Sanayi Sicil Belgesi Tecil-Terkin
Muharrem ÖZDEMİR
Yeminli Mali Müşavir
[email protected]
Suzan YILDIRIM
SMMM
[email protected]
1- GİRİŞ:
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-c maddesine göre, ihraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait katma değer vergisi ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur.
Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen verginin terkin olunacağı hüküm altına alınmıştır.
3065 sayılı KDV Kanununun (11/1-c) maddesi hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden, KDV tahsil edilmemiştir.” ifadesi yazılır. Tecil veya terkin edilen bu vergiler hakkında ihracatçılar bakımından KDV Kanununun 32’nci maddesi hükmü uygulanmaz. Bu haklardan münhasıran imalatçılar yararlanır. Ancak, ihracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilmesi gereken KDV, ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra yapılır.[1] İhraç kaydıyla teslimlerde tecil-terkin uygulaması ihtiyari bir uygulama olup, bu kapsamdaki malların imalatçıları tarafından ihracatçılara KDV tahsil edilerek teslimi de mümkündür.
İhraç kayıtlı teslim kapsamında tecil-terkin müessesesinden yararlanmak isteyen mükelleflerin yapması gereken ilk adım, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca tanımı yapılan imalatçı vasfını gösterir sanayi sicil belgesine sahip olunmasıdır. Bu nedenledir ki, imalatçı kapsamına girmeyen mükellefler, tecil – terkin uygulamasından yararlanamayacaklardır.
2- İMALATÇI BELGESİ NASIL ALINIR?
6948 Sayılı Sanayi Sicili Kanununda[2] sanayicinin tanımı yapılmış ve sanayi işletmelerinin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığında tutulacak sanayi siciline kaydettirilmesi ve mukabilinde alınacak sanayi sicil belgesinin icabında salahiyetli memurlara ibraz olunması mecburi kılınmıştır.
Buna göre, sanayi işletmeleri üretim faaliyetine başlamadan önce sanayi siciline ön kayıt olmak zorundadır. Sanayi sicilinde kaydı olmadığı tespit edilen sanayi işletmelerine 9’ncu maddeye göre müddetinde sanayi siciline tescil ettirmeyenler için hükmedilen idari para cezası verilir.
Bu kapsamda, 6948 sayılı Sanayi Sicil Kanunu kapsamındaki işletmelerin sanayi siciline kaydına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla Sanayi Sicil Tebliği[3] yürürlüğe girmiştir. Buna göre;
- Üretime geçen veya üretimde bulunan bir işletmenin sanayi siciline kaydedilmesi için, e-Devlet kapısı veya Bakanlık web sayfası Sanayi Sicil Bilgi Sistemi üzerinden elektronik ortamda başvuru yapılması gerekmektedir.
- Sanayi siciline kayıt için yapılan müracaatın uygun bulunması halinde içeriği ve formatı Bakanlık tarafından hazırlanan Sanayi Sicil Belgesi İl Müdürlüğü tarafından bir nüsha olarak düzenlenir.
- Sanayi Sicil Belgesi veriliş tarihi itibariyle iki yılda bir vize yapılır. Vizenin düzenli yapılması esastır. İşletme üretim faaliyetine son vermediği sürece Sanayi Sicil Belgesi geçerlidir.
3- SANAYİ SİCİL BELGESİNİN BULUNMAMASI HALİNDE TECİL- TERKİN UYGULAMASI
3.1. İmalatçı Vasfının Bulunması
Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-c maddesi kapsamında ihraç kayıtlı teslim yapılabilmesinin ilk koşulu, “imalatçı” vasfına haiz satıcıların varlığıdır. İmalatçı vasfı bulunmayan satıcıların ilke olarak tecil-terkin uygulamasından yararlanabilmesi mümkün değildir. Peki, imalatçı nasıl olunur?
İmalatçının;
a) Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesini haiz olması,
b) Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı veya öngördüğü birimlerden alınmış üretici belgesine sahip olması,
c) İlgili meslek odasına kayıtlı bulunması,
d) Üretimin yapıldığı dönemde yürürlükte bulunan Sanayi Sicil Tebliğlerinde öngörülen sayıda işçi çalıştırması[4] ve gerekli araç parkına sahip olması veya üretici belgesindeki üretim altyapısına sahip olması gerekmektedir
Bu şartlara sahip olan imalatçılarca, ihraç kaydıyla ihracatçılara mal teslim edilen dönemde ve bir defa olmak üzere “Sanayi Sicil Belgesi” veya üretici belgesi ve ilgili meslek odasına üyelik belgesinin birer örneği, ilgili dönem KDV beyannamesinin verilme süresine kadar bağlı oldukları vergi dairesine bir dilekçe ekinde verilir. Satıcıların imalatçı niteliğinde bir değişikliğin olması veya imalatçı niteliğinin kaybedilmesi hallerinde, bu durum en geç 15 gün içinde vergi dairesine bildirilir.
