T.C.
BAŞBAKANLIK
HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI
SİGORTACILIK VE BİREYSEL EMEKLİLİK SEKTÖRLERİ 2015 YILI FAALİYET RAPORU
(ÖZET)
2015 yılı sonu itibariyle ülkemizde 36’ı hayat dışı, 19’u hayat ve emeklilik, 4’ü hayat ve biri reasürans alanında olmak üzere toplam 60 sigorta, reasürans ve emeklilik şirketi faaliyet göstermektedir.
Hazırlanan rapor temel olarak iki temel bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, dünya sigortacılık sektörünün büyüklüğüne ve Türk sigortacılık sektörünün dünya sigortacılığındaki yerine ilişkin genel bilgiler sunulmuş, ayrıca sigorta, reasürans ve emeklilik şirketlerinin teknik ve finansal faaliyetleri değerlendirilmiştir. Yine ilk bölümde, sigortacılık ve bireysel emeklilik alanında faaliyet gösteren Doğal Afet Sigortaları Kurumu, Tarım Sigortaları Havuzu, Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu, Güvence Hesabı, Sigorta Tahkim Komisyonu, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi ile Emeklilik Gözetim Merkezi’ne ilişkin bilgilere yer verilmiştir.
Raporun ikinci kısmında, sigorta, reasürans ve emeklilik şirketlerinin 2015 yılı finansal tabloları ile faaliyetlerine ilişkin istatistiki bilgiler yer almaktadır. Bu bölümde, sektör hakkında kamuya açıklanması mümkün olan tüm veriler konsolide ve şirket bazında ayrı ayrı sunulmuştur. Ayrıca, sigorta, reasürans ve emeklilik şirketlerinin 2015 yılı sonu itibariyle mevcut ruhsatları, nominal ve ödenmiş sermaye tutarları, ortaklık yapıları ve yöneticileri ile aracı sayılarına ilişkin bilgiler de bölümün sonunda yer almaktadır.
Hazırlanan raporda yer alan bilgilerin bir kısmı aşağıda açıklanmıştır.
1.Sigortacılık Sektörü
2015 yılında toplam 31,1 milyar TL prim üretimi gerçekleştiren sigortacılık sektörü, bir önceki yıla göre prim üretimini %19,5 oranında artırmış 1998 yılı sabit fiyatlarıyla ise %11,2 oranında büyümüştür. Sektörde hayat dışı prim üretimi %11,8 oranında, hayat grubu prim üretimi ise %6,7 oranında reel olarak artmıştır.
Sigortacılık sektörü gelişmekte olan piyasalarda genellikle GSYH’ye paralel bir gelişme sergilemektedir. Ülkelerde kişi başına gelir arttıkça gelirden sigortaya ayrılan pay yükselmekte ve toplam prim üretimi ekonomideki büyümeden daha yüksek oranda artmakta, buna karşılık gelir azaldıkça da sektör ekonomiden daha hızlı küçülmektedir. Sigortacılık ülkemizde de benzer bir gelişme sergilemektedir. 2015 yılında GSYH %11,7 oranında artarken, sigortacılık sektörü %19,5 oranında büyümüş ve sonuçta toplam prim üretiminin GSYH’ye oranı %1,45’ten %1,55’e yükselmiştir.
Toplam prim üretiminin 27,3 milyar TL’lik kısmı hayat dışı sigortalarda, 3,8 milyar TL’lik kısmı ise hayat sigortalarında gerçekleştirilmiştir. Prim üretiminde hayat dışı branşların payı %88 iken hayat dalının payı %12 düzeyindedir. Ülkemizde hayat dışı sigortaların geleneksel olarak devam eden toplam prim üretimindeki ağırlığı 2015 yılında da değişmemiştir.
Yıl içinde Sektörde, 15,4 milyon adedi hayat ve 54,5 milyon adedi hayat dışı sigorta branşlarında olmak üzere yıl içinde toplam 69,9 milyon adet poliçe/sertifika tanzim edilmiştir. Tanzim edilen poliçe/sertifika sayısı hayat dışı branşlarda %0,2, hayat dalında ise %0,9 oranında azalmıştır.
Şirketler, tanzim edilen poliçeler ve alınan primler karşılığında yıl içinde sigortalılara toplam 86,1 trilyon TL teminat sağlamışlardır. Toplam teminat tutarı 2014 yılına göre %12,5 oranında yükselmiş ve GSYH’nin 44 katını aşmıştır. Bu rakamlar, ekonomik istikrar ve büyüme için sigortacılık sektörünün önemini ortaya koymaktadır.
Üstlenilen teminatlar karşılığında şirketler tarafından yıl içinde sigortalılar ile zarar görenlere 15,9 milyar TL net tazminat ödemesi gerçekleştirilmiştir. Tazminat ödemelerinin 13,3 milyar TL’lik kısmı hayat dışı sigortalarda, 2,6 milyar TL’lik kısmı ise hayat sigortasında yapılmıştır. Şirketlerin, tazminata konu riskin gerçekleşmesinde kusuru bulunan üçüncü kişilerden geri tahsil ettikleri tutarlar (sorumluluk sigortalarında teminat veren sigorta şirketleri dahil) ile sovtaj gelirleri ilave edildiğinde, ödenen brüt tazminat tutarı 17,8 milyar TL’ye ulaşmaktadır.
