Genel Değerlendirme
2015 yılı üçüncü çeyreğinde Türkiye ekonomisinin finansal varlıkları 7.976 milyar TL, yükümlülükleri ise 8.966 milyar TL düzeyinde gerçekleşmiştir. Yurtiçi sektörler tarafından yaratılan ve Türkiye’nin dünyanın geri kalanına olan net yükümlülüklerini gösteren net finansal değerin GSYİH’ye oranı ise incelenen dönem itibarıyla 3 puan düşerek yüzde 55 olarak gerçekleşmiştir. Sektörler itibarıyla finansal varlık ve yükümlülükler ile finansal araç dağılımında değişiklik gözlenmemiş; finansal olmayan kuruluşlar en borçlu sektör, yurtdışı sektörler ve hanehalkı ise yurtiçi sektörlerin en büyük alacaklısı konumlarını korumuştur. Benzer şekilde, finansal varlıklar ve yükümlülüklerde en önemli iki araç sırasıyla krediler ile hisse senetleri ve özkaynaklar olarak gözlenmiştir.
2015 yılı üçüncü çeyreğinde, en yüksek net akım2 , yükümlülük artışı olarak finansal olmayan kuruluşlarda gözlenmiş olup büyük bir kısmı işlem kaynaklıdır. Hanehalkında ise varlık artışı yönünde finansal akımlar gözlenmiş, işlem ve değerlemeler birbirine yakın seyretmiştir.
Daha detaylı incelemek gerekirse, finansal olmayan kuruluşların hem varlık, hem yükümlülük tarafında en büyük sektör olduğu, bunu sırasıyla finansal kuruluşlar ve genel yönetimin izlediği görülmektedir. Finansal araç dağılımı incelendiğinde ise, 2015 yılı üçüncü çeyreğinde, Türkiye ekonomisindeki finansal varlıkların yüzde 27’sinin kredilerden, yüzde 24’ünün hisse senetleri ve özkaynaklardan ve yüzde 21’inin de diğer alacaklardan oluştuğu görülmektedir. Yükümlülüklerde ise en büyük paya sahip araç yüzde 26 ile kredilerdir. Kredileri, hisse senetleri ve özkaynaklar (yüzde 23) ile para ve mevduatlar (yüzde 21) izlemektedir. Diğer taraftan; borçlanma senetleri toplam finansal varlıkların yüzde 12’sini ve yükümlülüklerin ise yüzde 11’ini oluşturmaktadır. Finansal araç dağılımı 2010 yılı ile 2015 yılı üçüncü çeyreği karşılaştırıldığında, en büyük değişikliğin varlık tarafında yaklaşık yüzde 4’lük artış ve yükümlülük tarafında ise yüzde 12’lik azalış ile hisse senetleri ve özkaynaklarda olduğu gözlenmektedir.
Açıklama:
Finansal Hesaplar, bir ekonomide yaratılan finansal varlık ve yükümlülükleri kaydederek tüm ekonomik sektörlerin birbirleriyle olan finansal işlemlerinin stok ve akım olarak sunulduğu istatistiklerdir. Sektörel finansal hesaplar, konsolide ve konsolide edilmemiş şekilde yayımlanmaktadır. Tüm sektörler itibarıyla 2010-2014 yılları arası yıllık, 2015 yılından itibaren ise çeyreklik olarak üretilmektedir.