Genel Değerlendirme
Cari işlemler açığı, 2015 yılı üçüncü çeyreğinde daralma eğilimini hızlandırarak devam ettirmiştir. Cari açık ve altın hariç cari açık bu dönemde paralel hareket etmiştir. Enerji ürünleri ithalatındaki gerileme, cari açıktaki iyileşmenin temel nedenini oluşturmuştur. Hizmetler dengesi ise net seyahat gelirlerinde ortaya çıkan düşüşün etkisiyle cari açığın azalma eğilimine yaptığı olumlu katkıyı azaltmıştır.
Altın hariç ihracat yılın üçüncü çeyreğinde azalış eğiliminde olmuştur. Bölge ülkelerinde ortaya çıkan jeopolitik ve ekonomik gelişmeler nedeniyle Irak’a ve Rusya’ya yapılan ihracatın yüksek oranda gerilemesi ile euro/ABD doları paritesindeki gelişmeler, ihracatın bu çeyrekteki azalış eğiliminin temel nedenlerini oluşturmuştur. Diğer taraftan, Rus rublesinde görülen önemli değer kaybına paralel olarak bavul ticareti gelirleri bu çeyrekte, geçen yılın aynı çeyreğine göre, azalışını devam ettirmiştir. Altın ihracatı ise geçen senenin aynı dönemine göre artış göstermiştir.
Altın hariç tutulduğunda, ithalat harcamalarında geçen yılın üçüncü çeyreğinde başlayan azalış eğilimi bu yılın üçüncü çeyreğinde hızlanarak devam etmiştir. Düşen enerji fiyatlarının enerji ithalat faturasını düşürmesi, ithalattaki gerilemenin temel nedenini oluşturmuştur. Altın ithalatı ise, bu çeyrekte, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre bir miktar artmıştır.
Cari işlemler hesabının dış ticaretten sonra en önemli belirleyicisi olan hizmetler kalemi, yılın üçüncü çeyreğinde azalma eğiliminde olmuştur. Üçüncü çeyrekte Rusya’dan gelen turist sayısında görülen önemli düşüşe rağmen, Almanya, İran gibi diğer ülkelerden gelen turist sayısındaki artış ile toplam gelen turist sayısındaki gerileme sınırlı olmuştur. Ancak, gerek ortalama paket tur harcamasında görülen azalış, gerekse euro ve rublenin değer kaybetmesinin yol açtığı olumsuz parite etkisi ile net seyahat gelirleri önemli oranda düşüş göstermiştir. Bu durum, hizmet gelirlerinin azalış eğilimine girmesinin en önemli nedeni olmuştur.