevresel vergilerin %65,3’ünü enerji vergileri, %33,5’ini ulaştırma vergileri, %1,2’sini ise kaynak ve kirlilik vergileri oluşturdu.