SGK Geriye Dönük Teşvik
01 Nisan 2018 Tarihinden Önce Şartları Taşımasına Rağmen Yararlanılmayan Geriye Yönelik İstihdam Teşviklerinden Yararlanmak İçin Son Başvuru Tarihi
ÖZET:
01.04.2018 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olmak üzere tüm şartları taşıdığı halde 5510 sayılı , 4447 sayılı, 6111 sayılı kanun veya diğer kanunlarla sağlanan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanmamış işverenler ile 01.04.2018 tarihinden önce yararlanılan prim teşviki, destek ve indirimlerin değiştirilmesine yönelik talepte bulunan işverenler tarafından en son 01.06.2018 tarihine kadar Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurulması halinde, yararlanılmamış olan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabilir veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimleri başka bir prim teşvik, destek ve indirimi ile değiştirilebilecektir.
01.06.2018 tarihinden sonra ise gerekli tüm koşulların sağlanmış olması ve yararlanılmayan ayı/dönemi takip eden altı ay içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat edilmesi şartlarıyla, başvuru tarihinden geriye yönelik en fazla altı aya ilişkin olmak üzere, yararlanılmamış olan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabilir veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimleri başka bir prim teşviki, destek ve indirimi ile değiştirilebilir.
GERİYE YÖNELİK YARARLANILMAYAN İSTİHDAM TEŞVİKLERİNDEN YARARLANMANIN USUL VE ESASLARI
A) BAŞVURU SÜRESİ:
5510 sayılı Kanuna, 27 Mart 2018 tarih 30373 sayılı 2. mükerrer Resmi Gazete yayımlanan Vergi Kanunları İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 70. Maddesiyle eklenen EK 17 inci maddesinde;
“Bu Kanun veya diğer kanunlarla sağlanan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabileceği halde yararlanılmadığı ay/dönemlerde gerekli tüm koşulların sağlanmış olması ve yararlanılmayan ayı/dönemi takip eden altı ay içerisinde Kuruma müracaat edilmesi şartlarıyla, başvuru tarihinden geriye yönelik en fazla altı aya ilişkin olmak üzere, yararlanılmamış olan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabilir veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimleri başka bir prim teşviki, destek ve indirimi ile değiştirilebilir.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlere ilişkin olmak üzere tüm şartları sağladığı halde bu Kanun veya diğer kanunlarla sağlanan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanmamış işverenler ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yararlanılan prim teşviki, destek ve indirimlerin değiştirilmesine yönelik talepte bulunan işverenler tarafından en son bu maddenin yürürlük tarihini takip eden aybaşından itibaren bir ay içinde Kuruma başvurulması halinde, yararlanılmamış olan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabilir veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimleri başka bir prim teşvik, destek ve indirimi ile değiştirilebilir.” hükümleri getirilmiştir.
Kanun metni incelendiğinde, maddenin 2 inci fıkrasındaki hüküm geçici madde, 1 inci fıkrasındaki hüküm ise kalıcı madde gibi düşünülebilir. Gerek işverenlerimiz gerekse de meslek mensuplarımız Sosyal Güvenlik Kurumunun geriye yönelik teşviklerden yararlanmayı engelleyen 2015/10 sayılı genelge hükümlerinin hakkaniyetli olmadığını dile getirirlerdi. Hatta SGK bu konuda işverenlerle mahkemelik olmuş ve sonuçlanan mahkeme kararları da işveren lehine sonuçlanmıştır. Bu duruma çözüm bulmak için yukarıda belirtilen düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenlemeye göre;
1- Maddenin yürürlük tarihi olan 01.04.2018 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olmak üzere tüm şartları taşıdığı halde 5510 sayılı , 4447 sayılı, 6111 sayılı kanun veya diğer kanunlarla sağlanan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanmamış işverenler ile 01.04.2018 tarihinde önce yararlanılan prim teşviki, destek ve indirimlerin değiştirilmesine yönelik talepte bulunan işverenler tarafından en son 01.06.2018 tarihine kadar Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurulması halinde, yararlanılmamış olan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabilir veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimleri başka bir prim teşvik, destek ve indirimi ile değiştirilebilecektir. Burada önemli olan husus, geriye yönelik teşvik, destek ve indirimlerden yararlanmak veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimleri başka bir prim teşvik, destek ve indirimi ile değiştirilebilmek için SGK’ ya 01.06.2018 tarihine kadar yazılı olarak başvurmak şarttır. Aksi halde bu madde hükümlerinde yararlanmak mümkün değildir.
