6 Eylül 2014 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 29111
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve Kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, bankaların İçsel Derecelendirmeye Dayalı Yaklaşımlar kullanarak kredi riskine esas tutar hesaplamalarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 43, 45 ve 93 üncümaddeleri ile 28/6/2012 tarihli ve 28337 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Sermaye YeterliliğininÖlçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve Kısaltmalar
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğde yer alan;
a) Ana ortaklık: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan ana ortaklığı,
b) Aracı kurum: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan aracı kurumu,
c) Artık risk: Kullanılan kredi riski azaltım tekniklerinin beklenildiği kadar etkin olmamasından kaynaklanan riskleri,
ç) Asgari kiralama ödemeleri: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan asgari kira ödemelerini,
d) Bağlı ortaklık: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan bağlı ortaklığı,
e) Banka: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankaları,
f) Beklenen kayıp (BK): Bir yıllık dönemde, alacağın değerinin azalması veya karşı tarafın muhtemel temerrüdü nedeniyle kaybedilmesi beklenen tutarın alacağın temerrüt anındaki bakiyesine oranını,
g) Birincil alacaklar: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan birincil alacakları,
ğ) BKET: Beklenen kaybın en iyi tahminini,
h) Derecelendirme sistemi: Belirli bir alacak türü için kredi riskinin değerlendirilmesi, alacakların derecelendirme notlarının ve havuzlarının belirlenmesi, temerrüt ve kayıp tahminlerinin sayısallaştırılması için kullanılan tüm yöntem, prosedür, kontrol, veri toplanma ve bilgi yönetimi sistemlerini,
ı) Destek hizmeti kuruluşu: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan destek hizmeti kuruluşunu,
i) Dönüştürme oranı: Temel İDD Yaklaşımı kapsamında Kurumca belirlenen, Gelişmiş İDD Yaklaşımıkapsamında banka tarafından tahmin edilen gayrinakdi kredi ve taahhütlerin nakdi krediye dönüşme oranını,
j) Faaliyet birimi: Ortaklık, faaliyet alanı veya yabancı ülkelerdeki şube,
k) Finansal araç: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan finansal aracı,
l) Finansal holding şirketi: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan finansal holding şirketini,
m) Finansal kuruluş: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan finansal kuruluşu,
n) Gelişmiş İDD Yaklaşımı: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan Gelişmiş İDD Yaklaşımını,
o) İçsel derecelendirmeye dayalı (İDD) yaklaşımlar: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan İçsel Derecelendirmeye Dayalı Yaklaşımları,
ö) İhbarlı limit: Banka tarafından belirlenen ve müşterinin bilgisi dahilinde olan kredi limitini,
p) İkincil alacaklar: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan ikincil alacakları,
r) İpotek teminatlı menkul kıymet: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan ipotek teminatlı menkul kıymeti,
s) Kamu kuruluşu: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan kamu kuruluşunu,
ş) Kanun: 5411 sayılı Bankacılık Kanununu,
t) Kayıp: Kredinin tahsiliyle ilgili önemli derecedeki zaman değeri etkisi dahil iskonto etkileri ile önemli derecedeki doğrudan ve dolaylı giderler de dâhil ekonomik kaybı,
u) Kolektif yatırım kuruluşu (KYK): Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan kolektif yatırım kuruluşunu,
ü) Kredi derecelendirme kuruluşu (KDK): Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan kredi derecelendirme kuruluşunu,
v) Kredi riski azaltımı: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan kredi riski azaltımını,
y) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,
z) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,
aa) Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ): Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri,
bb) Menkul kıymetleştirme: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan menkul kıymetleştirmeyi,
cc) Merkezi yönetim: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan merkezi yönetimi,
çç) Ödeme şartı: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan ödeme şartını,
dd) Özel netleştirme sözleşmesi: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan özel netleştirme sözleşmesini,
ee) Özkaynak: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan özkaynağı,
ff) Referans varlık: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan referans varlığı,
gg) Standart Yaklaşım: Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen yaklaşımı,
ğğ) Temerrüt olasılığı (TO): Karşı tarafın bir yıllık süre içerisinde temerrüde düşme olasılığını,
hh) Temerrüt halinde kayıp (THK): Karşı tarafın temerrüdünden kaynaklanan zararın, temerrüt anındaki bakiyeye oranını,
ıı) Temlik riski: Borçluya yapılacak nakdi ödemeler veya transfer edilecek haklar dolayısıyla devralınan alacak tutarının azalması ihtimalini,
ii) Temel İDD Yaklaşımı: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan Temel İDD Yaklaşımını,
jj) Türev finansal araçlar: Yönetmeliğin 5 inci maddesinin altıncı fıkrasında belirtilen sözleşmeleri,
kk) Yönetmelik: 28/6/2012 tarihli ve 28337 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirmesine İlişkin Yönetmeliği,
ll) Volatilite: Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan volatiliteyi
ifade etmektedir.
İKİNCİ BÖLÜM
İçsel Derecelendirmeye Dayalı Yaklaşımlara İlişkin Genel Hususlar
İçsel derecelendirmeye dayalı yaklaşımlara ilişkin izin süreci
MADDE 4 – (1) İDD Yaklaşımlarının kullanım izni her bir risk sınıfı, her bir derecelendirme sistemi, hisse senedi yatırımları için kullanılan her bir içsel model yaklaşımı ile THK ve dönüştürme oranı tahmini için kullanılan her bir yaklaşım bazında verilir.
(2) Kredi riskine esas tutar hesaplamasında İDD Yaklaşımlarının kullanılabilmesine Kurum tarafından izin verilmesi için, bankanın kredi riskinin yönetimi ve derecelendirmesinde kullandığı sistemlerin sağlam ve güvenilir olması, Ek-2’de belirtilen asgari koşullar ile aşağıda belirtilen koşulların sağlanması gereklidir.
a) Bankanın derecelendirme sistemleri, borçlunun ve işlemin özellikleri hakkında anlamlı bir değerlendirme ve risk ayrıştırması yapmalı, risk hakkında doğru ve tutarlı nicel tahminler üretmelidir.
b) Sermaye yükümlülüğü hesaplamasında kullanılan içsel derecelendirmeler ile temerrüt ve kayıp tahminleri ve bunlarla ilişkili sistem ve süreçler, bankanın risk yönetimi, karar alma, kredi onayı, sermayenin banka içindeki tahsisi ve kurumsal yönetim süreçlerinde asli bir rol oynamalıdır.
c) Bankada, derecelendirme sistemlerinden sorumlu, bağımsız bir kredi riski yönetim birimi bulunmalıdır.
ç) Banka, risk ölçüm ve yönetim sürecini etkin bir şekilde desteklemek için ilgili tüm veri ve bilgileri toplamalı ve saklamalıdır.
d) Banka, derecelendirme sistemlerini ve bunların tasarımına ilişkin mantıksal gerekçeleri yazılı hale getirmeli ve derecelendirme sistemlerinin validasyonunu gerçekleştirmelidir.
e) Banka derecelendirme sistemlerini ve hisse senetleri için içsel model yaklaşımlarını kullanmak üzere Kuruma başvuru yapmadan önce; her bir derecelendirme sistemi ve içsel model yaklaşımının validasyonunu yeterli bir süre boyunca gerçekleştirmiş, bu süre zarfında bu derecelendirme sistemleri ve içsel model yaklaşımlarının, söz konusu derecelendirme sistemleri ve içsel model yaklaşımlarının uygulama alanlarına uygunluğunu değerlendirmiş ve değerlendirmeler neticesinde gerekli değişiklikleri yapmış olmalıdır.
f) Banka İDD Yaklaşımları çerçevesinde risk parametreleri tahminlerini kullanarak sermaye yeterliliği hesaplayabiliyor olmalıdır.
g) Banka derecelendirme sistemi kapsamındaki her bir alacağı bir derecelendirme notuna veya havuzuna eşleştirmiş ve eşleştirmeye devam ediyor olmalıdır. Banka, hisse senedi yatırımları için kullandığı içsel model yaklaşımları kapsamına giren her bir hisse senedi yatırımını ilgili modele dâhil etmiş ve dahil etmeye devam ediyor olmalıdır.
ğ) Derecelendirme sistemlerinin çıktıları izin başvurusundan önceki son 3 yıl boyunca Risk Merkezine raporlanmış olmalıdır.
(3) İDD Yaklaşımlarının kullanılması için aranan şartlar, üçüncü taraflardan satın alınan model veya derecelendirme sistemleri için de aranır.
(4) Kuruma yapılacak izin başvurusundan önce, bankanın kullandığı derecelendirme sistemlerinin Ek-2’de belirtilen asgari koşullara büyük ölçüde uyumlu olması ve bu sistemlerin banka tarafından risk yönetimi amacıyla en az üç yıldır kullanılıyor olması şarttır.
(5) THK ve dönüştürme oranlarına ilişkin içsel tahminlerin kullanılması için, bankanın THK ve dönüştürme oranı tahminlerinin Ek-2’de belirtilen asgari koşullara büyük ölçüde uyumlu olması ve söz konusu tahminlerin en azüç yıldır kullanılıyor olması şarttır.
(6) İDD Yaklaşımları kullanım izni bulunan bir bankanın, bir risk modeline ilave riskler eklemesi suretiyle söz konusu modelin uygulama alanını genişletmek istemesi durumunda, ilave edilen risklerin söz konusu modelin uygulama alanının mevcut kapsamından önemli ölçüde değiştiği ve bankanın tecrübesinin dâhil edilen riskler için yeterli olmadığı durumda dördüncü ve beşinci fıkralardaki şartların eklenen riskler için tekrar sağlanması gerekir.
(7) Derecelendirme sistemleri ve hisse senedi yatırımları için kullanılan içsel model yaklaşımlarında ve bu sistemler ile yaklaşımların uygulama alanlarında önemli değişiklikler yapılması Kurumun iznine tabidir. Bir alacak türü için geliştirilen derecelendirme sisteminin uygulama alanı söz konusu alacak türünden tüm alacaklarıkapsamalıdır.
(8) Derecelendirme sistemleri ve hisse senedi yatırımları için kullanılan içsel model yaklaşımlarında yapılan her türlü değişiklik Kuruma bildirilir.
(9) Bir bankanın yurt dışında yerleşik ana ortaklığı ve/veya bağlı ortaklıklarının İDD Yaklaşımlarınıkullanması Kurumun iznine tabidir.
İçsel derecelendirmeye dayalı yaklaşımların uygulanması
MADDE 5 – (1) 8 inci madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla, İDD Yaklaşımları konsolide ve konsolide olmayan bazda tüm alacaklar için uygulanır.
(2) İDD Yaklaşımları, Kurumdan izin alınması kaydıyla,
a) Faaliyet birimleri bazında,
b) Aynı faaliyet birimi içindeki 6 ncı maddede belirtilen risk sınıfları bazında,
c) Perakende alacaklar için, Ek-1, Bölüm 1, on ilâ on üçüncü fıkralarda geçen farklı korelasyonlara tekabül eden alacak kategorileri bazında,
ç) Bankalar ve aracı kurumlardan alacaklar, kurumsal alacaklar ve merkezi yönetimler ile merkez bankalarından alacaklar için risk ağırlıklarının hesaplanmasında THK veya dönüştürme oranları tahminlerinin kullanılması için
kademeli olarak uygulanabilir. İDD Yaklaşımlarının kademeli olarak uygulanabilmesi için Kuruma yapılan izin başvurusunda, konsolide olan ve konsolide olmayan bazda olmak üzere İDD Yaklaşımı ile hesaplanan kredi riskine esas tutarın, İDD Yaklaşımı kullanım izni talep edilen alacaklar için İDD Yaklaşımı ile bunların dışında kalan alacaklar için Standart Yaklaşım ile hesaplanan toplam kredi riskine esas tutara oranının asgari %50 olması gerekir. Bu hesaplamaya, 8 inci madde uyarınca Standart Yaklaşımın kullanıldığı risk sınıfı ve alacaklar dahil edilmez. Söz konusu oranın banka bazında farklılaştırılmasına Kurum yetkilidir.
