İncelemelerde İki Aylık Süre
Zeyneddin ÇETİN
Vergi Müfettişi
cetinzeyni@gmail.com
A-Giriş
7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun, 18/05/2018 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Ayrıca Bu Kanuna ilişkin usul ve esasları belirleyen 1 seri nolu Genel Tebliğ de yayımlanmıştır.
Bu yazımız; DEVAM EDEN (18/05/2018 tarihinden önce başlanmış) vergi incelemelerine ait dönemler için matrah ve vergi artırımında bulunulması halinde, bahse konu bu incelemelerin nasıl ve ne zaman tamamlanacağı ile ilgilidir. Öte yandan bu tür incelemelerin 31/07/2018 tarihine kadar sonuçlandırılması gerekli midir?
B-Değerlendirme
7143 sayılı Kanunu 5’ inci maddesinin 1’ inci, 2’ nci ve 3’üncü fıkralarda, ‘’…bu maddede belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde, …’’ ibaresi yer almaktadır.
Aynı maddenin 4’ fıkrasında ise ‘’… hesaplanan veya artırılan gelir, kurumlar ve katma değer vergilerinin, peşin veya ilk taksiti bu Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sürede başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde azami altı eşit taksitte bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şarttır. Bu vergilerin bu Kanunda belirtilen şekilde ödenmemesi hâlinde, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsiline devam olunur, ancak bu madde hükmünden yararlanılamaz.’’ Hükmü yer almakta,
7’ nci fıkrasında ise ‘’Bu maddeye göre matrah veya vergi artırımında bulunulması, bu Kanunun yayımı tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmez. Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin, bu maddenin birinci fıkrasının (ı) bendi ve üçüncü fıkrasının (e) bendi hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu Kanunun yayımı tarihini izleyen ayın başından itibaren iki ay içerisinde sonuçlandırılamaması hâlinde, bu işlemlere devam edilmez…’’ şeklinde düzenleme bulunmaktadır.
Diğer taraftan, bu Kanunun 9’ uncu maddesinin 15’ nci fıkrasında “… bu Kanun kapsamındaki alacaklarla ilgili olarak mevzuatlarında yer alan özel hükümler saklı kalmak kaydıyla taksit ödeme süresince zamanaşımı süreleri işlemez.” hükmü yer almaktadır.
4811, 6111 ve 6736 sayılı Kanunlardan farklı olarak, 7143 sayılı Kanunla matrah ve vergi artımından yararlanabilmek için, artırım nedeniyle tahakkuk eden vergilerin ödenmesi şartı getirilmiştir.
Bu Kanunda yer alan hükümlere göre, mükellefler artırım nedeniyle tahakkuk eden vergileri, 01/10/2018 tarihine (bu tarih dâhil) kadar tamamen ödeyebilecekleri gibi, talep etmeleri hâlinde ilk taksiti Kanunun yayımını izleyen dördüncü ay olan Eylül/2018 ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde altı eşit taksit ile de ödeyebilirler.
Yukarıda belirtildiği üzere, artırım nedeniyle tahakkuk eden verginin hiç ödenmemesi veya belirtilen süre ve şekilde ödenmemesi hallerinde artırım hükümlerinden yararlanılamaz. Öte yandan taksit ödeme süresince tarh zamanaşımı süreleri işlemeyecektir. Dolayısıyla ödemenin geç yapılması durumunda, geçen süre kadar tarh zamanaşımı uzamış sayılacaktır.
Konuyla ilgili olarak 1 seri nolu Genel Tebliğde yer verilen örnek ise aşağıdaki gibidir.
Örneğin, 2013 yılına ilişkin olarak kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunan ve altı eşit taksitte ödeme seçeneğini tercih eden mükellef, Eylül/2018 taksitini ödemiş olmakla birlikte ikinci taksit olan Kasım/2018 taksitini süresinde ödemediğinden Kanun hükümlerinden yararlanma hakkını kaybetmiştir. Bu durumda mükellefin matrah artırımı şartlarını ödeme yönünden ihlal ettiği tarihe kadar olan süre tarh zamanaşımının hesabında işlemeyen süre olarak dikkate alınacaktır. Dolayısıyla işlemeyen süre 1 Eylül 2018 ila 1 Aralık 2018 tarihleri arasında geçen 91 gün olup 2013 yılıyla ilgili yapılacak tarhiyatlarda zamanaşımı süresi 1 Nisan 2019 tarihine kadar uzamış olacaktır.
Soru(n);
Mükellef hakkında artırımda bulunulan dönemler ile ilgili olarak 18/05/2018 tarihinden önce incelemeye başlanıldığını ve incelemenin (iade ve sahte belge düzenleme yönünden incelemeler hariç) devam ettiğini varsayalım.