2.Bireysel Emeklilik Sistemi
Ülkemizde 2003 yılının ikinci yarısında uygulamaya başlanan bireysel emeklilik sistemi çift haneli büyüme trendini devam ettirmektedir. 31/12/2015 tarihi itibariyle sistemdeki katılımcı sayısı 6,0 milyon kişiye, akdedilen sözleşme sayısı da 7,0 milyon adede yaklaşmıştır. Bu rakamlar, 2015 yılında katılımcı sayısının %18,5, sözleşme sayısının ise %21,4 oranında artmış olduğunu göstermektedir.
2015 sonu itibariyle yürürlükte bulunan bireysel emeklilik sözleşmeleri için 2013 yılı başından itibaren uygulanan devlet katkısı (4,4 milyar TL) ile birlikte toplam 38,3 milyar TL katkı payı ödenmiş ve katılımcılara ait fonların değeri 48,0 milyar TL’ye ulaşmıştır. Açıklanan tutarlara, sistemden ayrılan katılımcılar tarafından ödenen katkı payları ile anılan kişilere geri ödenen fon tutarları dahil edilmemiştir. 2015 yılında katılımcılara ait birikimler ve devlet katkısı dahil ödenen katkı payındaki artış sırasıyla %27 ve %23 olarak gerçekleşmiştir.
3.Zorunlu Deprem Sigortası
Zorunlu deprem sigortasında da 2015 yılında olumlu neticeler elde edilmiştir. Yılsonu itibariyle sigortalı konut sayısı 7,2 milyon adet, sigortalılık oranı ise %41 olarak gerçekleşmiştir. Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından zorunlu deprem sigortası yaptıran bina sahiplerine 510 milyar TL teminat verilmiş, buna karşılık yıl içinde 247 bin TL tazminat ödemesi yapılmıştır. Kuruluşundan 2015 yılı sonuna kadar DASK tarafından ödenen tazminat tutarı ise 162,4 milyon TL’ye ulaşmıştır. Yıl sonu itibariyle sistemde biriken fon tutarı 3,8 milyar TL’ye ulaşmış, reasürans teminatı ile birlikte DASK’ın ödeme gücü ise 12 milyar TL’ye yaklaşmıştır.
4.Devlet Destekli Tarım Sigortası
2015 yılı devlet destekli tarım sigortaları açısından başarılı bir yıl olmuştur. Düzenlenen poliçe sayısı %26,6 oranında artış göstererek 1,4 milyon adede yükselmiş ve tanzim edilen poliçeler karşılığında sigortalılardan 967 milyon TL prim tahsil edilmiş, aynı tutarda da devlet tarafından prim katkısı yapılmıştır. Gerçekleşen hasarlar nedeniyle yıl içinde sigortalılara toplam 725 milyon TL tazminat ödenmiştir.
5.Sektörün Aktif Büyüklüğü, Kârlılık ve İstihdam
Sigortacılık ve bireysel emeklilik sektörünün aktif toplamı 2015 yılında %21 oranında yükselerek 98,4 milyar TL’ye ulaşmıştır. Şirketlerin aktif toplamları içinde hayat sigortalıları ile bireysel emeklilik katılımcılarına ait fon tutarı yılsonu itibariyle 50,3 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.
Sigortacılık ve bireysel emeklilik sektörlerinin ülke ekonomilerine katkı sağladığı alanlardan biri de kuşkusuz istihdamdır. Ülkemizde sigorta, reasürans ve bireysel emeklilik şirketlerinde 2015 yılı sonu itibariyle toplam 19.311 personel çalışmaktadır. Sektörde 15.195 adet sigorta acentesinin (gerçek / tüzel kişi) ve 36.000 adet bireysel emeklilik aracısının, 1.274 adet sigorta eksperinin, 124 adet sigorta ve reasürans brokerinin (gerçek / tüzel kişi) ile 36 adet aktüerin (sözleşmeli / kadrolu) görev yapmakta olduğu dikkate alındığında, sigortacılık ve bireysel emeklilik sektörlerinin 80 binden fazla kişiye doğrudan istihdam sağladığı görülmektedir.
Sektör 2015 yılını konsolide bazda teknik zararla kapatmıştır. 2012 yılında 203 milyon TL olan Sektörün teknik zararı, 2014 ve 2015 yıllarında teknik kara dönüşmüş, ancak 2015 yılında tekrar teknik zarar meydana gelmiştir. 2015 yılı Sektör teknik zararı 157 milyon TL’dir. Sektörde faaliyet gösteren toplam 60 sigorta, reasürans ve emeklilik şirketinden 29 adedi (24 hayat dışı, 2 hayat ve 8 hayat / emeklilik, 1 reasürans şirketi) 2015 yılını teknik zararla kapatmışlardır.
Sektör, 2015 yılında sigortacılık ve bireysel emeklilik faaliyetlerinden teknik zarar etmesine rağmen, mali gelirler sayesinde yılı 409 milyon TL bilanço kârı ile tamamlamıştır.
Kamuoyuna duyurulur.
— Sigortacılık ve BES Faaliyet Raporu – Bölüm 1 Genel Değerlendirme – Bölüm 2 Tablolar