(3) İkinci fıkrada belirtilen oranın izin alınmasını takip eden iki yıl sonunda asgari %70 olacak şekilde, bankanın faaliyetlerinin yapısı ve ölçüsü, derecelendirme sistemlerinin yapısı ve sayısı dikkate alınarak bankaca belirlenen ve Kurumca uygun görülen bir süre içerisinde %100 olması gerekir. Kademeli uygulama, Kurumun belirlediği şartlara tâbi olarak yürütülür. Kademeli uygulamada, sadece daha düşük sermaye yükümlülüğühesaplanması amacına yönelik seçici tercihler yapılamaz.
(4) Herhangi bir risk sınıfı için İDD Yaklaşımını kullanan bir banka, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde belirtilen diğer aktifleri ile 8 inci madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen hisse senedi yatırımları için de İDD Yaklaşımını kullanır.
Risklerin İDD Yaklaşımı kapsamında sınıflandırılması
MADDE 6 – (1) Maruz kalınan riskler aşağıdaki şekilde sınıflandırılır.
a) Merkezi yönetimlerden ve merkez bankalarından alacaklar,
b) Bankalar ve aracı kurumlardan alacaklar,
c) Kurumsal alacaklar,
ç) Perakende alacaklar,
d) Hisse senedi yatırımları,
e) Menkul kıymetleştirme pozisyonları,
f) Diğer aktifler.
(2) Aşağıda belirtilen alacaklar, birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen merkezi yönetimlerden ve merkez bankalarından alacaklar sınıfına dâhil edilir.
a) Yönetmelik Ek-1 uyarınca merkezi yönetimlerden alacaklar olarak değerlendirilen, bölgesel ve yerel yönetimlerden alacaklar ile kamu kuruluşlarından alacaklar.
b) Yönetmelik Ek-1 uyarınca %0 risk ağırlığı uygulanan çok taraflı kalkınma bankalarından ve uluslararasıteşkilatlardan alacaklar.
(3) Aşağıda belirtilen alacaklar, birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen bankalar ve aracı kurumlardan alacaklar sınıfına dâhil edilir.
a) Kurum veya Sermaye Piyasası Kurulu tarafından uygulanan sermaye yeterliliğine muadil sermaye yeterliliği uygulamasına tabi yurtdışı bankalar ve aracı kurumlardan alacaklar,
b) Yönetmelik Ek-1 uyarınca merkezi yönetimlerden alacaklar kapsamında değerlendirilmeyen, bölgesel ve yerel yönetimlerden alacaklar ile kamu kuruluşlarından alacaklar,
c) Yönetmelik Ek-1 uyarınca bankalar ve aracı kurumlardan alacaklar olarak değerlendirilen finansal kuruluşlardan alacaklar,
ç) Yönetmelik Ek-1 uyarınca %0 risk ağırlığı uygulanmayan, çok taraflı kalkınma bankalarından alacaklar.
(4) Bir alacağın birinci fıkranın (ç) bendinde belirtilen perakende alacaklar sınıfına dahil edilebilmesi için aşağıda belirtilen nitelikleri taşıması gereklidir.
a) Gerçek kişilerden veya KOBİ’den olması,
b) Bankanın ve konsolide edilen finansal kuruluş niteliğindeki bağlı ortaklıklarının KOBİ’den ve KOBİ’nin dahil olduğu risk grubundan olan toplam alacak tutarının brüt tahsili gecikmiş alacaklar dâhil, ikamet amaçlıgayrimenkul ipoteği ile tam teminatlandırılmış alacaklar hariç olmak üzere 2,75 milyon TL’yi geçmemesi,
c) Bankanın risk yönetimi uygulamalarında zaman içerisinde tutarlı ve benzer şekilde takip edilmesi,
ç) Kurumsal alacaklarda olduğu kadar münferiden yönetilmemesi,
d) Benzer şekilde yönetilen çok sayıda alacaktan oluşan bir portföyün parçası olması.