Bu mükellefin de 2013, 2014, 2015, 2016, 2017 dönemleri için artırım hükümleri kapsamında bildirimde bulunduğunu varsayalım. Ayrıca bu mükellefin altı eşit taksitte ödeme seçeneğini tercih ettiğini varsayalım.
Bahse konu bu incelemenin sonuçlandırılmasına ilişkin rapor veya yazı, en son hangi tarihe kadar düzenlenmesi gerekmektedir?
Artırımda bulunulması halinde, Yasaya göre bahse konu bu incelemeye ilişkin Raporların, EN GEÇ 31/07/2018 tarihine (bu tarih dahil) kadar vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesi gerekmektedir Aksi halde, bu tarihten sonra vergi dairesine intikal ettirilen raporlara işlem yapılmaz. Bu tarihten sonra bu incelemeye de devam edilmez/edilemez.
Avans | İcra | İzin | Rapor | Harcırah | Teşvikler | Puantaj | e-Bildirge | e-Beyan
Ancak, mükelleflerin 31/08/2018 tarihine (bu tarih dahil) kadar artırımda bulunma hakları vardır.
Ayrıca defaten (peşin) ödeme seçeneği haricinde 6 eşit taksitte ödeme imkanı da bulunmaktadır. Dolayısıyla 2 aylık süre olarak hesaplanan 31/07/2018 tarihinde mükellefin artırım hükümlerinden yararlanıp yararlanamayacağı kesinleşmiş değildir. Çünkü ödemeye ilişkin şart sonuçlanmış değildir.
Ödeme yönünden bu Kanunda düzenlenen ödeme koşullarının İHLAL edilmesi halinde, devam eden incelemelere ilişkin konulan iki(2) aylık süre artık geçerli olmayacaktır. Bu tür incelemeler artık bu Kanunun 5’inci maddesine göre değil, 4’ üncü maddesine göre işlem görmesi gerekmektedir. Yani zamanaşımı süresi içinde ne zaman sonuçlandırılırsa o zaman işlem görecektir.
Sonuç olarak; devam eden bir incelemenin 31/07/2018 tarihine kadar sonuçlandırılmasının gerekip gerekmediği tam olarak netleşmemektedir. Çünkü;
1-Mükellefler bu tarihten sonra, 31/08/2018 tarihine kadar artırım bildiriminde bulunabilir. Bu durumda artırımın kabulü dolayısıyla karşılaştırma yapabilmek için ödeme şartının da gerçekleşmesi gereklidir.
2-Arıtıma ilişkin verginin taksitle ödenmek istenmesi halinde, vadesi 2019 yılında vadesi gelecek taksitlerin ödenip ödenmeyeceği henüz belli değildir.
Dolayısıyla ödemenin belirtilen süre ve şekilde yapılmaması halinde, devam eden incelemeler için iki(2) aylık süre hükmü geçerli değildir. Çünkü 2 aylık süreye ilişkin hüküm, artırımdan yararlanan mükellefler hakkında devam eden incelemeler için geçerlidir. Bu nedenle tüm şartlar sağlanmadan devam eden incelemelerin kapatma işleminin yapılmamasının gerektiği düşünülmektedir. Bu şartların sağlanması bazı durumlarda(örneğin taksitli ödeme seçeneğini kullananlar için) 2019 yılının Temmuz ayına kadar netleşmemiş olabilecektir.
C- Sonuç
7143 sayılı Kanunla, DEVAM eden incelemelere (18/05/2018 tarihinden önce başlanmış incelemeler) ait dönemler için artırım hükümlerinden yararlanılması durumunda, bu incelemelerin netice doğurabilmesi için 31/07/2018 tarihine kadar sonuçlandırılması (vergi dairesi kayıtlarına girmesi) gerekmektedir.
Ancak 31/08/2018 tarihine (bu tarih dahil) kadar artırımda bulunma imkanının olması ve Temmuz/2019 dönemine sarkan taksitlerin bulunabileceği durumlarından hareketle, ‘devam eden inceleme’ hükmünde olan incelemelerin 31/07/2018 tarihi itibariyle kapatılmaması(tamamlanmaması) gerektiği kanaatindeyiz. Ödenmesi gereken en son taksitin ödenip ödenmediğinin kontrol edilmesinden sonra kapatma işlemi yapılmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Çünkü ödemenin belirtilen süre ve şekilde yapılmaması halinde, artırım hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedileceğinden, artık devam eden incelemeler için iki (2) aylık süre tahdit hükmü geçerli olmayacağı değerlendirilmiştir.
Kaynakça:
– 7143 sayılı Kanun ve Genel Tebliği,
– 213 sayılı Vergi Usul Kanunu,
– Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik