Site icon Alomaliye.com Güncel Mevzuat, Muhasebe, Ekonomi, Vergi, SGK Haberleri

Katma Değer Vergisinde Artırım Bilmecesi

Mustafa Bahadır ALTAŞ

Katma Değer Vergisinde Artırım Bilmecesi

Mustafa Bahadır ALTAŞ
Yeminli Mali Müşavir
mba444@mynet.com

Giriş

6736 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına ilişkin Kanun 19 Ağustos 2016 tarihli ve 29806 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Kanun ile,

gibi çok önemli imkânlar getirilmiştir.

Uygulama ve Yaşanan Sorun

6736 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasında KATMA DEĞER VERGİSİNDE ARTIRIM konusunda yapılan düzenlemede , 2011, 2012, 2013, 2014 ve 2015 yıllarına ilişkin olarak Katma Değer Vergisi mükelleflerinin ilgili yıllar içindeki her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri 1 No.lu KDV beyannamelerinin “Hesaplanan Katma Değer Vergisi” satırlarında yer alan tutarların yıllık toplamı üzerinden;

2011 yılı için…………… %3,5,

2012 yılı için…………… %3,

2013 yılı için…………… %2,5,

2014 yılı için…………… %2,

2015 yılı için…………… %1,5

oranından az olmamak üzere hesaplanacak Katma Değer Vergisini, kanunda öngörüldüğü şekilde ödemeyi kabul etmeleri hâlinde vergi artırımı hükümlerinden faydalanabileceklerdir. Yasada belirtildiği şekilde belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak, beyan eden mükellefler nezdinde, söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacağı hükme bağlanmıştır. 6736 sayılı kanun uygulama tebliğine göre Katma Değer Vergisi artırım uygulaması aşağıda belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda yürütülecektir.

Katma Değer Vergisi Matrah artırımına ilişkin uygulama tebliğde bu husus 3 ana başlık halinde düzenlenmiştir

1- Artırıma ilişkin Yılda Verilmesi Gereken 1 No.lu KDV Beyannamelerinin Tamamını Vermiş Olan Mükellefler

2- Artırıma ilişkin Yılda Verilmesi Gereken 1 No.lu KDV Beyannamelerinin Bir Kısmını veya Tamamını Vermemiş Olan Mükellefler

3- 1 No.lu KDV Beyannamelerinde, Hesaplanan KDV Bulunmayan veya Hesaplanan KDV Beyanları Sadece Tecil-Terkin Uygulaması Kapsamındaki Teslimlere ilişkin Olanlar

Uygulamada yaşanan sorun ise artırıma ilişkin yılda verilmesi gereken 1 No.lu KDV Beyannamelerinin tamamını vermiş olan mükelleflerin yıllık (12 aylık) dönemde sadece bir veya birkaç dönemde vergiye tabi işlemleri nedeniyle hesaplanan KDV bulunması durumunda bu mükelleflerden gelir/kurumlar vergisi yönünden de matrah artırımda bulunulmasının zorunlu olduğu ve bazı vergi daireleri bu yönde artırım talep edilmesidir.

Bizce bu konu yanlış değerlendirilmektedir şöyle ki; 6736 sayılı kanun 5/3-a maddesin de  katma değer vergisi mükellefleri, Vergi artırımında bulunulan her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerindeki hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden 2011 yılı için %3,5, 2012 yılı için %3, 2013 yılı için %2,5, 2014 yılı için %2 ve 2015 yılı için %1,5 oranından az olmamak üzere belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak beyan edilmesi istenilmektedir. Yasal düzeleme de ilgili yıla ilişkin KDV vergisi beyannamelerinin tamamını veren ancak belirli dönemlerde hesaplanan KDV bulunmayan mükellefler için bir kıyaslama veya farklı bir hesaplama öngörülmemektedir.

Buradaki istisnası durum tebliğin Artırıma ilişkin Yılda Verilmesi Gereken 1 No.lu KDV Beyannamelerinin Tamamını Vermiş Olan Mükellefler  başlığı altında yer alan;

d) Beyannamelerin Tamamı Verilmekle Birlikte, Vergiye Tabi işlemlerin Bulunmaması Hâlinde Artırım Tutarı Mükelleflerce verilen KDV beyannamelerinde, vergiye tabi işlem bulunmaması nedeniyle hiç “Hesaplanan Katma Değer Vergisi” beyan edilmemesi durumunda, bu Tebliğin (V/D-3-a) bölümündeki açıklamalar çerçevesinde işlem yapılacaktır.

Şeklindeki düzenlemedir. Yukarıda yer alan metinden anlaşılacağı üzere yıl içinde tamamı verilen beyannamelerde vergiye tabi işlem bulunmaması nedeniyle hiç “Hesaplanan Katma Değer Vergisi” beyan edilmemesi durumudur. Bu durumda bulunan mükellefler (V/D-3-a) kıyaslama ve Gelir/Kurumlar Vergisi matrah artımı yapma zorunluluğu bulunmaktadır

Yasada ve tebliğde yer aldığı şekliyle Artırıma ilişkin Yılda Verilmesi Gereken 1 No.lu KDV Beyannamelerinin Tamamını Veren ve vermiş olduğu beyannamelerinden en az bir veya birkaçında vergiye tabi işlem bulunun ve bu tutar üzerinden  “Hesaplanan Katma Değer Vergisi” beyan edilme halinde hiçbir kıyaslama yapılmadan yıllık toplam hesaplanan Katma Değer Vergisi üzerinden ilgili yıla ilişkin oranda matrah artırımı yapılması, bu mükelleflerin bir kıyaslama ve Gelir/Kurumlar Vergisi matrah artımı yapma zorunluluğu bulunmaması gerekir.

