Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2014
En yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay %45,9 oldu
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri; hanehalkı kullanılabilir gelirinin, hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak hesaplanan eşdeğer hanehalkı büyüklüğüne bölünmesi ile elde edilmektedir. Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine göre, en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay, geçen seneye göre 0,7 puan azalarak %45,9 olurken, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun payı 0,1 puan artarak %6,2 oldu.
Toplumun en zengin %20’sinin gelirinin en yoksul %20’sinin gelirine oranı şeklinde hesaplanan P80/P20 oranı 7,7’den 7,4’e geriledi.
Gelir dağılımında bir önceki yıla göre iyileşme oldu
Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1’e yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir. 2014 yılı sonuçlarına göre Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,009 puan düşüş ile 0,391 olarak tahmin edildi.
Ortalama yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 14 bin 553 TL oldu
Türkiye’de ortalama yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri bir önceki yıla göre %9,8 artarak 13 bin 250 TL’den 14 bin 553 TL’ye yükseldi.
Toplam gelirden en yüksek payı %49,1 ile maaş-ücret gelirleri aldı
Toplam gelir içinde en yüksek pay, %49,1 ile maaş-ücret gelirine ait iken, ikinci sırada %20,1 ile sosyal transferler, üçüncü sırada ise %18,5 ile müteşebbis gelirleri yer aldı. Sosyal transferlerin %93’ünü emekli ve dul-yetim aylıkları, müteşebbis gelirlerin ise %71,1’ini tarım-dışı gelirler oluşturdu.
Nüfusun %15’i yoksulluk sınırının altında kaldı
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı bir önceki yıla göre değişmeyerek %15 olarak gerçekleşti.
Okur-yazar olmayanların %27,7’si, üniversite mezunlarının ise %1,3’ü yoksul
Okur-yazar olmayanların %27,7’si, bir okul bitirmeyenlerin %25,1’i yoksul iken, bu oran lise altı mezunlarda %12,5, lise ve dengi mezunlarda ise %5,7 oldu. Yükseköğretim mezunları %1,3 ile yoksulluk oranının en düşük gözlendiği grup oldu.
Sürekli yoksulluk oranı %15,1 oldu
Dört yıllık panel veri kullanılarak hesaplanan “sürekli yoksulluk” oranı, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60’ına göre son yılda yoksul olan ve aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsamaktadır.
Buna göre, 2014 yılında sürekli yoksulluk oranı %15,1 olarak hesaplandı.
Ekonomik nedenlere bağlı yaşam koşullarında iyileşme oldu
Yaşam koşullarına ilişkin göstergelerde bir önceki yıla göre iyileşme gözlendi. 2014 yılı sonuçlarına göre; nüfusun; %37,2’si konutunda “sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi vb. sorunlar yaşarken, %38,7’si “izolasyondan dolayı ısınma sorunu” yaşadı.
Nüfusun, %66,5’i konut alımı ve konut masrafları dışında taksit ödemeleri ve borçları olduğunu, %68,7’si “evden uzakta bir haftalık tatili”, %29’u “beklenmedik harcamalarını” ve %68,4’ü “yıpranmış ve eskimiş mobilyalarını yenileme ihtiyacını” ekonomik nedenlerle karşılayamadığını beyan etti.
Maddi yoksunluk yaşayanların oranı %29,4 oldu
Ciddi finansal sıkıntıyla karşı karşıya olan nüfusun oranı olarak tanımlanan ve beklenmedik harcamalar, evden uzakta bir haftalık tatil, ödeme zorluğu, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek, evin ısınma ihtiyacı, çamaşır makinesi, renkli televizyon, telefon, otomobil sahipliği olarak belirlenen dokuz maddeden en az dördünü karşılayamayanların oranı olarak tanımlanmaktadır.
Maddi yoksunluk oranı Eurostat’ın bu konudaki düzenlemeleri dikkate alınarak 2006-2014 yılları için yeniden hesaplandı.
Ekonomik nedenlerden dolayı yukarıda belirtilen maddelerin en az dördünü karşılayamayanların oranı 2013’de %43,8 iken, 2014 yılında bu oran %29,4’e düştü.
Kaynak: TÜİK
