Emeklilikte Yaşı Bekleme
Ömer ARIK
Sosyal Güvenlik Denetmeni
o.arik@hotmail.com
Kıdem tazminatı, işsizlik ödeneği ve ihbar tazminatı; emeklilik prim gün sayısını tamamlayıp yaşı bekleyenlerin en çok sorduğu, merak ettiği konulardan bir tanesidir.
Kıdem Tazminatı;
4857 Sayılı İş Kanunu, 120 nci maddesiyle kendinden önceki 1475 sayılı İş Kanununun “kıdem tazminatı” başlıklı 14 ncü maddesini geçerli kılmıştır.
1475 sayılı Kanunun 4 maddesi uyarınca emeklilik nedeniyle işten ayrılan bir kişi yaşlılık aylığı veya toptan ödemeye hak kazandığını SGK’dan aldığı yazıyla belgelemek şartıyla kıdem tazminatına hak kazanır.
İşsizlik Ödeneği;
4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesi uyarınca işsizlik ödeneği alabilmek için;
- Kuruma süresi içinde şahsen başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduklarını kaydettirmeleri
- Sigortalının kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması
- Hizmet akdinin feshinden önceki 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak
- Son 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemek
- Hizmet akdinin feshinden itibaren 30 gün içinde başvuru yapmak
koşulları bulunmaktadır.
Yasa madde hükümlerinden de anlaşılacağı üzere emeklilik prim gün sayısını doldurup yaşı bekleyen kişiler kendi isteğiyle işten ayrılsalar dahi işsizlik ödeneği alamazlar. Çünkü işsizlik sigortasının özünde kendi isteği dışında işten çıkarılıp yeni iş aramak, çalışmaya devam etmek vardır.
İhbar Tazminatı;
4857 sayılı İş Kanununun 17 nci maddesi uyarınca belirsiz süreli iş sözleşmelerinin fesih edilmeden önce diğer tarafa bildirilmesi gerekmektedir. Belirsiz süreli iş sözleşmeleri;
– 0-6 ay arası çalışmalarda bildirim tarihinden : 2 hafta
– 6-1,5 yıl arası çalışmalarda bildirim tarihinden : 4 hafta
– 1,5-3 yıl arası çalışmalarda bildirim tarihinden : 6 hafta
3 yıl ve üzeri çalışmalarda bildirim tarihinden : 8 hafta sonra feshedilmiş sayılır. Bildirim şartına uymayan taraf, diğer tarafa bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. Kendi isteğiyle işten ayrılan sigortalılar emeklilik prim gün sayısını doldurup yaşı bekleseler dahi ihbar tazminatı alamazlar. Çünkü ihbar tazminatının özünde çalışmaya devam etmek istemesine rağmen kendi isteği dışında işten çıkarılmak, iş aramak vardır.
Sonuç olarak; emeklilik için prim gün sayısını doldurup işten ayrılma nedeni olarak “yaşını beklemek istediğini beyan eden sigortalılar” kıdem tazminatını alabilirler, ancak işsizlik ödeneği ve ihbar tazminatını alamazlar.
Sigortalı emeklilik için gerekli prim gün sayısını tamamlamış olsa bile yeni bir iş bulup çalışmaya ve prim gün sayısını artırmaya devam etmek istiyorsa kendi isteği ile işten ayrılması halinde kıdem tazminatı, işsizlik ödeneği ve ihbar tazminatını alamaz.
Sigortalı emeklilik için gerekli prim gün sayısını tamamlamış olsa bile yeni bir iş bulup çalışmaya ve prim gün sayısını artırmaya devam etmek istiyorsa kendi isteği dışında işveren tarafından işten çıkarılması durumunda diğer şartları da sağlaması halinde kıdem tazminatı, işsizlik ödeneği ve ihbar tazminatını hak eder.
KAYNAKLAR :
