Prime Tabi Olan ve Olmayan Kazançlar
Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde “Hak Edilen Ücret” ve “Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki İstihkak”ın Ayrı Gösterilmesine İlişkin Açıklama
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 17 nci maddesinin üçüncü fıkrasında; iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereği sigortalı sayılanlara verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazancın hesabında prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemeler dikkate alınmış ise ödenek ve gelire esas alınacak günlük kazancın, ücret toplamının ücret alınan gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca, %50 oranında bir ekleme yapılarak bulunan tutardan çok olamayacağı düzenlenmiştir.
Bu itibarla, 12/5/2010 tarihli, 27579 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102 nci maddesinde yapılan düzenlemeyle, aylık prim ve hizmet belgesinin “Sigorta Primine Esas Kazanç” bölümü “Hak Edilen Ücret” ve “Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki İstihkak” olmak üzere iki ayrı bölüme ayrılmış olup, aynı Yönetmeliğin geçici 23 üncü maddesi uyarınca uygulama 2010/Temmuz ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinden başlamak üzere “e-Sigorta” sistemi üzerinden 5/8/2010 tarihi itibariyle işletime açılmış bulunmaktadır.
Bu bağlamda, sigorta primine tabi olan kazançlardan;
– Sigortalının çalışmasının karşılığı olarak zamana göre, götürü, yüzde usulüne göre veya bahşiş şeklinde yapılan ya da sigortalıya tam bir çalışma karşılığı olmadan kanundan dolayı işverenin yanında çalıştığı süre ile bağlantılı olarak (yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve tatil günlerinde ödenen ücretler gibi) yapılan ödemeler ile kıdem zammı, vardiya zammı, gece zammı, yıpranma zammı, eleman teminindeki güçlük zammı, makam tazminatı, özel hizmet tazminatı, iş riski zammı, ek görev ücreti, meslek tazminatı gibi işçinin çalışmasının karşılığı olarak çeşitli adlar altında yapılan ödemeler, “ücret”,
– Sigortalının daha verimli çalışmasını ve işyerindeki üretimin arttırılmasını sağlamak için sigortalının gösterdiği başarıya göre yapılan ödemeler, “prim”,
– İşverenin sigortalılardan duyduğu memnuniyeti belirtmek ya da işyerine olan aidiyet duygusunu artırmak amacıyla sigortalıların başarısına ve verimliliğe bağlı olmaksızın yılbaşı, bayram, işyerinin kuruluş yıl dönümü, işçilerin evlenmesi gibi durumlara göre, yapılan ödemeler, “ikramiye”,
olarak değerlendirilerek, Kuruma bildirilecektir.
Ücretler ödenip ödenmediğine bakılmaksızın hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulacaktır. Prim, ikramiye ve bu nitelikteki istihkaklar ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilecek ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilerek prime tabi tutulacaktır.
Sigortalılara çeşitli adlar altında yapılan ödemelerin, prime esas kazanca dahil edilip edilmeyeceğine, ücret ya da prim, ikramiye ve bu nitelikteki istihkak olup olmadığı ile hangi ayda prime tabi tutulacağına dair örnek tablo aşağıda yer almaktadır.
Kaynak: SGK
| PRİME TABİ OLAN VE OLMAYAN KAZANÇLAR | PRİME TABİ (+) /PRİME TABİ DEĞİL (-) | HANGİ AYDA PRİME TABİ TUTULDUĞU |
1- Ücret |
||
| Ödeme şekil ve zamanına göre ücret çeşitleri | ||
| a) Zaman birimine göre ücret | + | Hak Edilen Ay |
| * Fazla çalışma / mesai ücreti | + | Hak Edilen Ay |
| * Cumartesi günü ücreti | + | Hak Edilen Ay |
| * Hafta tatili ücreti | + | Hak Edilen Ay |
| * Ulusal Bayram-Genel tatil ücreti | + | Hak Edilen Ay |
| * Yıllık izin ücreti | + | Hak Edilen Ay |
| b) İşbirimi esasına göre ücret | + | Hak Edilen Ay |
| * Yüzde usulüyle alınan ücret | + | Hak Edilen Ay |
