Engelliler İçin Vergi Rehberi
1. Engellilik İndirimi Nedir?
2. Hangi Raporlar Engellilik İndiriminde Geçerlidir?
3. Engellilik İndiriminden Hangi Tarihlerden İtibaren Yararlanılır?
4. Kimler Engellilik İndiriminden Yararlanacaktır?
5. Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişi Ne Demektir?
6. Engellilik İndirimi Tutarları Ne Kadardır?
7. Engellilik İndiriminden Yararlanmak İçin Ne Yapılmalıdır?
8. Engelli Sağlık Kurulu Raporuna İtiraz Nasıl Yapılır?
9. Başvuru Üzerine Gelir İdaresi Başkanlığı Ne Yapmaktadır?
10. Merkez Sağlık Kurulunun İnceleme Ölçütleri ve Karar Oluşturulması
11. Başka Amaçlarla Alınmış Raporlar Engellilik İndiriminde de Geçerli midir?
12. İşyerini Değiştiren Ücretliler Ne Yapacaklardır?
13. Asgari Geçim İndiriminin Hesaplanmasında Dikkate Alınacak Asgari Ücret Tutarı Nedir?
14. Engellilik İndiriminden Faydalanan Hizmet Erbabı Asgari Geçim İndiriminden de Faydalanabilir mi?
15. Engellilik İndiriminden Faydalanan Hizmet Erbabı Asgari Geçim İndiriminden Nasıl Yararlanır?
16. Engellilik İndiriminin Uygulamasında Özellik Gösteren Durumlar Nelerdir?
ENGELLİLERE SAĞLANAN DİĞER VERGİ AVANTAJLARI
A. Gümrük Vergisinde Sağlanan Vergi Avantajları
B. Yurt İçinden Alınan Taşıtlarda Sağlanan Özel Tüketim Vergisi Avantajı
C. Motorlu Taşıtlar Vergisinde Sağlanan Vergi Avantajları
D. Katma Değer Vergisinde Sağlanan Vergi Avantajları
E. Emlak Vergisinde Sağlanan Vergi Avantajları
1. Engellilik İndirimi Nedir?
Çalışma gücünün asgari % 80′ ini kaybetmiş bulunanlar birinci derece engelli, asgari % 60′ ını kaybetmiş bulunanlar ikinci derece engelli, asgari % 40′ ını kaybetmiş bulunanlar ise üçüncü derece engelli sayılmaktadır. Buna göre, engellilik indirimi, çalışma gücü kaybı olanların ücret ve/veya kazançlarına, girecekleri derecelere göre belirlenen miktarda indirimin uygulanmasıdır. (Gelir Vergisi Kanunu madde 31)
2. Hangi Raporlar Engellilik İndiriminde Geçerlidir?
Yetkili hastanelerce düzenlenen ve Merkez Sağlık Kurulunca değerlendirilerek çalışma gücünün asgari % 40’ını kaybetmiş olduğu karara bağlanan engelli sağlık kurulu raporları vergi indirimi uygulamasında dikkate alınmaktadır.
İşe girmek, engelli kimlik kartı almak, sosyal yardımlardan faydalanmak gibi değişik amaçlarla alınan ve Merkez Sağlık Kurulunca değerlendirilmemiş engelli sağlık kurulu raporlarına istinaden engellilik indiriminden yararlanılması mümkün değildir.
Engellilerin başvuruları sırasında 2007 yılı ve sonraki tarihlerde ilgili yönetmeliğe uygun olarak düzenlenmiş raporlarının mevcut olduğunu beyan edenlerin bu raporları da Merkez Sağlık Kurulunca değerlendirilmek üzere kabul edilmektedir.
3. Engellilik İndiriminden Hangi Tarihlerden İtibaren Yararlanılır?
-Vergi dairesi başkanlıkları veya defterdarlıklarca yetkili hastaneye sevk edilmeleri sonucu alınan raporların Merkez Sağlık Kurulunca değerlendirilmesi sonucu engellilik indiriminden yararlandırılması gerektiği kararlaştırılanlar, rapor tarihinden itibaren engellilik indiriminden yararlandırılmaktadırlar.
-Evvelce almış oldukları mevcut raporları ile başvuruda bulunanlar da, raporlarının Merkez Sağlık Kurulunca değerlendirilmesi sonucu engellilik indiriminden yararlandırılması gerektiği kararlaştırılanların başvuru tarihinden itibaren engellilik indiriminden yararlandırılmaları cihetine gidilmektedir.
• İhtilaf aşamasında yargı organları vasıtasıyla rapor alan engelliler yönünden son rapor tarihi,
• Hakem hastane tayin edilmesi üzerine bu hastanelerden rapor alan engelliler yönünden rapor tarihi,
esas alınmaktadır.
Öte yandan, idari birimlerde yürütülen işlemler nedeniyle veya Merkez Sağlık Kurulundaki karar aşamasında meydana gelebilecek gecikmelerden engelliler olumsuz etkilenmemektedir. Bu amaçla, her başvuru kendi durumuna göre ilgili mevzuat uyarınca ayrı ayrı değerlendirilmektedir.
4. Kimler Engellilik İndiriminden Yararlanacaktır?
Gelir Vergisi Kanununa göre engellilik indirimi uygulamasından;
• Engelli ücretli,
• Bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan ücretli,
• Engelli serbest meslek erbabı,
• Bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan serbest meslek erbabı,
• Basit usulde vergilendirilen engelliler,
yararlanacaktır.
5. Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişi Ne Demektir?
Engelli kişinin tabi olduğu çalışma mevzuatı veya bağlı olduğu sosyal güvenlik mevzuatına göre bakmakla yükümlü sayılan kişiler, engellilik vergi indirimi uygulaması yönünden de bakmakla yükümlü sayılmışlardır.
Öte yandan, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 3 üncü maddesinin 10 numaralı fıkrasına göre, bakmakla yükümlü olduğu kişi:
“5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi ile 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (7) numaralı alt bentleri ile yedinci ve sekinci fıkralarının dışında kalan genel sağlık sigortalısının, sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;
a) Eşini,
b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 05/06/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malul olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarını,
c) Geçiminin genel sağlık sigortalısı tarafından sağlandığı Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babasını”
ifade eder.
6. Engellilik İndirimi Tutarları Ne Kadardır?
Engelli sayılanların çalışma gücü kayıp oranlarına göre belirlenen dereceler itibariyle tespit edilen aylık engellilik indirimi tutarları 2017 yılı için aşağıdaki gibidir.
1. Derece Engelliler İçin (Çalışma gücünün asgari %80’ini kaybetmiş olanlar) 900 TL
2. Derece Engelliler İçin Çalışma gücünün asgari %60’ını kaybetmiş olanlar) 470 TL
3. Derece Engelliler İçin (Çalışma gücünün asgari %40’ını kaybetmiş olanlar) 210 TL
Bu tutarlar, engelli ücretlilerde ve bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan ücretlilerde aylık gelir vergisi matrahından indirilir. Engellilik indirimlerine göre 2016 yılı Ocak ayında asgari ücret tutarı üzerinden ücret alan ücretlilerin yararlanacağı gelir vergisi avantajları şöyledir: