Mustafa Bahadır ALTAŞ
SM.Mali Müşavir
Giriş;
11.09.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6552 sayılı “İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanunun 73 maddesinde ” Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince tahsil edilen kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Olay ve uygulama;
6552 sayılı kanun kapsamında 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamına giren;
1) 30/4/2014 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamlarından (2013 takvim yılına ilişkin gelir vergisi ikinci taksiti hariç),
2) 2014 yılına ilişkin olarak 30/4/2014 tarihinden (bu tarih dâhil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamlarından (2014 yılı için tahakkuk eden motorlu taşıtlar vergisi ikinci taksiti hariç),
3) 30/4/2014 tarihinden (bu tarih dâhil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezalarından,
kesinleşmiş olup bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği hâlde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan alacakların ödenmemiş kısmının tamamı ile bunlara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi ferî amme alacakları yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece ferî alacaktan ibaret olması hâlinde ferî alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu maddede belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla alacaklara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi ferî amme alacaklarının tahsilinden vazgeçilir.
Ayrıca kapsama giren ve bu kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği hâlde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezalarının %50’sinin, bu maddede belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan %50’sinin tahsilinden vazgeçilir. şeklinde bir düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenlemeye göre; Bu madde hükümlerine göre, bir alacağın yapılandırılarak ödenebilmesi için bu alacağın;
- Maddede belirtilen tür ve dönemden kaynaklı bir alacak olması,
- Kesinleşmiş alacak olması,
- Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş olması şarttır.
Buna göre, bir alacağın 6552 sayılı Kanunun 73 üncü maddesi kapsamında yapılandırılarak ödenebilmesi için bu üç şartın bir arada bulunması gerekmektedir.
Maliye bakanlığı tarafından 27.09.2014 tarihinde yayınlanan 1 seri nolu “Bazı Alacakların 6552 Sayılı Kanun Kapsamında Yeniden Yapılandırılmasına Dair Genel Tebliğ” de yer alan “Bir Vergi Aslına Bağlı Olmaksızın Kesilmiş Olan Vergi Cezaları” başlıklı kısmında verilen örnek-8 ve örnek-9 bölümlerinde gerekli açıklamalar yer alırken bu örneklerin dışında uygulama kapsamında 6552 sayılı kanunun yürürlük tarihi olan 11.09.2014 tarihinden sonra ilgili vergi daireleri tarafından mükelleflere tebliğ edilen vergi cezalarının kanun kapsamına girmediği anlaşılmaktadır.
Kanunun yürürlüğe girmesi ile ilgili vergi daireleri tarafından 30.04.2014 tarihinden önceki dönemlere ilişkin yapılan tespitler ile ilgili kesilen vergi cezaları 11.09.2014 tarihinden sonra mükelleflere tebliğ edilmeye başlanmıştır. Kendilerine vergi/ceza ihbarnamesi tebliğ edilen mükellefler vergi dairesine bu cezaları ödemek üzere yapmış oldukları müracaatlarda ilgili ceza ihbarnamesinde yer alan cezanın 6522 sayılı yasanın yürürlük tarihi olan 11.09.2014 tarihi itibari ile “Kesinleşmiş alacak” olmadığı gerekçesi ile bu yasadan yararlanmalarının mümkün olmadığı ifade edilmektedir.
Aynı kanunun 81.maddesinde yer alan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında yapılandırılan alacaklar ile ilgili yayınlanan SGK 2014/26 sayılı Genelgesinde yer alan 3 nolu örnekte “İdari para cezalarının yeniden yapılandırılmasında, cezaya konu fiilin 30/4/2014 veya öncesinde işlenmiş olması ve 31/12/2014 veya öncesinde tebliğ edilmiş olması esastır. 30/4/2014 tarihinden önce işlenmiş ancak başvuru tarihi itibariyle tebliğ edilmemiş idari para cezaları 31/12/2014 tarihinden önce tebliğ edilmesi kaydıyla yeniden yapılandırma kapsamına dahil edilecektir. şeklinde açıklanmıştır.
Sonuç ve öneri;
Bilindiği üzere 30.04.2014 tarihinden önceki dönemlere ilişkin vergi cezalarının tespiti ve mükelleflere tebliği ilgili vergi dairelerinin/mal müdürlüklerinin görevdir. Bu tebligatların belirli dönemlerde yeterli miktarda posta ödeneği bulunmadığı veya yeterli personel bulunmadığı gerekçesi ile geciktiği bilenen bir gerçektir. Bu gerekçeler tebliğ edilemeyen vergi/ceza ihbarnamelerinde yer alan vergi cezalarının 6552 sayılı kanun kapsamı dışında kalması kanunun eşitlik ilkesine ters düşmektedir. Çünkü vergi dairelerinin görevi olan tebligattan kaynaklanan gecikme sonucu mükellefler mağdur olmaktadır.
6552 sayılı kanunda yer alan nitelik ve muhteviyatı itibariyle Maliye Bakanlığına ait vergi cezaları ile Çalışma ve Sosyal Güvenliğine bağlı Sosyal Güvenlik Kurumuna ait idari para cezalarının aynı kapsamda değerlendirilmesi en doğru olanıdır. Her bir vergi dairesi/mal müdürlüğü dikkate alındığında sayıları binleri aşan, tutarları milyon TL. bulan bu vergi cezaları için Maliye Bakanlığı tarafından bu konuda gerekli düzenleme yapılarak tebliğ edilmeyen vergi/ceza ihbarnamelerinin en kısa sürede tebliğ edilmesi ve bu cezalar için yararlanma süresinin 31.12.2014 tarihi olarak belirlenmesi mükellefler yönünden yaşanan haksızlığı önleyecektir.