3.2. Sanayi Sicil Belgesi Yerine Geçen Evraklar
Mülga 27 Seri No’lu KDV Genel Tebliğinde; Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca tanımı yapılan imalatçı kapsamına girmeyen mükellefler, tecil-terkin uygulamasından yararlanamayacaklardır. Ancak, diğer şartları taşımakla beraber, sadece sanayi sicil belgesine sahip olmayan mükelleflerden, Sanayi ve Ticaret Bakanlığına başvuran ve bu Bakanlıktan söz konusu belgenin verileceğine ilişkin olumlu görüş alanlarda, sanayi sicil belgesi verilmesi beklenilmeden tecil-terkin uygulamasından yararlandırılabilecektir.
Benzer Düzenlemelere Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin Tecil-Terkin Uygulamasından Yararlanacak Satıcılar başlıklı 8.3. bölümünde de yer verilmiştir. Buna göre, ilgili kurumdan olumlu görüş alan mükelleflerin, olumlu görüş yazısının verildiği tarihten önceki dönemlerde (İlgili kuruma başvuru tarihinden sonraki) diğer tüm şartları taşıdığının ilgili vergi dairesince tespit edilmesi kaydıyla, olumlu görüş yazısının verildiği tarihten önceki söz konusu teslimlerinde de tecil-terkin uygulamasından yararlandırılmaları mümkündür.
Sanayi sicil belgesine ihraç kaydıyla teslimin yapıldığı tarih itibariyle sahip olmayan mükelleflerin, bu belgeyi daha sonra almaları ve ihraç kaydıyla yapılan teslim tarihi itibariyle de söz konusu belgeye sahip olmak dışındaki imalatçı sayılmanın diğer şartlarını taşıdıkları bir vergi dairesi müdür yardımcısı, bir şef ve iki memurdan oluşan yoklama grubu tarafından tespit edilen mükelleflerin, tecil-terkin sistemi kapsamında işlem yapması mümkün görülmektedir.[5]
Bu bilgiler ışığında, ihraç kayıtlı teslimde bulunulan dönemde (KDV Genel Uygulama Tebliğinin yürürlüğünden önceki) sanayi sicil belgesi ve kapasite raporuna sahip olunmaması, ancak imalatçı sayılmanın diğer şartlarının gerçekleştiğinin yukarıda belirtilen yoklama grubu tarafından tespit edilmesi halinde, sanayi sicil belgesine sahip olunmayan dönemlerden önceki dönemlerde de tecil-terkin uygulamasından faydalanılması mümkündür.
Bunun yanında, imalatçı belgesinde yer almayan yeni malları imal etmeye başlayan mükelleflerin bu malları imalatçı belgesinde yer alan üretim konusu mallara ilave ettirmesi (var olan belgenin yeni malları kapsayacak şekilde revize ettirilmesi) halinde imalatçı belgesine yeni ilave edilen mallar yönünden tecil-terkin uygulamasından; ilgili kurumdan olumlu görüş alınması kaydıyla ilgili kuruma başvuru tarihi itibariyle yararlanılması mümkün bulunmaktadır.[6]
[1] Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği, 26.04.2014 tarih ve 28983 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[2] 24.04.1957 tarih ve 9593 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[3] 25.10.2014 tarih ve 29156 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[4] 99 Seri No’lu KDV Genel Tebliği: 6948 sayılı Sanayi Sicil Kanununun 1’nci maddesi kapsamında değerlendirilen sanayi işletmelerinin (imalatçıların) sanayi siciline kayıt olabilmeleri için asgari çalıştırmaları gereken işçi sayısı konusunda, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Sanayi Sicil Tebliğleriyle, değişen ve gelişen teknolojik şartlara paralel olarak sanayi işletmelerinde makine ve teknoloji yoğunluğunun artması ve bu nedenle işgücüne duyulan ihtiyacın azalması sebebiyle değişiklikler yapılmış ve en az 5 işçi çalıştırılması” şartı kaldırılmıştır.
[5] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 08.01.2016 tarih ve 39044742-010.01-1811 sayılı özelgesi
[6] Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığının 26.06.2015 tarih ve 50426076-130[11-2014/20-1179]-108 sayılı özelgesi
