Sanayi Sicil Belgesine Sahip İmalatçı ÖTV
Emrah AYGÜL
Yeminli Mali Müşavir / Bağımsız Denetçi
emrahaygul@yahoo.com
- Giriş
Özel Tüketim Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin 2 numaralı fıkrasına göre, mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanuni ve iş merkezlerinin bulunmaması halleri ile gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tâbi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutma yetkisine sahiptir.
Maliye Bakanlığı bu yetkisini aşağıdaki Genel Tebliğler ile kullanmıştır.
- 19.04.2014 Tarih ve 28977 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 34 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliği
- 05.03.2015 Tarih ve 29286 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği[1]
Çalışmamızda söz konusu tebliğler ile usul ve esasları belirlenen tevkifat düzenlemeleri uyarınca, sanayi sicil belgesine haiz olan KDV mükellefi imalatçıların sorumluluklarına değinilecektir.
1.ÖTV Tevkifatının Kapsamı
| İlgili Tebliğ | Tevkifata konu ÖTV | Tevkifat yapacak olan | Tevkifata tabi kısım |
| 34 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliği | (I) sayılı listenin (B) cetvelinin 38.11 tarife pozisyon numarasında yer alan malların, özel tüketim vergisi (ÖTV) mükellefleri[2] (4/12/2013 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununda tanımlanan rafinericiler hariç) tarafından teslimine ilişkin ÖTV | Yalnızca sanayi sicil belgesini haiz olan KDV mükellefi imalatçılar | ÖTV’nin tamamı |
| Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği | (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki; 2710.12.90.00.11, 2710.12.90.00.19, 2710.19.29.00.00 G.T.İ.P. numaralarında yer alan mallar ile 2710.20.90.00.00 G.T.İ.P. numarasındaki mallardan yalnız 2710.12.90.00.11, 2710.12.90.00.19, 2710.19.29.00.00 G.T.İ.P. numaralı malların biodizel ihtiva edenleri ve 38.11 tarife pozisyon numarasında yer alan malların ÖTV mükellefleri (4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununda tanımlanan rafinericiler hariç) tarafından teslimine ilişkin ÖTV | Yalnızca sanayi sicil belgesini haiz olan KDV mükellefi imalatçılar | ÖTV’nin tamamı |
Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği, kendinden önce yürürlükte olan ÖTV Genel Tebliğlerinin (I) sayılı liste uygulamasına ilişkin bölümlerini, 16/3/2015 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırmıştır. Tablodan anlaşılacağı üzere Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği ile tevkifat uygulaması, yürürlükten kaldırdığı 34 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliğine göre daha geniş hale getirilmiştir.
Tevkifat uygulaması ihtiyari bir uygulama olmayıp, rafinericiler hariç ÖTV mükelleflerinden bu malları satın alan imalatçılar tarafından tevkifat yapılması zorunludur.
Tevkifat uygulaması yukarıda belirtilen mallarla sınırlı olup, bunun dışında kalan ÖTV’ye tabi malların teslimlerinde imalatçılar tarafından tevkifat uygulanmayacaktır.
2.Tevkifata Tabi Tutulan ÖTV’nin Beyanı ve Ödenmesi
Yukarıda belirtilen mallar üzerinden hesaplanan ÖTV’nin tamamı, vergi sorumluları tarafından tevkifata tabi tutulacaktır.
Tevkifata tabi tutulan ÖTV tutarı, vergi sorumlularınca teslimin gerçekleştiği vergilendirme dönemini izleyen 10 uncu günü akşamına kadar KDV yönünden bağlı olunan vergi dairesine elektronik ortamda verilen (6) numaralı ÖTV beyannamesi ile beyan edilerek ödenecektir.
Özel Tüketim Vergisi Kanununun 14 üncü maddesine göre (I) sayılı listede yer alan malların teslimlerinde vergilendirme dönemi, her ayın ilk 15 günlük birinci ve kalan günlerinden oluşan ikinci dönemlerden oluşur.
Vergi sorumlularının, ÖTV mükellefiyetinin bulunup bulunmaması bu uygulama kapsamında (6) numaralı ÖTV beyannamesinin verilmesine engel değildir. Bu beyanname, sadece tevkifata tabi alımların olduğu vergilendirme döneminde verilecektir. Söz konusu uygulama kapsamındaki teslimlere ait fatura veya benzeri belgeler, izleyen vergilendirme dönemi içinde düzenlenmiş olsa dahi sorumlu sıfatıyla beyan, teslimin gerçekleştiği vergilendirme döneminin beyan süresi içerisinde yapılacaktır.