ÖRNEK 1: 01.01.2014-31.12.2014 döneminde 5 sigortalı için 6111 sayılı kanun teşvikinden yararlanma hakkı olduğu halde 01.04.2018 tarihine kadar bu teşvikten yararlanamayan A işverenimiz, 01.06.2018 tarihine kadar SGK’ ya başvurması halinde, yararlanamadığı bu teşvik hükümlerinden yararlanabilecektir.02.06.2018 tarihinde başvurması halinde ise bu teşvik hükmünden yararlanma hakkı olmayacaktır.
2- 01.06.2018 tarihinden sonra ise sağlanan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabileceği halde yararlanılmadığı ayı/dönemi takip eden altı ay içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat edilmesi şartlarıyla, başvuru tarihinden geriye yönelik en fazla altı aya ilişkin olmak üzere, yararlanılmamış olan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabilir veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimleri başka bir prim teşviki, destek ve indirimi ile değiştirilebilir.
ÖRNEK 2: 2018 yılı Temmuz ayında 2 sigortalı için 6111 sayılı kanun teşvikinden yararlanma hakkı olduğu halde bu teşvikten yararlanamayan B işverenimiz, 31.01.2019 tarihine kadar SGK’ ya başvurması halinde, yararlanamadığı bu teşvik hükümlerinden yararlanabilecektir. 28.02.2018 tarihinde başvurması halinde ise yararlanamadığı 2018/Temmuz ayına ait 6111 sayılı kanunun teşvik hükmünden yararlanamayacaktır.
ÖRNEK 3: 2018 yılı, Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim ayında 5 sigortalı için 5510 sayılı kanunun 5 puanlık teşvik hükümlerinden yararlanma hakkı olduğu halde bu teşvikten yararlanamayan C işverenimiz, 31.03.2019 tarihine kadar SGK’ ya başvurması halinde, yararlanamadığı bu teşvik hükümlerinden sadece 2018 yılı Eylül ve Ekim ayındaki teşvik hükümlerinden yararlanabilecektir. Başvuru tarihinden geriye yönelik olarak en fazla 6 aya ilişkin teşvik hükümlerinden yararlanılabileceğinden 2018 yılı Temmuz ve Ağustos ayındaki teşvik hükümlerinden yararlanamayacaktır.
B) İADE EDİLECEK TUTARLAR:
Ek 17. Maddenin 3 üncü fıkrasında;
“Bu maddenin ikinci fıkrası kapsamında talepte bulunan işverenlere iade edilecek tutar, maddenin yürürlük tarihinden önce talepte bulunanlar için maddenin yürürlük tarihini takip eden aybaşından, yürürlük tarihinden sonra talepte bulunanlar için ise, talep tarihini takip eden aybaşından itibaren kanuni faiz esas alınmak suretiyle hesaplanarak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak üç yıl içinde ödenir. Ödeme, öncelikle bu Kanunun 88 inci maddesinin on dört ve on altıncı fıkralarına göre muaccel hale gelmiş prim ve her türlü borçlardan, sonrasında ise ilgili kanunlar uyarınca yapılandırma veya taksitlendirme de dâhil olmak üzere müeccel haldeki prim ve her türlü borçlarından mahsup yoluyla gerçekleştirilir. Ancak, üç yıl sonunda ilgili kanunları gereği yapılandırılma veya taksitlendirilme sebebiyle vadesi gelmemiş taksit ödemelerinden peşinen mahsup edilir. Kuruma borcu bulunmayan işverenlere altı ayda bir eşit taksitlerle iade yapılır.” hükmü getirilmiştir.
Buna göre 01.04.2018 tarihinden önce yararlanılmamış olup bu madde hükmü ile yararlandırılan teşvik, destek ve indirim tutarları ile 01.04.2018 tarihinden önce yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimlerin başka bir prim teşvik, destek ve indirimi ile değiştirilmesi sonucu ortaya çıkan fark teşvik, destek ve indirim tutarları için;
1- 01.04.2018 tarihinden önce SGK’ ya yazılı olarak başvuru yapanlar için 01.05.2018 tarihinden itibaren uygulanacak kanuni faiz esas alınarak hesaplanan tutar,
2- 01.04.2018-01.06.2018 tarihleri arası SGK’ ya başvurulan için ise, yazılı başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren uygulanacak kanuni faiz esas alınarak hesaplanan tutar,
01.01.2019 tarihinden itibaren üç yıl içinde hak sahibi işverenlere ödenecektir.
