Mustafa Bahadır ALTAŞ
SM.Mali Müşavir
İşletmede Mevcut Olmayan Kasa Mevcudu ve Ortaklardan Alacakların Beyanı
11.09.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6552 sayılı Kanunun 74. maddesi hükmü ile bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerine, 31 Aralık 2013 tarihi itibariyle düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını bu kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkanı verilmiştir.
Bu yazıda yapılanan düzenlemede uygulamada yaşanan sorunlar üzerine 6552 Sayılı Kanunun 74 Üncü Maddesine Kapsamında “Kayıtlarda Yer Aldığı Halde İşletmede Mevcut Olmayan Kasa Mevcudu ve Ortaklardan Alacakların Beyanı”nda önem arz eden hususlar üzerine farklı bir bakış ve değerlendirme yer almaktadır.
Esas Alınacak Bilanço
Kanunun 74. maddesi kapsamında beyanda bulunacak mükelleflerin, kurumlar vergisi beyannamesi ekinde vermiş oldukları 31 Aralık 2013 tarihli bilançolarını dikkate almaları gerekmektedir. Özel hesap dönemi kullanan mükellefler ise 2013 yılı içerisinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin olarak vermiş oldukları kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan bilançolarını esas alacaklardır. Dolayısıyla, mükelleflerin kanuni süresinden sonra verdikleri düzeltme beyannamelerinin ekinde yer alan bilançoları dikkate alınmayacaktır.
Düzeltme kapsamına giren hesaplar
100-Kasa hs.
131-231 Ortaklardan Alacaklar
331-431 Ortaklara Borçlar
“131. Ortaklardan Alacaklar” ve “231. Ortaklardan Alacaklar” toplamından “331. Ortaklara Borçlar” ve “431. Ortaklara Borçlar” toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar dikkate alınacaktır.
Geriye Yönelik yapılması gereken işlemler-Önemli
6552 sayılı kanun 74. maddesine uygun olarak kurumlar vergisi mükelleflerinin anılan madde kapsamında yapacakları beyanları nedeniyle, ilgili dönem matrahlarında bir düzeltme ihtiyacı doğması halinde, beyan tarihi itibarıyla 2014 hesap döneminin sona ermiş bulunan geçici vergilendirme dönemlerine ait geçici vergi beyanlarını 31 Aralık 2014 tarihine (bu tarih dahil) kadar düzeltebilmeleri mümkün bulunmaktadır.
Bu açıklamadan anlaşılması gereken ve Bize göre yorumu,
6552 sayılı kanun 74. maddesi ile sadece 31 Aralık 2013 tarihi itibari ile bilanço düzeltme imkânı sağlanmıştır. 31 Aralık 2013 öncesindeki yıllara ilişkin düzenlenen bilançolar ilgili dönemi itibari ile 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre değerlendirilmelidir. Bu nedenle 2013 yılı için “İşletmede Mevcut Olmayan Kasa Mevcudu ve Ortaklardan Alacaklar” bakiyelerine beyanında bulunan Kurumlar vergisi mükelleflerinin her halükarda 2014 yılı 1 ve 2 dönem geçici vergi dönemleri için kasada kaydı olarak görülmekle birlikte fiilen kasada bulunmayan kasa mevcutları ile ortaklardan alacaklar için adatlama yaparak düzeltme beyannamesi vermeleri gerekmektedir.
Aynı şekilde 2013 yıl sonu bilançolarında görülmekle birlikte 2013 ve öncesi yıllardan kaynaklanan ve işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları içinde ilgili yıllarda adatlama yapılarak bu yıllar içinde düzeltme beyannamesi verilmesi gerekmektedir.
Torba yasanın bu hükmünden yararlanmak isteyen mükelleflerin bu hususları dikkate ve değerlendirmeye alarak 6552 sayılı kanunun 74.maddesi kapsamında “İşletmede Mevcut Olmayan Kasa Mevcudu ve Ortaklardan Alacaklar” ile ilgili beyanda bulunmalarında fayda vardır.
Bilindiği üzere benzer bir uygulamayla 2011 yılında yayınlanan ve 6111 Sayılı Kanunun 11.maddesi ile mükelleflere 31.12.2010 tarihi itibariyle kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa ve ortaklardan alacaklar tutarları için %3 vergi ödenmek suretiyle kayıtların düzeltilmesi imkânı sağlanmıştır.
Kamu oyunda genel kanaat uygulama itibari ile 6552 sayılı kanun 74. maddesinin de 6111 sayılı yasa ile aynı olacağı şekilde yorumlanmakta ve bu konuda görüşler oluşmaktadır.
Vergi dairelerinin mükelleflerden özellikle 2010-2011 ve 2012 yıllarına ait vermiş oldukları kurumlar vergisi ekinde yer alan
“Bilançolarında Görülmekle Birlikte İşletmelerindeMevcut Olmayan Kasa Mevcudu” için yazı göndererek, adatlama hesaplaması ile gerekli düzeltme yapması istendiği de dikkate alındığında Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının bu konuda en kısa zamanda bir açıklama yapmasında yarar bulunmaktadır.