Örnek: Sanayi sicil belgesini haiz imalatçı (A), ÖTV mükellefi (B)’den 14/5/2014 tarihinde Özel Tüketim Vergisi Kanunu eki (I) sayılı listede yer alan ve ÖTV tutarı 2,2985 TL/Kg. olan 38.11 tarife pozisyon numarasındaki 1.000 Kg. müstahzar katkı isimli malı vergi hariç 3.000 TL karşılığında satın almıştır. ÖTV mükellefi (B) tarafından bu teslime ilişkin fatura 17/5/2014 tarihinde düzenlenmiştir.
Buna göre söz konusu teslim 14/5/2014 tarihinde gerçekleştiğinden tevkif edilen 2.298,50 TL tutarındaki ÖTV’nin, imalatçı (A) tarafından 16-25/5/2014 tarihleri arasında (teslime ilişkin fatura 17/5/2014 tarihinde düzenlenmiş olsa dahi) (6) numaralı ÖTV beyannamesi ile beyan edilerek aynı süre içinde ödenmesi gerekir.
3.Tevkifata Tabi Tutulan ÖTV’nin İndirimi
Tevkifata tabi tutulan ÖTV’nin beyanına ilişkin (6) numaralı ÖTV beyannamesinde, beyan edilen ÖTV’den herhangi bir surette indirim yapılmayacaktır.
Ancak tevkifat uygulaması kapsamında satın alınan malların Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listede yer alan başka bir malın imalinde kullanılmış olması halinde, vergi sorumlularınca beyan edilip ödenen ÖTV tutarı, bu Kanunun 9 uncu maddesi uyarınca, yalnızca üretilen malın tesliminin yapıldığı vergilendirme döneminde, bu teslimlere ilişkin beyanı içeren (1) numaralı ÖTV beyannamesinde indirim konusu yapılabilir.
Dolayısıyla (6) numaralı ÖTV beyannamesinde beyan edilerek vergisi ödenen malların kısım kısım imalatta kullanılması halinde de imalatta kullanılan kısımların ödenen ÖTV’leri indirime konu edilebilir.
Ayrıca söz konusu uygulama kapsamında tevkif edilerek ödenen ÖTV tutarı, (1) numaralı ÖTV beyannamesinin “İstisnalar ve İndirimler” bölümünün “İndirimler (Aynı Listedeki Malın İmalatta Kullanılması)” kısmında beyan edilmek suretiyle indirilebilir.
Bu şekilde indirim konusu yapılabilecek azami ÖTV tutarı, tevkifat uygulaması kapsamında satın alınan malların girdi olarak kullanılması suretiyle üretilen malın teslimine ilişkin hesaplanan ÖTV tutarını geçemez. İndirim konusu yapılamayan tutar ise tevkifatı yapan alıcı imalatçılar açısından ilgili mevzuat çerçevesinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilir.
Tevkifata tabi tutulan ancak beyan edilmeyen veya beyan edilmesine rağmen ödenmeyen ÖTV de indirim konusu yapılamaz.
Bununla birlikte tevkifat uygulaması kapsamında olmayan mallar için alıcı imalatçılar tarafından tevkifat uygulanmak suretiyle beyan edilerek ödenen ÖTV’nin de indirim konusu yapılmayacağı tabiidir.
- Düzeltme İşlemleri, Tevkifat Yapılmaması-Tevkifatın Beyan Edilmemesi Hali ve Müteselsil Sorumluluk
– Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi ve işlemden vazgeçilmesi hallerinde tevkifata tabi tutulan ÖTV, alıcı imalatçılar tarafından ödendiğinden söz konusu ödenen ÖTV’nin iadesi alıcı imalatçılara yapılır. Alıcı imalatçılar söz konusu ÖTV’nin, internet vergi dairesi üzerinden KDV yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine elektronik ortamda verecekleri dilekçe ile bu dönemdeki veya gelecek dönemlerdeki (ÖTV dâhil) vergi borçlarına mahsuben veya nakden iadesi için talepte bulunabilir. Vergi dairesince, bu dilekçe ekinde satıcının malın iadesine ilişkin düzeltmeyi yaptığını gösterir ilgili vergi dairesi yazısının ibraz edilmiş olması ve iadesi talep edilen verginin alıcı imalatçılar tarafından beyan edilip ödendiğinin tespit edilmesi halinde, söz konusu iade talepleri yerine getirilir. ÖTV’nin alıcı imalatçılar tarafından beyan edilmiş ancak ödenmemiş olması halinde, sorumlu sıfatıyla beyan edilen bu vergi sadece tahakkuktan terkin edilir ve alıcı imalatçıya iade yapılmaz. Yapılacak iadelerde teminat, yeminli mali müşavir (YMM) raporu ve vergi inceleme raporu aranmaz
– Fazla veya yersiz tevkif edilen verginin bulunması durumunda, fazla veya yersiz tevkif edilen verginin öncelikle tevkifatı yapan alıcı imalatçı tarafından satıcıya iade edilmesi gerekir. Bu durumda alıcı imalatçının, fazla veya yersiz tevkif ettiği ÖTV tutarını satıcıya iade ettiğini gösterir belge ve satıcının düzeltmeyi yaptığını gösterir vergi dairesi yazısı ile birlikte başvurması halinde, fazla veya yersiz tevkif edilen vergi, bu vergiyi vergi dairesine beyan ederek ödeyen alıcı imalatçıya iade edilir. Ancak tevkifata tabi olmadığı halde tevkifat uygulanan ve satıcı tarafından da verginin beyan edildiği durumlarda, satıcının düzeltmeyi yaptığını gösterir vergi dairesi yazısının ibrazı aranmaz.
