BES Yeni Yılda Zorunlu Oluyor
Talha APAK
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi/Öğretim Görevlisi
Alomaliye.com Yayın Kurulu Başkanı
t.apak@apakymm.com
BES yeni yılda zorunlu oluyor
BİREYSEL Emeklilik Sistemi (BES) kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak, bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ile emeklilik döneminde ek bir gelir sağlanarak refah düzeylerinin yükseltilmesi, ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratarak istihdamın artırılması ve ekonomik kalkınmaya katkıda bulunulmasını teminen, gönüllü katılıma dayalı ve belirlenmiş katkı esasına göre 15 yıldır ülkemizde uygulanıyor.
BES Kanunu’nda 25 Ağustos 2016 tarihinde önemli bir değişiklik yapıldı. Buna göre, Türk vatandaşı olup, “kırk beş” yaşını doldurmamış olanlardan ücret karşılığı kamuda ve özel sektörde çalışanlar ve yeni çalışmaya başlayacaklar, işverenince kanun hükümlerine göre düzenlenen bir emeklilik sözleşmesiyle, 1 Ocak 2017 tarihinde başlamak üzere emeklilik planına dahil edilecek.
İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ
■ Emeklilik şirketinin seçimi: 5510 sayılı Kanunun 12. maddesi kapsamındaki her işveren, çalışanları adına, bir emeklilik şirketi ile sözleşme yapmakla yükümlü. Şirket seçiminde, hizmet kalitesi, kesinti ve diğer hususlar göz önünde bulundurarak tercihte bulunulacak.
■ Fonların seçimi: İşveren, sisteme giriş esnasında çalışandan faizli/faizsiz fon tercihini alır, tercihte bulunmayan çalışanları için söz konusu tercihi yapar.
■ Katkı payının ödenmesi: İşveren, katkı payını çalışanın ücretinden kesip emeklilik şirketine aktarmakla yükümlü.
■ Devir İmkanı: İşveren operasyonel gereklilikleri dikkate alarak, şirket seçimi ve katkı payının kesilmesi hariç diğer yükümlülüklerinin icrasını emeklilik şirketine bırakabilir.
İşveren, çalışanlarını sisteme dahil etmez, katkı payını zamanında şirkete aktarmaz veya geç/eksik aktarırsa, çalışanın birikiminde oluşan parasal kaybından sorumlu olacak ve her bir ihlal için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca 100 TL idari para cezası uygulanacak.
İşveren, otomatik katılım sistemi kapsamında çalışanı adına katkı payı ödemesi yapamayacak. İşveren iki yıl süresince emeklilik şirketini değiştiremeyecek. İzleyen dönemde ise emeklilik şirketini yeniden değiştirebilmesi için ilgili şirkette en az bir yıl kalması gerekiyor. Katkı payı, prime esas kazanç ve emeklilik keseneği referans alınarak kazancın yüzde 3’ü oranında hesaplanacak. Bu tutar, bir asgari ücretli için en az 49 TL olarak başlatılacak.
DEVLET KATKISI
Otomatik katılım kapsamında sunulacak yüzde 25 oranındaki devlet katkısı teşviki ile, iki aylık cayma süresinin sonunda
sistemde kalmayı tercih edenlere bin TL’lik bonus verilecek. Devlet katkısı teşviki için hak kazanma süreleri aynı olup, hak ediş süreleri şu oranlarda olacak.
■ 0-3 yıl içinde yüzde 0
■ 3-6 yıl içinde yüzde 15
■ 6-10 yıl içinde yüzde 35
■ 10 yıl ve sonrası için emeklilik öncesi yüzde 60, emeklilik dönemi için yüzde 100.
EMEKLİLİK HAKKI
Sistemde en az 10 yıl bulunan ve 56 yaşını tamamlayan çalışanlar emeklilik hakkı kazanacak. Emeklilik hakkını kullanarak sistemden ayrılan çalışanlar, aşağıdaki teşviklerden faydalanacak.
■ Düzenli olarak hesabına ödenen yüzde 25 oranındaki devlet katkısı.
■ TL tutarındaki sisteme giriş esnasında verilen devlet katkısı.
Sonuç olarak, otomatik katılım ile 6.5 milyon kişi olan BES
katılımcı sayısının artması bekleniyor. Sisteme kamudan 1.6 milyon, özel sektörden ise 5.1 milyon kişinin dahil edilmesi ve bu sistem ile uzun vadede 700 milyar TL’lik bir fon büyüklüğüne ulaşılması hedefleniyor.
En çok tartışılan konulardan birisi, BES fonlarının uzun vadede yatırımcısına enflasyonun üstünde gelir sağlayıp sağlayamayacağı. Ancak, uzmanlar uzun vadeden ziyade dengeli fonların daha fazla kazanç sağlayacağı görüşünde.
Para Dergisinden İktibas Edilmiştir.