Özkan AYKAR
Gelir Uzmanı
hukuk-portal-1@hotmail.com
Giriş
29/01/2016 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen “6663 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile vergisel alanda birtakım düzenlemeler yapılmıştır.
Özellikle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda, genç girişimcilere kazanç istisnası ile ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlarının bir kısmı üzerinden gelir vergisi alınmamasına, 492 sayılı Harçlar Kanununda ise yirmibeş yaşını doldurmamış gençlerin sosyal, kültürel ve ekonomik yönden gelişmelerine katkı sağlamak amacıyla, bunlara verilen pasaportlardan harç alınmamasına yönelik düzenleme yapılmıştır.
Ayrıca 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen bent ile gübre ve yem teslimleri istisna kapsamına alınmıştır.
Bu yazımızda söz konusu düzenlemeler hakkında birtakım bilgilere yer verilecektir.
1-Yirmidokuz Yaşını Doldurmamış Tam Mükellef Gerçek Kişilere Kazanç İstisnası
29/01/2016 tarihli ve 6663 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga mükerrer 20 nci maddesi başlığıyla birlikte ekonomik büyüme ve kalkınmanın itici gücü, yenilik ve yaratıcılığın en önemli kaynaklarından biri olan genç girişimcilere kazanç istisnası getirilmiştir.
Bu amaçla ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis edilen yirmidokuz yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilere, elde ettikleri söz konusu kazançlarının “75.000 Türk lirasına” kadar olan kısmı için, maddede yer alan şartlar dahilinde kazanç istisnası sağlanmaktadır.
Ayrıca, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleme konusunda Maliye Bakanlığına yetki verilmektedir.
| MADDE 1- 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga mükerrer 20 nci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.
“Genç girişimcilerde kazanç istisnası MÜKERRER MADDE 20- Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla yirmidokuz yaşım doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının “75.000 Türk lirasına ” kadar olan kısmı, aşağıdaki şartlarla gelir vergisinden müstesnadır. 1. işe başlamanın kanuni süresi içinde bildirilmiş olması, 2. Kendi işinde bilfiil çalışılması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi (Çırak, kalfa veya yardımcı işçi çalıştırmak ya da seyahat, hastalık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak işinde bilfiil çalışmamak bu şartı bozmaz.), 3. Faaliyetin adi ortaklık veya şahıs şirketi bünyesinde yapılması halinde tüm ortakların işe başlama tarihi itibarıyla bu maddedeki şartları taşıması, 4. Ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hali hariç olmak üzere, faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan veya kayın hısımlarından devralınmamış olması, 5. Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması. İstisna kapsamındaki faaliyetlerden kazanç elde edilmemesi veya istisna haddinin altında kazanç elde edilmesi hallerinde dahi yıllık beyanname verilir. Bu istisnanın, bu Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye şümulü yoktur. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.” |
2- Basit Usulde Ticari Kazanç Mükelleflerinden 8.000 TL’ye Kadar Gelir Vergisi Alınmaması
29/01/2016 tarihli ve 6663 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasına eklenecek bentte, ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlarının 8.000 Türk Liralık kısmı üzerinden gelir vergisi alınmaması sağlanmaktadır.
Söz konusu düzenlemeyle ticari kazancı basit usulde tespit edilenlerin bu kazançları hakkında indirim uygulanması amaçlandığından, takvim yılı içinde basit usulden gerçek usule geçen mükelleflerin söz konusu indirimden faydalanması mümkün bulunmamaktadır.
Öte yandan öngörülen düzenlemeyle, Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20 nci maddesinde yer alan genç girişimcilerde kazanç istisnası hükümlerinden faydalanan ve ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerin bu bent hükmünden yararlanamayacağı belirtilmektedir.
Bu suretle, kazancı basit usulde tespit edilen mükellefler bu bent hükümlerinden faydalanmak istemeleri halinde söz konusu kazanç istisnasına ilişkin şartların tamamını taşısalar dahi kazanç istisnası hükümlerinden faydalanamayacaklardır.
Böylece, ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerin, ilgili hükümlerde aranılan şartları taşımaları kaydıyla kazanç istisnası uygulaması veya bu bentte yer alan indirim uygulamasının birinden yararlanması mümkün bulunmaktadır.