| * Profesyonel futbolcuya ödenen ücret | + | Hak Edilen Ay |
| * Transfer ücreti | + | Hak Edilen Ay |
| * Transfer verimi ücreti | + | Hak Edilen Ay |
| c) Götürü ücret | + | Hak Edilen Ay |
| d) Belirsiz zaman ve miktar üzerinden ödenen ücret | + | Hak Edilen Ay |
| * Hazırlama ücreti | + | Hak Edilen Ay |
| * Tamamlama ücreti | + | Hak Edilen Ay |
| * Temizleme ücreti | + | Hak Edilen Ay |
| * Kardan hisse şeklinde ödenen ücret | + | Hak Edilen Ay |
| * Komisyon ücreti | + | Hak Edilen Ay |
| e) Zam ve Tazminatlar | + | Hak Edilen Ay |
| * Bakım tazminatı | + | Hak Edilen Ay |
| * Vardiya tazminatı | + | Hak Edilen Ay |
| * Ağır vasıta tazminatı | + | Hak Edilen Ay |
| * İş güçlüğü tazminatı | + | Hak Edilen Ay |
| * Yıpranma tazminatı | + | Hak Edilen Ay |
| * Özel hizmet tazminatı | + | Hak Edilen Ay |
| * Yabancı dil tazminatı | + | Hak Edilen Ay |
| * İmza zorunluluğu tazminatı | + | Hak Edilen Ay |
| * Makam tazminatı | + | Hak Edilen Ay |
| * Uçuş tazminatı | + | Hak Edilen Ay |
| * Arazi zammı | + | Hak Edilen Ay |
| * İş riski zammı | + | Hak Edilen Ay |
| * Eleman teminindeki güçlük zammı, kıdem zammı | + | Hak Edilen Ay |
| f) Hakkı huzurlar (toplantı parası) | + | Hak Edilen Ay |
| h) Sigortalılara istirahatlı iken ödenen ücretler | + | Hak Edilen Ay |
| ı) Avukatlık vekâlet ücreti | + | Hak Edilen Ay |
2- Prim İkramiye ve Bu Nitelikteki İstihkak |
||
| * Tabii afet yardımı | + | Ödendiği Ay |
| * Nakit ödenen kira yardımı | + | Ödendiği Ay |
| * Nakit ödenen giyecek yardımı | + | Ödendiği Ay |
| * Nakit ödenen yakacak yardımı | + | Ödendiği Ay |
| * Askerlik yardımı | + | Ödendiği Ay |
| * Sünnet yardımı | + | Ödendiği Ay |
| * Nakit ödenen taşıt yardımı | + | Ödendiği Ay |
| * Nakit ödenen ısıtma yardımı | + | Ödendiği Ay |
| * Nakit ödenen elbise dikiş bedeli | + | Ödendiği Ay |
| * Nakit ödenen ayakkabı bedeli | + | Ödendiği Ay |
| * Yılbaşı parası | + | Ödendiği Ay |
| * Kreş parası | + | Ödendiği Ay |
| * Bayram harçlığı | + | Ödendiği Ay |
| * İzin harçlığı | + | Ödendiği Ay |
| * Bayram ikramiyesi | + | Ödendiği Ay |
| * Yılbaşı ikramiyesi | + | Ödendiği Ay |
| * 6772 Sayılı Kanun gereğince ödenen ikramiye | + | Ödendiği Ay |
| * 6772 sayılı Kanun gereğince Bakanlar Kurulu kararına dayanılarak ödenen ikramiye | + | Ödendiği Ay |
| * 2448 sayılı Kanun gereğince ödenen ikramiye | + | Ödendiği Ay |
| * Jübile ikramiyesi | + | Ödendiği Ay |
| * Çocuk zammı (Kurumca sigorta priminden istisna edilen tutarı aşan tutarı) | + | Ödendiği Ay |
| * Aile zammı (Kurumca sigorta priminden istisna edilen tutarı aşan tutarı) | + | Ödendiği Ay |
| * Yemek zammı (Kurumca sigorta priminden istisna edilen tutarı aşan tutarı) | + | Ödendiği Ay |
| * İşverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin %30’unu geçen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı tutarları | + | Ödendiği Ay |
3- Sigorta primine tabi tutulmayacak kazançlar |
||
| a) Ayni yardımlar | – | |
| b) Ölüm, doğum ve evlenme yardımı | – | |
| c) Görev yollukları | – | |
| d) Seyyar görev tazminatı | – | |
| e) Kıdem tazminatı | – | |
| f) İş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki | – | |
| toplu ödemeler | – | |
| g) Keşif ücreti | ||
| h) İhbar tazminatı | – | |
| I) Kasa tazminatı | – | |
| i) Çocuk zammı (Kurumca sigorta priminden istisna edilen tutarı aşmayan tutarı) | – | |
| j) Aile zammı (Kurumca sigorta priminden istisna edilen tutarı aşmayan tutarı) | – | |
| k) Yemek zammı (Kurumca sigorta priminden istisna edilen tutarı aşmayan tutarı) | – | |
| l) İşverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin %30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı tutarları | – |