Gübre ve Yemde KDV
Mustafa Bahadır ALTAŞ
Yeminli Mali Müşavir
mba444@mynet.com
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun oran başlıklı 28.maddesi gereğince Bakanlar Kurulunca yayınlanan 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve güncel olan bilgilere göre mal teslimleri ile hizmet ifalarına uygulanacak katma değer vergisi oranları;
a) Ekli listelerde yer alanlar hariç olmak üzere, vergiye tabi işlemler için, % 18
b) Ekli (I) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için, % 1
c) Ekli (II) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için, % 8 olarak tespit edilmiştir.
2015/8353 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile (I) sayılı listeye eklenen 19 ve 20 sırada yer alan mallar için KDV oranı %1 olarak belirlenmiştir. 6663 sayılı Kanunla 3065 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen (ı) bendi ile Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından tescil edilen gübreler ve gübre üreticilerine bu ürünlerin içeriğinde bulunan hammaddelerin teslimi ile küspe (Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 2303.10 tarife pozisyon numarasında sınıflandırılan nişastacılık artıkları ve benzeri artıklar ile 2303.30.00.00.00 gümrük tarife istatistik pozisyon numarasında sınıflandırılan biracılık ve damıtık içki sanayinin posa ve artıkları hariç), tam yağlı soya (fullfat), kepek, razmol, balık unu, et unu, kemik unu, kan unu, tapyoka (manyok), sorgum ve her türlü fenni karma yemler (kedi-köpek mamaları hariç), saman, yem şalgamı, hayvan pancarı, kök yemler, kuru ot, yonca, fiğ, korunga, hasıl ve slajlık mısır, üçgül, yemlik lahana, yem bezelyesi ve benzeri hayvan yemleri (yeşil ve kuru kaba yemler ve bunların pellet şeklinde veya mevsimsel ihtiyaçlara göre bir bağlayıcı kullanılarak veya kullanılmadan işlem görmüş olanları dâhil) teslimi KDV’den istisna edilmiştir. Uygulamaya ilişkin
7 Seri No.lu KDV Genel Uygulama Tebliğinde değişiklik yapılmasına dair tebliğ 4 Ekim 2016 tarih ve 29847 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Yazıda yapılan bu düzenlemeler sonrasında 4 Ekim 2016 tarih ve 29847 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7 Seri No.lu KDV Genel Uygulama Tebliğinde değişiklik yapılmasına dair tebliğ de yer alan hususlar dikkate alındığında gübre ve yem teslimlerinde “Tarımsal amaç” ile“Hayvan yemi kapsamındaki teslim” ve Toptan-perakende teslimde özellikle istisna sınırı olan 100,00 TL’nın altında kalan satışlar ile fatura düzenleme sınırı altında kalan yazar kasa satışlarında uygulanacak Katma Değer Vergisi oranın ne olacağı konusunda yaşanması muhtemel hususunun değerlendirilmesi yapılmıştır.
Açıklama
3 şubat 2017 tarihinde yayınlanan 2017/9759 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Katma Değer Vergisi oranlarına ilişkin (I) SAYILI LİSTE de aşağıda yer alan düzenlemeler yapılmıştır.
MADDE 4– 2007/13033 sayılı Kararnamenin eki Karara ekli (I) sayılı listenin 19 uncu sırası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve 20 nci sırası yürürlükten kaldırılmıştır.
“19- Yatlar, kotralar, tekneler ve gezinti gemileri,”
Değişiklik yapılmadan önce yer alan düzenleme aşağıda yer aldığı gibidir.
19- (2015/8353 sayılı Kararname ile eklenen sıra Yürürlük: 1/1/2016) Küspe (21/12/2015 tarihli ve 2015/8320 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İstatistik Pozisyonlarına Bölünmüş Türk Gümrük Tarife Cetveli’nin 2303.10 pozisyonunda yer alan nişastacılık artıkları ve benzeri artıklar ile 2303.30.00.00.00 pozisyonunda yer alan biracılık ve damıtık içki sanayinin posa ve artıkları hariç), tam yağlı soya (fullfat), kepek, razmol, balık unu, et unu, kemik unu, kan unu, tapiyoka (manyok), sorgum ve her türlü fenni karma yemler (kedi-köpek mamaları hariç), saman, yem şalgamı, hayvan pancarı, kök yemler, kuru ot, yonca, fiğ, korunga, hasıl ve slajlık mısır, üçgül, yemlik lahana, yem bezelyesi ve benzeri hayvan yemleri (yeşil ve kuru kaba yemler ve bunların pellet şeklinde veya mevsimsel ihtiyaçlara göre bir bağlayıcı kullanılarak veya kullanılmadan işlem görmüş olanları dahil), (*)
20- (2015/8353 sayılı Kararname ile eklenen sıra Yürürlük: 1/1/2016) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından tescil edilen gübreler ile gübre üreticilerine bu ürünlerin içeriğinde bulunan hammaddelerin teslimi. (*)
(*) 6663 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 13 üncü maddesi ile 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 13 üncü maddesinin 1 numaralı fıkrasına (ı) bendi eklenmek suretiyle, yukarıda sözü edilen BKK eki (I) sayılı listenin 19 uncu ve 20 nci sıralarında yer alan ürünlerin teslimleri 10.02.2016 tarihinden geçerli olmak üzere tam istisna kapsamına alınmıştır.
