Sosyal Güvenlik Mevzuatında Mücbir Sebep Halleri İşverenin Hak ve Sorumlulukları
ÖZET:
5510 sayılı Kanun’un 91 inci maddesine göre; Yangın, su baskını, sel, kuraklık, yer kayması, deprem gibi afetlerle ağır hastalık, ağır kaza, tutukluluk ve sabotaj gibi nedenlerle ticari veya ekonomik kayıplara uğrayan işverenler ve sigortalılar ile yetkili makamlarca genel hayatı etkilediğine dair karar verilen vaka, afet veya mücbir sebep hâllerinde, genel hayatın etkilendiği bölge, il, ilçe veya mahalde doğrudan veya dolaylı olarak zarar gören işverenlerle sigortalıların, 5510 sayılı Kanuna göre Kuruma verilmesi gereken her türlü bilgi ve belge ile yapılması gereken başvuruların, ödenmesi gereken primlerin ve diğer Kurum alacaklarının ödeme süreleri ertelenmektedir.
SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATINA GÖRE MUCBİR SEBEP HALLERİNDE SGK UYGULAMALARI
Sosyal Güvenlik Kurumu Halihazırda:
Doğal afet nedeniyle Mersin İlinde, 2016/Ekim ve öncesi dönemlere ilişkin mevcut prim borçları ile 2016/Kasım, Aralık, 2017/Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran dönemlerine ilişkin prim borçları ve ödeme vadesi 14/12/2016 ila 30/6/2017 tarihleri arasına denk gelen her türlü yapılandırma ve diğer taksitlerini 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinde belirtilen gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaksızın 26 Aralık 2017 tarihine kadar (26/12/2017 dahil),
Terör nedeniyle de Şırnak ve Hakkari illerinin tamamı, Siirt ilinin Eruh ilçesi, Mardin ilinin Nusaybin, Derik ve Dargeçit ilçeleri, Diyarbakır ilinin Sur ve Silvan ilçelerinde 2015/Ekim ve öncesi dönemlere ilişkin mevcut prim borçları ile 2015/Kasım, Aralık 2016/Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık, 2017/Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık prim borçları ve ödeme vadesi 1/12/2015 ila 31/12/2017 tarihleri arasına denk gelen her türlü yapılandırma ve diğer taksitlerini 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinde belirtilen gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaksızın 31/01/2018 tarihine kadar (31/01/2018 dahil),
Yine terör nedeniyle Kilis ilinin tamamı için 2016/Ocak ve öncesi dönemlere ilişkin mevcut prim borçları ile 2016/ Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık, 2017/Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık dönemlerine ilişkin prim borçları ve ödeme vadesi 1/3/2016 ila 31/12/2017 tarihleri arasına denk gelen her türlü yapılandırma ve diğer taksitlerini 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinde belirtilen gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaksızın 31/01/2018 tarihine kadar (31/01/2018 dahil) ertelemiştir.
Sosyal Güvenlik Kurumu, eski uygulamalarının aksine yaptığı ertelemelerde, sigortalıların genel sağlık sigortası ve emeklilik haklarının sağlanması konusunda prim ertelemesi yaparken, prime ilişkin belgelerin süresinde verilmesini şart koşmuştur. Yine belirtilen illerdeki Kamu işyerleri için erteleme yapmamıştır.
Gerek doğal afet nedeniyle gerekse de terör nedeniyle erteleme yapılan bölgelerde;
1- Erteleme yapılan ay ve tarih aralığına denk gelen sigorta primleri, gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaksızın ertelenmektedir.
2- İşverenler erteleme yapılan ay ve tarih aralığında mevcut teşviklerden yararlanabilmektedir.
3- Borcu yoktur uygulamalarında sorgu işlemi işverenin hesabi cari kart bakiyesine göre yapıldığından erteleme kapsamındaki işverenlerin elektronik ortamda borcu yoktur yazısı almaları mümkün bulunmamakla birlikte, söz konusu işverenlerin SGK İl Müdürlükleri veya Sosyal Güvenlik Merkezlerinden kağıt ortamında borcu yoktur almaları mümkün bulunmaktadır.
4- Erteleme yapılan ay ve tarih aralığına denk gelen yapılandırma taksitlerinin vadesi, ertelemenin bittiği tarihinden itibaren 6 ay uzatılmaktadır.
5- Erteleme kapsamındaki işyerlerinin borcu için daha önce haczedilmiş olan menkul ya da gayrimenkul mallar üzerindeki hacizlerin baki kalması kaydıyla hacizli malların satış işlemleri erteleme süresince yapılmamaktadır.
6- Erteleme süresince yeni haciz işlemi yapılmamaktadır.
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yeni bir uzatma yapılmadığı sürece(ki daha önce bu ertelemeler değişik zamanlarda uzatılmıştır.) doğal afet nedeniyle erteleme yapılan Mersin ilindeki erteleme 26.12.2017 tarihinde, terör nedeniyle erteleme yapılan Kilis, Şırnak ve Hakkari illerinin tamamı, Siirt ilinin Eruh ilçesi, Mardin ilinin Nusaybin, Derik ve Dargeçit ilçeleri, Diyarbakır ilinin Sur ve Silvan ilçelerindeki erteleme ise 31.01.2018 tarihinde sona ereceğinden, bu tarihlerden sonra işverenlerimizin gereksiz gecikme cezası ve gecikme zammına maruz kalmamaları, teşviklerden yararlanmaya devam etmeleri ve borçlarından dolayı yasal takibe uğramamaları için ertelemelerin uzatıldığı son tarihlere dikkat etmeleri gerekmektedir. Yaklaşık 2 yıldır devam eden bu ertelemeler işverenlerimize ve meslek mensuplarımızda alışkanlığa neden olabileceği düşünülerek bu konuda dikkatli olunmasını tavsiye etmekteyiz.
Kaynak: TÜRMOB