– Özel Tüketim Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca bu uygulama kapsamında sorumlu tayin edilenler tarafından beyan edilip ödenmesi gereken vergilerin beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, söz konusu vergi tutarının Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ikmalen veya re’sen tarh edilerek bu tarhiyata vergi ziyaı cezası kesilmesi ve gecikme faizi hesaplanması gerekir. Sorumlu sıfatıyla beyan edilmeyen tutarın (1) numaralı ÖTV beyannamesinde indirim konusu yapılmamış olması, bu şekilde işlem tesis edilmesine engel değildir. Ancak sorumlu sıfatıyla beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen ÖTV tutarının, satıcı tarafından beyan edilmiş olması halinde, sorumlu adına yapılacak tarhiyatta vergi aslı aranmaz.
– Tevkifata tabi mal alımlarına ilişkin tevkifat uygulayanların, tevkifat tutarını ödememesi halinde, söz konusu tevkifat kapsamındaki teslimlere ilişkin ÖTV ile sınırlı olmak üzere Hazineye intikal ettirilmeyen vergiden dolayı Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca ÖTV mükellefleri müteselsilen sorumludur.
5.Sonuç
Maliye Bakanlığı, özel tüketim vergisi alacağını emniyet altına almak amacıyla vergiye tâbi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutma yetkisini ilk olarak 34 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliği ile daha sonra ise Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği ile kullanmıştır.
Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği, kendinden önce yürürlükte olan ÖTV Genel Tebliğlerinin (I) sayılı liste uygulamasına ilişkin bölümlerini, 16/3/2015 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırmıştır. Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği ile tevkifat uygulaması, yürürlükten kaldırdığı 34 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliğine göre daha geniş hale getirilmiştir.
Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğine göre Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki; 2710.12.90.00.11, 2710.12.90.00.19, 2710.19.29.00.00 G.T.İ.P. numaralarında yer alan mallar ile 2710.20.90.00.00 G.T.İ.P. numarasındaki mallardan yalnız 2710.12.90.00.11, 2710.12.90.00.19, 2710.19.29.00.00 G.T.İ.P. numaralı malların biodizel ihtiva edenleri ve 38.11 tarife pozisyon numarasında yer alan malların ÖTV mükellefleri (4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununda tanımlanan rafinericiler hariç) tarafından teslimine ilişkin ÖTV, yalnızca sanayi sicil belgesini haiz olan KDV mükellefi imalatçılar tarafından satın alınması halinde tevkifata tabi tutulmak suretiyle beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir.
Yazımızda sanayi sicil belgesine haiz olan KDV mükellefi imalatçıların yukarıdaki ÖTV tevkifatı sorumluluklarına ilişkin usul ve esaslara değinilmiştir.
[1] Bu Tebliğden önce yürürlükte olan ÖTV Genel Tebliğlerinin (I) sayılı liste uygulamasına ilişkin bölümleri, 16/3/2015 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır. Tebliğlerin kaldırılan bölümlerine yapılan atıflar, bu Tebliğin ilgili bölümlerine yapılmış sayılır. Ancak hava yakıtı olarak bilinen mallara ilişkin düzenlemeler, bu Tebliğ ile yeni getirilen düzenlemeler yürürlüğe girene kadar uygulanmaya devam edilir.
[2] (I) sayılı listedeki mallarda verginin mükellefi; bu malları imal veya ithal edenler ya da ÖTV uygulanmadan önce bu malların müzayede suretiyle satışını gerçekleştirenlerdir.