Bankadaki mevduat;
şahısta mı avantajlı?
Yoksa şirkette mi avantajlı?
İsmail KÖKBULUT
Yeminli Mali Müşavir
ismail@kokbulut.com
Şirket ortaklarının elindeki nakitlerini bankada bireysel olarak değerlendirmelerinin vergisel avantajı var. Şahıs olarak bankadan elde edilen faiz gelirleri için tutarı ne olursa olsun beyana tabi değil. Sadece banka tarafından brüt hesaplanan faiz tutarı üzerinden % 10, 12 ve 15 oranında tevkifat yapılıyor. Yani faiz gelirleri üzerinden kesilen vergi nihai vergi oluyor.
Oysa aynı faiz gelirinin kurumlar vergisine tabi bir şirket tarafından elde edilmesi halinde ise şirket kazancının tüm gelirleri ile beyan edilip , üzerinden genel kurumlar vergisi uygulandığı için elde edilen faiz gelirleri de % 20 (2018-2010 yılları için % 22) oranında vergilendirilmiş oluyor.
Bu manzaraya göre şirket ortaklarının ellerindeki nakitleri şirketlerine sermaye artırımları için kullanmaları pek cazip görünmüyor.
Ancak 01.07.2015 tarihinde yürürlüğe giren ve kurumlar vergisi kanununun diğer indirimler başlıklı 10. Maddesine eklenen bent ile nakit sermaye artışlarına avantaj getirildi. Söz konusu madde hükmüne göre nakit sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde nakit olarak ödenmiş sermaye üzerinden Merkez Bankasınca ilgili yıl açıklanan ticari kredi faiz oranının %50’si kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilecek.
Söz konusu indirimden sermaye artışı yapılan yıl ile takip eden yıllarda faydalanmak mümkün. Yani herhangi bir süre sınırı yok. Burada amaç şirketlerin mali yapılarını ve öz kaynaklarını güçlendirmek.
Bu durumun şirket ve ortaklar açısından bir avantaj oluşturup oluşturmadığı değerlendirelim. Yazımızın başında ifade ettiğimiz gibi halen uygulanmakta olan mevzuata göre bankadan elde edilen faiz gelirlerinin şahıs tarafından elde edilmesi şirket tarafından elde edilmesine göre daha avantajlı. En azından birinde % 10-15 oranlarında nihai bir vergileme söz konusu iken , aynı nakit tutarın şirket tarafından faiz olarak elde edilmesi halinde % 20 oranında bir kurumlar vergisine ve daha sonra kar payı olarak şirket ortaklarına dağıtılması halinde ise ilave % 15 oranlarında bir tevkifat söz konusu olacak.
TL vadeli mevduat hesaplarına uygulan stopaj oranları;
- 6 aya kadar açılan (6 ay dâhil) vadeli hesaplara % 15
- 1 yıla kadar açılan (1 yıl dâhil) vadeli hesaplara % 12
- 1 yıldan uzun açılan vadeli hesaplara ise % 10
| Ortalama Faiz | |
|---|---|
| Faiz Oranı | % 11,50 |
| Mevduat Süresi | 1 Yıl |
| Mevduat Tutarı | 1.000.000,00 ₺ |
| Brüt Getiri | 115.000,00 ₺ |
| Net Getiri | 103.500,00 ₺ |
| Vergi Ödemesi | 11.500,00 ₺ |
Not: Mevduat 1 yıldan uzun süreli olup faiz hesabı 1 yıla göre yapılmıştır. Bu nedenle tevkifat oranı % 10 olarak dikkate alınmıştır.
Bu durumda gerçek şahıs olan Bay (A) 2017 yılında elinde bulunan nakit bir milyon TL’yi ortalama olarak bankaya mevduat olarak yatırması halinde en avantajlı olan % 10 tevkifat oranı ile nihai vergilendirilmesi halinde yıllık 103.500.-TL net faiz geliri elde etmektedir. Yıllık olarak hesapladığımız faiz üzerinden tevkifat yapılması gereken vergi tutarı 6 aya kadar % 15, 1 yıla kadar % 12, 1 yıldan fazla vadeli mevduat faizlerinde ise % 10 olarak belirlenmiştir.
Bay (A) elinde bulunan bir milyon TL nakit tutarın, ortağı olduğu (A) A.Ş. ne nakit olarak sermaye artırımı yapmak suretiyle şirketine öz kaynak olarak ilave etmesi ve bu tutarı 2016 yılı süresince bankadan faiz geliri olarak elde etmiş olsa idi vergileme durumu aşağıdaki gibi olacaktı.