Hatırlanacağı üzere; Tebliğde bu istisna ile tarım sektöründe faaliyette bulunan üreticilerin üzerindeki vergi yükünün ve üretim maliyetlerinin düşürülmesi amaçlanmıştır.“Tarımsal amaç dışında kullanmak üzere satın alanlara yapılan gübre teslimleri istisna kapsamında değerlendirilmez.” ve “Hayvanların beslenmesinde kullanılsa bile bu madde kapsamına girmeyen malların istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.” şeklinde bir ifadeye yer verilmiştir. Bu nedenle istisnasının uygulanmasında satıcıdan çok alıcının niyeti ve aldığı ürünü nasıl tüketeceği önem kazanmaktadır. Bu konuda Maliye Bakanlığı özelge havuzunda yer alan özelgelerde de gübre ve yem tesliminde istisna uygulamasında temel unsur “Tarımsal amaç” ile“Hayvan yem kapsamındaki teslim” esas alınmaktadır.
2017/9759 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla (I) SAYILI LİSTE yer alan ve teslimleri %1 KDV tabi olan 19 ve 20 satırların kaldırılması sonrasında tarımsal amaç dışında kullanılan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından tescil edilen gübreler ile yemlerin istisna sınırı altında kalan teslimlerin oranın %18 KDV’ye tabi olacağı konusunda büyük bir çelişki yaşanacağı açıktır.
Tebliğde yer alan “Koşulları sağlayan üreticiler ve İade işlemlerinde Satış faturaları Listesi”nin istenmesi şeklinde bir ifadenin yer alması bu şartları sağlamadan istisna kapsamında işlem yapan satıcılar tarafından perakende veya tarımsal amaç dışında yapılan teslimlerin KDV oranın ne olacağı her halükarda bir sorun olacaktır. Çünkü yapılan düzenleme sonrasında özellikle teslimin kime ve ne amaçla yapılacağının teslim yapanlar (satıcılar) tarafından bilinmesi, başka bir ifadeyle bu ürünleri teslim alanların (alıcı müşteri) aldığı ürünü hangi amaçla tüketeceğini satıcıya beyan etmesi önem arz etmektedir. Aşağıda yer alan ve değiştik tarihlerde farklı vergi dairesi başkanlıkları tarafından verilen özelgelerde bu konu öne çıkmakta ve yasada yer aldığı şekliyle KDV istisna olan bir çok ürünün kullanım ve tüketim amacı veya toptan yada perakende teslim hallerinde KDV oranın %18 olacağı yer almaktadır.
Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 20.12.2016 tarih ve 50426076-130[28-2016/20-1281]-178 sayılı özelgede
TGTC’ nin 23 üncü faslında “Gıda sanayinin kalıntı ve döküntüleri; hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler” düzenlenmiş ve bu fasla ait 23.09 tarife pozisyonunda “Hayvan gıdası olarak kullanılan müstahzarlar” tanımlanmıştır. Bu tarife pozisyonu “2309.10 Kedi veya köpek maması (perakende satılacak hale getirilmiş)” ve “2309.90 Diğerleri” (Kedi veya köpek maması dışında kalan ve hayvan gıdası olarak kullanılan diğer müstahzarlar) şeklinde iki gruba ayrılmıştır.