Ayrıca, bu bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığına yetki verilmektedir.
| MADDE 2- 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
“15. Basit usulde tespit edilen ticari kazançların yıllık 8.000 Türk Lirasına kadar olan kısmı (Bu Kanunun mükerrer 20 nci maddesinde yer alan kazanç istisnasından faydalananlar bu bent hükmünden yararlanamaz. Bu bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.)” |
29/01/2016 tarihli ve 6663 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 2 nci maddesi ile getirilen bu düzenleme 1/1/2016 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanacaktır.
Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 3. maddesi ile, ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerin beyan ettikleri ticari kazançlarına uygulanacak 8.000 Türk Liralık yıllık indirim tutarının, her yıl günün ekonomik koşullarına uygun olarak yeniden belirlenmesine imkân sağlanmaktadır. Söz konusu madde aşağıdaki gibidir.
| MADDE 3- 193 sayılı Kanunun mükerrer 123 üncü maddesinin (2) numaralı fıkrasında yer alan
“86 ve mükerrer 121 inci maddelerinde” ibaresi “ve 86 nci maddeleri ile 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (15) numaralı bendinde” şeklinde değiştirilmiştir. |
3-Yirmibeş Yaşını Doldurmamış Genç Öğrencilerden Pasaport Harcı Alınmaması
29/01/2016 tarihli ve 6663 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 4. maddesi ile, tahsili devam eden yirmibeş yaşını doldurmamış gençlerin sosyal, kültürel ve ekonomik yönden gelişmelerine katkı sağlamak amacıyla, bunlara verilen pasaportlardan harç alınmamasına yönelik düzenleme yapılmaktadır.
| MADDE 4- 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununun 85 inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
“h) Tahsilde olup 25 yaşım doldurmamış olanlara verilecek pasaportlar.” |
4-Gübre ve Yem Teslimlerinde Katma Değer Vergisi Istisnası
29/01/2016 tarihli ve 6663 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 13. maddesi ile, tarım ve hayvancılık sektörünün önemli girdilerinden olan gübre ve yem teslimleri istisna kapsamına alınarak; tarım ve hayvancılık sektöründe faaliyette bulunan üreticilerin üzerindeki vergi yükünün ve üretim maliyetlerinin düşürülmesi, üreticilerin bu şekilde teşvik edilerek tarımsal ve hayvansal üretimin artırılması ve tarımsal ve hayvansal ürün ihracatının artırılarak, ithalatın azaltılması amaçlanmaktadır.
| MADDE 13- 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
“ı) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından tescil edilen gübreler ve gübre üreticilerine bu ürünlerin içeriğinde bulunan hammaddelerin teslimi ile küspe (Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 2303.10 tarife pozisyon numarasında sınıflandırılan nişastacılık artıkları ve benzeri artıklar ile 2303.30.00.00.00 gümrük tarife istatistik pozisyon numarasında sınıflandırılan biracılık ve damıtık içki sanayinin posa ve artıkları hariç), tam yağlı soya (fullfat), kepek, razmol, balık unu, et unu, kemik unu, kan unu, tapyoka (manyok), sorgum ve her türlü fenni karma yemler, (kedi-köpek mamaları hariç) saman, yem şalgamı, hayvan pancarı, kök yemler, kuru ot, yonca, fiğ, korunga, hasıl ve slajlık mısır, üçgül, yemlik lahana, yem bezelyesi ve benzeri hayvan yemleri (yeşil ve kuru kaba yemler ve bunların pellet şeklinde veya mevsimsel ihtiyaçlara göre bir bağlayıcı kullanılarak veya kullanılmadan işlem görmüş olanları dahil) teslimi,” |
5-Sonuç
29/01/2016 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen 6663 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda, genç girişimcilere kazanç istisnası ile ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlarının bir kısmı üzerinden gelir vergisi alınmamasına, 492 sayılı Harçlar Kanununda ise yirmibeş yaşını doldurmamış gençlerin sosyal, kültürel ve ekonomik yönden gelişmelerine katkı sağlamak amacıyla, bunlara verilen pasaportlardan harç alınmamasına yönelik düzenleme yapılmıştır.
Ayrıca 29/01/2016 ttarihli ve 6663 sayılı söz konusu kanun ile 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunununa eklenen hüküm ile gübre ve yem teslimleri istisna kapsamına alınmıştır.
Kaynakça
— 6663 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
— 29/01/2016 Tarihli ve 6663 Sayılı Yasa Gerekçesi