Sosyal Güvenlik Kurumu, bu tutarları taksitler halinde mi, yoksa toplu olarak tek seferde ödeyip ödeyemeyeceği konusunda bir düzenleme ve açıklama yapmamıştır. Ancak her hâlükârda; iade edilecek tutarlar öncelikle işverenin varsa SGK’ ya olan borçlarına, yoksa Maliyeye olan borçlarına mahsup edilecektir. Her iki Kurumu da borcu yoksa kendisine iade edilecektir.
C) YARGIDA GÖRÜLEN BU MADDE KAPSAMINDAKİ DAVALAR:
Aynı maddenin 4 üncü fıkrasında;
“Görülmekte olan davalarda ayrıca bir başvuru şartı aranmaksızın, dava öncesi yapılan idari başvuru tarihinden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte hesaplanacak tutar üçüncü fıkra hükümlerine göre mahsup veya iade edilir. Mahkemelerce, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış davalarda davanın konusuz kalması sebebiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilir. Yargılama giderleri idare üzerinde bırakılır ve vekâlet ücretinin dörtte birine hükmedilir. Ayrıca, ilk derece mahkemelerince verilen kararlar hakkında Sosyal Güvenlik Kurumunca kanun yollarına başvurulmaz ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan kanun yolu başvurularından vazgeçilmiş sayılır.” Hükmü getirilmiştir.
Buna göre;
1- 01.04.2018 tarihine kadar karara bağlanmayan davalar düşer ve yargılama giderleri SGK tarafından ödenir ve vekalet ücretinin dörtte birine hükmedilir.
2- İlk derece mahkemeleri kararları hakkında SGK tarafından temyiz yoluna başvurulmaz.
3-Herhangi bir başvuruya gerek olmaksızın, işverenin Mahkemeye başvurmadan önce SGK’ ya yaptığı başvuru tarihinden itibaren işleyecek kanuni faiziyle hesaplanan teşvik, destek ve indirim tutarı, bu yazının (B) bölümünde hesaplanacak tutara göre mahsup veya iade edilir.
D) GERİYE YÖNELİK YARARLANILACAK TEŞVİK, DESTEK VE İNDİRİMLERE İLİŞKİN VERİLECEK AYLIK PRİM HİZMET BELGELERİ:
Yapılan bu düzenleme ile işverenlerimize, yararlanma hakkı olduğu halde, geriye doğru yararlanamadığı teşvik, destek ve indirimlerden yararlanma hakkı veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimleri başka bir prim teşvik, destek ve indirimi ile değiştirilebilme imkanı getirildi. Bu haktan yararlanmak için işverenlerimizin geriye yönelik yararlanmayı hak ettikleri aya ait aylık prim hizmet belgelerini iptal ederek o aylara ait teşvikli bildirge vermeleri gerekmektedir. Bu işlemin kağıt ortamında mı olacağı ya da SGK tarafından yapılacak bir program aracılığıyla mı yapılacağı konusunda da bir açıklama yapılmamıştır. Ancak hem işverenlerin, hem meslek mensuplarının hem de SGK personelinin iş yükü düşünülürse bu işlemin yapılacak bir program vasıtasıyla yapılması daha gerçekçidir. Kamuoyuna yansıyan bilgiler de bu yöndedir.
En son olarak meslek mensuplarımızı ve işverenlerimizi uyarmak isteriz. Geriye yönelik olarak yararlanılacak teşvik, destek ve indirimlere ilişkin işlemler SGK tarafından otomatik olarak yapılmayacaktır. Bu işlemler işverenlerimiz ve meslek mensuplarımızca yapılacaktır. Bu işlemlerin yapılması için, kamuoyunda çantacı diye tabir edilen bir çok kişinin meslek mensuplarını ve işverenleri ziyaret ederek, belli bir komisyon ve ücret karşılığında, hazırladıkları program vasıtasıyla bu işlemleri yapabileceklerini ifade ettikleri kamuoyuna yansımaktadır. Bu işlem çok teknik bir uygulama olduğundan, yapılacak hatalar işverenlerimizi veya meslek mensuplarımızı zor durumda bırakabilir. Bu nedenle öncelikle bu işlemlerin meslek mensuplarımızca yapılmasının, bunun olmaması halinde güvendikleri gerçek ve tüzel kişilerden yardım almalarını öneririz.
7103 Sayılı Kanun – Vergi Kanunları İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Kaynak: TÜRMOB