Buna göre; TGTC’ nin 2309.10 tarife pozisyonunda tanımlanan kedi-köpek mamalarının, söz konusu BKK eki (I) ve (II) sayılı listelerde yer almaması nedeniyle ithali veya yurt içi tesliminin % 18 oranında KDV’ye tabi tutulması,
Kuş ve balık yemlerinin, bahse konu BKK eki (I) sayılı listenin 19 uncu sırasındaki “her türlü fenni karma yemler … vb. hayvan yemleri” ibaresi kapsamında değerlendirilerek, 01.01.2016 tarihinden 10.02.2016 tarihine kadarki ithal veya teslimlerinin % 1 oranında KDV’ye tabi tutulması, 10.02.2016 tarihinden sonraki ithal veya teslimlerinin ise anılan Kanunun 13 üncü maddesi kapsamında KDV’den istisna olması,
Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 20.10.2016 tarih ve 64597866-130[28-2016]-19154 sayılı özelgede
Buna göre, buğdayın öğütülmesi aşamasında ortaya çıkan;
Kırık buğdayın, 2007/13033 sayılı BKK eki (I) sayılı listenin 3 üncü sırasındaki “buğday, …” ibaresi kapsamında değerlendirilerek toptan teslimi ve ithalinin % 1, perakende tesliminin % 8 oranında KDV’ye tabi tutulması,
Buğday kavuzunun ise tarımsal amaçla tesliminde 01.01.2016-10.02.2016 tarihleri arasında % 1 oranında KDV’ye tabi tutulması 10.02.2016 tarihinden itibaren de KDV’den istisna olması gerekmektedir. Ancak bu ürünün tarımsal amaç dışında (örneğin tıp, eczacılık, kozmetik vb) kullanmak üzere satın alanlara teslim edilmesi durumunda söz konusu BKK eki (I) ve (II) sayılı liste kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmadığından genel oranda (% 18) KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir.
Aydın Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 10.10.2016 tarih ve 79690095-130-152401 sayılı özelgede
Buna göre, şeftali, kayısı, mandalina, portakal, greyfurt, limon, elma, üzüm ve ayvanın işlenmesi sonucunda arta kalan posalarının toptan alımı ile hayvan çiftliklerine toptan tesliminin 2007/13033 sayılı BKK eki (I) sayılı listenin 19 uncu sırası kapsamında değerlendirilerek 01.01.2016-10.02.2016 tarihleri arasında % 1 oranında KDV’ye tabi tutulması; 10.02.2016 tarihinden sonra ise 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 13 üncü maddesinin 1 numaralı fıkrasının (ı) bendi kapsamında KDV’den istisna olması gerekmektedir.
Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 29.09.10.2016 tarih ve 84974990-130-246525 sayılı özelgede
Çeltik kabuğunun ise tarımsal amaçla tesliminde 01.01.2016-10.02.2016 tarihleri arasında % 1 oranında KDV’ye tabi tutulması 10.02.2016 tarihinden itibaren de KDV’den istisna olması gerekmektedir. Ancak bu ürünün tarımsal amaç dışında (örneğin tıp, eczacılık, kozmetik vb) kullanmak üzere satın alanlara teslim edilmesi durumunda söz konusu BKK eki (I) ve (II) sayılı liste kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmadığından genel oranda (% 18) KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir.
Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 16.08.10.2016 tarih ve 60938891-130-15 sayılı özelgede
çeltik hammaddesinin imalatı sonucu elde edilen pirinç ve yan mamulleri haricindeki çeltik dış kabuğunun gıda üretiminde değil, döküm sanayi ile tavuk çiftliklerinde alt malzeme olarak kullanıldığı belirtilerek, çeltik dış kabuğunun bu amaçla tesliminde uygulanacak katma değer vergisi (KDV) oranı konusunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
Buna göre; özelge talep formunuzda döküm sanayi ile tavuk çiftliklerinde alt malzeme olarak kullanılacağı ifade edilen çeltik dış kabuğunun, söz konusu BKK eki (I) ve (II) sayılı liste kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmadığından genel oranda (% 18) KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir.
Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 14.07.10.2016 tarih ve 45404237-130[I-16-19]-178 sayılı özelgede
2007/13033 sayılı BKK eki (I) sayılı listeye eklenen 19 uncu sırada yer alan hayvan yemlerinin toptan ve perakende satışında uygulanacak katma değer vergisi (KDV) oranı sorulmaktadır.
Buna göre, 2007/13033 sayılı BKK eki (I) sayılı listeye eklenen 19 uncu sırada yer alan hayvan yemlerinin toptan ve perakende ayrımı yapılmaksızın;
- 01/01/2016 ile 10/02/2016 tarihleri arasında ithal veya tesliminin % 1 oranında KDV’ye tabi tutulması,
- 10/02/2016 tarihinden itibaren ithal veya tesliminde ise bu ürünlere 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 13/1-ı maddesine göre KDV’si istisnası uygulanması gerekmektedir.
Sonuç
Yukarıda yer alan özelgelerdeki açıklamalar dikkate alındığında 2017/9759 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Katma Değer Vergisi oranlarına ilişkin (I) SAYILI LİSTE de yer alan 19 ve 20 sıra değişiklikleriyle 3065 sayılı kanunun 13-ı maddesi gereğince uygulanacak olan istisnanın teslimin şekli (toptan-perakende) ve amacına yönelik (tarımsal veya tarım dışı) nasıl ve ne şekilde uygulanacağı hala açıklığa kavuşmamıştır.