2016 yılında şirketin sermaye artırımından dolayı indirim hakkı bulunan gider tutarı;
2016 yılı için geçerli Merkez Bankası Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplan tutarın % 50’si.
2016 hesap dönemine ilişkin olarak indirim uygulamasında;
TCMB tarafından açıklanan %13,57 oranın % 50’si olan % 6,785 oranı indirim olarak dikkate alınacaktır.
Örneğimizde; (A) A.Ş. nin ortağı bulunan Bay (A)’nın 1 milyon TL’sini 1-6 aylık, 6-12 aylık ve yıllık olarak ortalama 365 gün bankaya yatırması halinde elde edeceği vergi sonrası net getirileri ile aynı tutarı ortağı bulunduğu (A) A.Ş.’ne nakit sermaye olarak koyması ve bu tutarı bankaya yatırıp şirket olarak faiz geliri elde etmesi halinde elde edeceği net getirileri aşağıdaki tabloda mukayese edilmektedir. Bu örnekte bir milyon TL nakit tutarın şirketin diğer ihtiyaçları ve hususları göz ardı edilip sadece elde boşta duran nakit paranın her halukârda mevduat hesabında değerlendirilmek suretiyle her seçenekte elde edilecek net faiz gelirlerinin karşılaştırılmasından ibarettir.
Not: Örnek olayımızda (A) A.Ş. kurumlar vergisi matrahı beyan eden ve zararlı olmayan bir şirkettir. Elde edeceği mevduat faizinin tamamı ilave matrah olacaktır.
| Bir Milyon TL. üzerinden net getiri hesabı | Şirket kâr dağıtımı yapılırsa | Şirket kâr dağıtımı yapmazsa | Şahıs faiz geliri elde ederse (vade yıllık) |
Şahıs faiz geliri elde ederse (vade 6-12 ay) |
Şahıs faiz geliri elde ederse (vade 6 ay) |
|---|---|---|---|---|---|
| Nakit Sermaye | 1.000.000.- | 1.000.000.- | 1.000.000.- | 1.000.000.- | 1.000.000.- |
| Mevduat Faiz Getirisi (a) | 115.000.- | 115.000.- | 115.000.- | 115.000.- | 115.000.- |
| Nakit serm. Artış ind.
(% 6,785) |
67.850.- | 67.850.- | – | – | – |
| Kur. Vergisine tabi kazanç | 47.150.- | 47.150.- | – | – | – |
| Kurumlar Vergisi | 9.430.- | 9.420.- | – | – | – |
| Dağıtılabilir kâr | 105.570.- | – | – | – | – |
| Tevkifat | 15.836.- | – | 11.500,- | 13.800,- | 17.250,- |
| Tevkifat oranı | %15 | %10 | %12 | %15 | |
| Net gelir (b) | 89.734.- | 105.580,- | 103.500,- | 101.200,- | 97.750,- |
| Net gelir oranı (b/a) | %78,02 | %91,80 | %90 | %88 | %85 |
Tabloda beş değişik şekilde bir milyon TL mevduat üzerinden elde edilen faiz gelirinden net kalan gelir hesaplamaları yer almaktadır.
Bir milyon TL’nin şirkete nakit sermaye olarak konulması ve diğer şartların yerine gelmesi halinde her yıl yararlanabileceği bir ilave gider kalemi ortaya çıkmaktadır. Elde edilen faiz gelirinin gerekli indirim yapılıp kurumlar vergisine tabi tutulduktan sonra kalan kısmı tekrar ortaklara kâr payı olarak dağıtımı gündeme gelirse Bay (A)’nın elde edeceği net gelir 89.734,-TL olmaktadır. Ayrıca şirketin ortağına kâr payı dağıtması halinde tevkifat yapılmakla birlikte 30.000.-TL üzerinde olan kâr payları gelir vergisi beyanına konu edilmekte ve artan oranlı gelir vergisi tarifesine göre ilave vergi yükü de çıkabilmektedir. Bu seçenek en az net getiriyi sağlayan seçenek olup böyle bir durumun vergi yükü açısından tercih edilmemesi gerekir. Eğer Bay (A) kâr dağıtımı istemeyip elde edilen faiz gelirinin şirkette kalmasını isterse bu takdirde elde edilebilecek en yüksek gelir olan 105.580,- TL. kurumlar vergisi sonrası kazanç elde edilmektedir. Bu tutar şirket içerinde kaldığı sürece Bay (A)’nın şahsi olarak bankadan elde edeceği mevduat faizlerinin tevkifat sonrası eline geçen tüm seçeneklerden daha yüksek olduğu görülmektedir.
