Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Rusya ile ilişkilerin düzelmesi için başlatılan görüşmelerin tarım için çok önemli olduğunu bildirerek, “İki ülke ilişkilerinin normale dönmesi için başlatılan görüşmeler, ambargo nedeniyle büyük zarar gören çiftçilerimizi mutlu etmiştir. Ülkeler arası ticaretin, özellikle de komşular arasında gerçekleşen ihracat ve ithalatın ne kadar önemli olduğu, bu süreçte bir kez daha görülmüştür” dedi.
Bayraktar, yaptığı açıklamada, bugün Rusya’nın St. Petersburg kentinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin zirvesinin çok olumlu geçtiği haberlerinden memnun olduklarını belirtti. Türk heyetinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik’in de bulunduğunu, bunun tarımın iki ülke arasındaki en önemli işbirliği alanlarından biri olduğunu gösterdiğini vurgulayan Bayraktar, şunları kaydetti:
“Türkiye ve Rusya bölgenin en önemli ülkeleri. Rusya, Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesinden biri ve 143 milyon nüfusu var. Türkiye, 79 milyon dinamik nüfusuyla güçlü bir ülke. Satın alma gücü paritesiyle milli gelirde 3,5 trilyon dolarla dünyanın 6’ncı büyük ekonomisi Rusya ile 1,6 trilyon dolarla 17’inci büyük ekonomisi Türkiye’nin ticari ilişkileri son yıllarda çok büyük rakamlara ulaştı. Rusya, Türkiye’nin ihracatında Almanya, İngiltere, Irak, İtalya, İsviçre, ABD, Fransa, Birleşik Arap Emirlikleri ve İspanya’nın ardından 10’ncu, ithalatında Almanya’nın ardından ikinci sırada bulunuyor. Türkiye, 2015 yılında Rusya’ya 3,6 milyar dolarlık ihracat yaparken, bu ülkeden 20,4 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir.
Erdoğan ve Putin’in gündeminde, Rusya’nın Türk tarım ve gıda ürünlerine yönelik ambargo kararı da bulunuyor. Ambargonun kalkması, eskiye dönüş çok önemlidir. Çünkü, Rusya, dünyanın büyük tarım ürünleri ithalatçılarından biridir. Ülkenin gıda ve tarım ürünü ithalatı 40 milyar doları aşıyor.
2015 yılı gıda ve tarım ürünleri ihracatımızın 1 milyar 108,4 milyon doları Rusya’ya yöneliktir. İthalatımızın ise 2 milyar 133,4 milyon doları Rusya’dan yapılmıştı. Rusya’ya karşı 2015 yılında tarım ve gıda dış ticaretinde 1 milyar 25 milyon dolarlık bir açık verdik.”
Yaş sebze ve meyve ihracatında Rusya’nın payı yüzde 42 düzeyindeydi
Türkiye’nin yaş sebze meyve ihracatında en önemli pazarlardan birinin Rusya, diğerinin Irak olduğunu, bu ülkeleri sırasıyla Almanya, Romanya, Suudi Arabistan, Ukrayna, Hollanda, Bulgaristan, Polonya, Birleşik Krallık, Gürcistan ve Suriye’nin izlediğini bildiren Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Rusya, 2015 yılı itibarıyla yaş sebze meyve ihracatımızdan miktar bazında yüzde 39, değer bazında yüzde 42 pay almıştır.
Rusya’ya 2015 yılında 249 milyon 628 bin 345 dolarlık meyve, 333 milyon 27 bin 844 dolarlık sebze, 295 milyon 559 bin 893 dolarla narenciye ihracatı yapılmıştı. Rusya’ya yaptığımız toplam yaş meyve sebze ihracatımız 878 milyon 216 bin 82 doları bulmaktaydı. Verilerden görüldüğü üzere Rusya yaş sebze meyve ihracatımızda önemli bir ülke olup gerek üreticilerimiz gerek ülke ekonomisi açısından büyük önem taşıyordu.
Bilindiği üzere Rusya, uçak krizinin ardından, 1 Ocak 2016’dan itibaren domates, salatalık, kuru soğan, kırmızı lahana, brokoli, portakal, mandalina, nektarin, elma, armut, kayısı, şeftali, erik, üzüm, çilek, tavuk ve hindi eti, tuz ve karanfil ithalatını yasakladı.
Rusya, daha sonra da bazı ürünlere geçici ithalat yasağı getirdi. Bu kapsamda biber, nar, patlıcan, marul, kıvırcık, kabak ve balkabağına yönelik alınan geçici ithalat yasağı kararları ile ürünlerin kalitesi ve karantina şartlarına bağlı olarak geçici olarak durdurdu.
Yasaklanan ürünler olarak baktığımızda; 2015 yılında ihraç edilen domatesin yüzde 65’i, salatalığın yüzde 51,7’si, mandalinanın yüzde 46’sı, portakalın yüzde 21’i, şeftalinin yüzde 47’si, kayısının yüzde 52’si, çileğin yüzde 75’i, üzümün yüzde 68’i, eriğin yüzde 20’si, kuru soğanın yüzde 45’i, kırmızı lahananın yüzde 19’u Rusya’ya yapılmıştı.
Görüldüğü üzere meyveler içinde öne çıkan ürünler ise turunçgiller, çilek ve üzümdür. Sebzeler içinde ise domates öne çıkmaktadır.”
Yaş sebze ve meyvede ihracat 477,4 milyon dolardan 102,5 milyon dolara düştü
1 Ocak’tan itibaren uygulanan ambargo kararıyla birlikte ihracatta büyük kayıp yaşandığına dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:
“Ambargo kararıyla birlikte ihracatımızda büyük kayıp yaşanmıştır. Tarım ve gıda maddelerinin Rusya’ya ihracatında, 2015 yılı Ocak-Haziran döneminde 569 milyon 460 bin 908 dolar gelir sağlanırken, 2016 Ocak-Haziran döneminde 178 milyon 458 bin 68 dolar gelir ancak elde edilebilmiştir. Bu dönemde ihracattaki azalma 391 milyon 2 bin 840 dolar olmuştur.
Yaş meyve ve sebzede, 2015 yılı Ocak-Temmuz döneminde, Rusya’ya 674 bin 113 ton ihracat karşılığında 477 milyon 380 bin 512 dolar gelir elde edilmişken 2016 Ocak-Temmuz döneminde 131 bin 160 ton ihracat karşılığında 102 milyon 493 bin 896 dolar gelir ancak elde edilebilmiştir.
Geçen yılın aynı dönemine göre, Rusya’ya yaş meyve sebze ihracatımız, miktar bazında yüzde 80,5, değer bazında yüzde 78,5 düşüş göstermiştir. Geçen yılın aynı dönemine göre ülkemizin uğradığı maddi kayıp 375 milyon dolar olmuştur.”
“Rusya da büyük ekonomik kayıplar yaşadı”
Bayraktar, “Ambargo sürecinde başta üreticilerimiz olmak üzere bu sektörde faaliyet gösteren, geçimini bu sektörden sağlayan tüm taraflar mağdur olduğu gibi, ülkemiz ekonomik kayba uğramıştır. Aynı şekilde Rusya da büyük ekonomik kayıplar yaşamıştır. Türk-Rus ilişkilerinin normal seyrine dönmesi hem Türkiye hem de Rusya için oldukça önemlidir” dedi.