Gelir idaresi Başkanlığı internet sitesinde soru ve cevaplar bölümde yer alan 19. örnekteki soru ve cevap kendi içinde çelişmekte ve yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinde uymamaktadır.

SORU 19: KDV artırımında yıl içinde tüm beyannameler verilmiş buna göre; -11 ayda hesaplanan KDV var 1 ayda yok, 8 ayda hesaplanan KDV var 4 ayda yok, -1 ayda hesaplanan KDV var 11 ayda yok. Bu durumlarda KDV artırımı nasıl yapılacaktır?

(Bu soruda her halükârda 3 kıyaslamada da Hesaplanan KDV bulunmaktadır!)

CEVAP: Artırımda bulunulan yıl içindeki dönemlere ilişkin verilen beyannamelerin bir kısmında hesaplanan vergisi bulunan, diğer kısmında ise istisna veya tecil-terkin kapsamındaki işlemleri dışındaki nedenlerle (işlemlerinin bulunmaması veya işlemlerinin tamamının verginin konusuna girmemesi gibi) hesaplanan KDV bulunmayan mükelleflerin, vergi artırımı için 6736 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (b.3) bendi uyarınca karşılaştırma yapmaları gerekmektedir.

Bu mükelleflerin gelir veya kurumlar vergisi bakımından matrah artırımı yapmadan KDV artırımından faydalanmaları mümkün değildir. Bu durumların hepsinde KDV artırım imkanından yararlanmak için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunmak zorunludur. Her üç durumda da hesaplanan KDV’si bulunan dönemlerdeki hesaplanan KDV tutarları toplanır. Bu tutara ilgili yıl için belirlenen oran uygulanmak suretiyle bir hesaplama yapılır. Gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımı tutarlarının %18’i de hesaplanır. Hesaplanan bu tutarlardan hangisi büyükse KDV artırım tutarı olarak dikkate alınır. Tebliğ ekinde yer alan Ek:17’deki bildirim formu kullanılır.

Yasada yer alan şekli ile cevapta yer alan düzenleme;  5.3.b.3 – İlgili takvim yılı içindeki işlemlerin tamamının istisnalar kapsamındaki teslim ve hizmetlerden oluşması veya diğer nedenlerle hesaplanan katma değer vergisi bulunmaması ile tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerden oluşması hâlinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında katma değer vergisi artırımında bulunmak suretiyle bu fıkradan yararlanılır.

Cevabı yasada yer alan metin üzerinden yeniden yorumlanmasında fayda vardır.!

Sonuç ve Değerlendirme

6736 sayılı kanun matrah artırımına ilişkin gerekçesine baktığımız da yasa koyucu vergilemede öngörülebilirliğin artırılarak geçmiş vergilendirme dönemleri ile ilgili olası risklerin ortadan kaldırılması amaçlandığı ifade edilmektedir. Kanunlar ve kanunların uygulanmasına ilişkin düzenlemelerin de birbiri ile bağlantılı ve tamamlayıcı olması gerekmektedir. Çünkü Vergi kanunları lafzı ve ruhu ile hüküm ifade eder. Lafzın açık olmadığı hallerde vergi kanunlarının hükümleri, konuluşundaki maksat, hükümlerin kanunun yapısındaki yeri ve diğer maddelerle olan bağlantısı dikkate alınarak uygulanır. Yasının 5/3 maddesinde yer alan “Katma Değer Vergisi Matrah Artırımı” ilgili tebliğde detaylı örnekle açıklanmış olmakla birlikte uygulamada bu konuda ortak hükümlerde yer almamasına rağmen  ilgili tebliğde yer alan  ana başlıkların altında yer alan örnekler 1 No.lu KDV Beyannamelerinde, Hesaplanan KDV Bulunmayan veya Hesaplanan KDV Beyanları Sadece Tecil-Terkin Uygulaması Kapsamındaki Teslimlere ilişkin Olanlarla ilgili örnekle yorumlanarak bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Aşağıda yer alan yüklendikleri anlam itibariyle farklı sonuçlar doğuran bu ifadelerden tek bir anlam çıkartılması 6736 sayılı kanunla getirilen Katma Değer Vergisi Matrah Artırımına ilişkin düzenlemeye aykırı bir uygulamadır.

Açıklanan nedenlerle “Artırıma ilişkin Yılda Verilmesi Gereken 1 No.lu KDV Beyannamelerinin Tamamını Veren ve vermiş olduğu beyannamelerinden en az bir veya birkaçında vergiye tabi işlem bulunun ve bu tutar üzerinden  Hesaplanan Katma Değer Vergisi” beyan edilme halinde bu mükelleflerin hiçbir kıyaslama yapılmadan yıllık toplam hesaplanan Katma Değer Vergisi üzerinden ilgili yıla ilişkin oranda matrah artırımı yapması, Gelir/Kurumlar Vergisi matrah artımı yapma zorunluluğu bulunmaması gerekir.

6111 sayılı kanunda da buna benzer yaşanan sorunlar nedeniyle 21.04.2011/4 sayılı iç genelge ile açıklığa kavuşturulan benzer konunun 6736 sayılı kanunda yeniden tartışma konusu olması uygulamada sorun yaşatmaktadır. Gelir idaresi başkanlığının 6736 sayılı kanun ve uygulama tebliğinin lafzına ve ruhuna uygun olarak bu konuda bir açıklama yapmasında fayda görmekteyiz

Exit mobile version