Bilindiği üzere; 26.04.2014 tarih ve 28983 sayılı resmi gazetede yayınlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde yer alan II. İSTİSNALAR Bölümünün,
B.Araçlar, Kıymetli Maden ve Petrol Aramaları ile Ulusal Güvenlik Harcamaları ve Yatırımlarda İstisna başlıklı 12. maddesinde yer alan “İstisna Uygulamalarında Alt Sınır” 2004/8127 sayılı Kararname ile 3065 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinde sayılan istisnaların uygulanmasında alt limit, KDV’si hariç 100,00 TL olarak tespit edilmiştir. Bu düzenleme uyarınca, 13 üncü maddede sayılan istisnalar kapsamına giren işlemler dolayısıyla düzenlenen fatura ve benzeri belgelerde gösterilen işlem bedelinin KDV’si hariç 100,00 TL’nin altında olması halinde bu işlemlerde istisna uygulanmaz ve genel esaslar çerçevesinde KDV hesaplanır. Şeklinde düzenleme yer almaktadır.
Hatırlanacağı üzere; 2015/8353 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile (I) sayılı listeye eklenen 19 ve 20 sırada yer alan mallar için KDV’si oranı %1 olarak belirlenmiş olmakla birlikte 6663 sayılı Kanunla 3065 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen (ı) bendi getirilen istisna uygulamasında 19 ve 20 listede yer alan ve “Tarımsal amaç” ile “Hayvan yemi kapsamındaki teslim”inde yaşanan tereddütlü durumda %1 KDV uygulanarak sorun çözüme kavuşurken özellikle 2017/9759 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla (I) sayılı listedeki 19 ve 20 sıranın kaldırılmasıyla düne kadar teslimlerinde KDV’si oranı %1 veya istisna olan bir çok ürünün tesliminde artık genel esaslar çerçevesinde %18 KDV’si hesaplanması zorunluluğunu karşımıza çıkarmaktadır.
Şöyle ki; Kafeste beslenen kuşlar ve akvaryumdaki balıklar için market reyonlarında satılan yemlerinin hangi amaçla teslimi gerçekleşecek. Bu yemler KDV’den istisna mı olacak yoksa %18 KDV’sine tabi mi olacak. Kedi-Köpek mamalarının etiketlerini hayvan yemi olarak yenilediğimizde Bu yemler KDV’den istisna olacak mı? Aynı şekilde evin bahçesinde bulunan bitkiler ve çiçekler için alınan 10 kg gübre teslimi ile evde kümeste beslenen horoz ve tavuklar için alınan 1 torba fenni yem teslimini hangi amaçla değerlendireceğiz. Yapılan bu teslimler sonrasında fatura düzenleme sınırının altında kalan satış işlemlerinde düzenlenecek belgelerde KDV’den istisna mı yoksa %18 KDV’ oranı mı uygulanacaktır?
Yukarıda örneklerde yer aldığı şekliyle piyasada vatandaşların bir kısmı ve özellikle de çiftçilerimiz yoğun şekilde köylerine dönerken bedeli KDV hariç 100,00 TL’nin altında torba torba yem ve gübreyi perakende satın alarak tükettiği bu ürünler içinde genel esaslar çerçevesinde %18 KDV’si hesaplanması gerekmez mi?
Aynı şekilde 2017/9759 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla (I) SAYILI LİSTE yer alan ve teslimleri %1 KDV tabi olan 19 ve 20 satırların kaldırılması sonrasında hayvan yemi dışında tüketilme imkanı bulunan ve bazı ürünlerle birlikte insan gıdası olarak da kullanılan tam yağlı soya (fullfat), kepek, razmol ve fiğ gibi ürünlerin hayvan üreticilerine hayvan yemi dışında teslimlerinde istisna uygulanacak olmayışı nedeniyle genel esaslar çerçevesinde %18 KDV’si hesaplanması gerekmez mi? .
KDV Kanunu ve tebliğde yer alan müteselsil sorumluluğa göre bu şartları sağlamadan istisna kapsamında işlem yapan satıcılar, bu istisna sebebiyle ziyaa uğratılan vergi, ceza, zam ve faizlerden teslim yapılan mükellefler ile birlikte müteselsilen sorumlu tutulmaktadır. Mükelleflerin geriye yönelik cezalı bir işlem ile karşı karşıya kalmamaları için bu konunun Vergi Tekniği ve Katma Değer Vergisi yönünden “Tarımsal amaç” ile “Hayvan yemi kapsamındaki teslim” esaslarının bir kez daha değerlendirilmesinde yarar vardır.