(5) Dördüncü fıkranın (b) bendinde belirtilen sınırın hesabında, gayrinakdi krediler ile taahhütler dönüştürme oranları uygulandıktan sonraki tutarları üzerinden, türev işlemler pozitif gerçeğe uygun değerleri üzerinden, repo işlemleri, menkul kıymet veya emtia ödünç verme/alma işlemleri pozitif net alacak tutarları üzerinden dikkate alınır.
(6) Perakende asgari finansal kiralama alacaklarının bugünkü değeri perakende alacak olarak sınıflandırılır.
(7) Aşağıda belirtilen varlıklar, birinci fıkranın (d) bendinde belirtilen hisse senedi yatırımları sınıfına dâhil edilir.
a) İkincil alacak niteliğinde olan ve borçlanma aracı olmayan menkul kıymetler,
b) Ekonomik özellikleri (a) bendinde tanımlanan alacaklara benzeyen borçlanma araçları, ortaklık payları ile türev finansal araçlar.
(8) Birinci fıkranın (a), (b), (ç), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen risk sınıflarından herhangi birine dâhil edilmeyen alacaklar aynı fıkranın (c) bendinde belirtilen kurumsal alacaklar sınıfında değerlendirilir.
(9) Aşağıdaki özelliklere sahip olan alacaklar, kurumsal alacaklar sınıfı içinde, ihtisas kredileri olarak ayrıca tanımlanır.
a) Alacağın, özel olarak fiziki varlıkların finanse edilmesi ve/veya işletilmesi amacıyla tesis edilmiş bir işletmeye kullandırılmış olması,
b) Sözleşme hükümleri gereğince bankanın veya bağlı ortaklığının, finanse edilen varlıklar veya bu varlıkların yarattığı gelir üzerinde önemli kontrolünün olması,
c) Alacağın geri ödemesinin, borçlunun diğer kaynaklarından ziyade, finanse edilen varlıklardan elde edilen gelirlerden yapılıyor olması.
(10) Kiralanan varlıkların kalıntı değeri Ek-1, Üçüncü Bölüm, dördüncü fıkrada tanımlanan kiralanan varlıklar kapsamına dâhil edilmemiş ise birinci fıkranın (f) bendinde belirtilen diğer aktifler sınıfında değerlendirilir.
(11) Bir alacak grubu için ‘n’inci temerrüt olayının ödeme şartını tetikleyeceği bir kredi korumasısağlanmasından kaynaklanan alacaklar, korumaya konu varlıkların ilişkili olduğu risk sınıfına dâhil edilir. Ancak, korumaya konu varlıkların farklı risk sınıflarında yer alması halinde kredi koruması sağlanmasından kaynaklanan alacaklar birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen kurumsal alacaklar sınıfına dâhil edilir.
Risk ağırlıklı tutar hesaplaması
MADDE 7 – (1) Alım satım hesaplarında yer alan veya 5/9/2013 tarihli ve 28756 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik uyarınca özkaynak hesaplamasında indirim kalemi olarak dikkate alınan kalemler hariç olmak üzere 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ilâ (d) ve (f) bentlerindeki risk sınıflarında yer alan alacakların risk ağırlıklı tutarları, Ek-1, Birinci Bölüm, bir ilâ yirmi yedinci fıkraları hükümlerine uygun olarak hesaplanır.
(2) Devralınan alacaklardan kaynaklanan temlik riskine ilişkin risk ağırlıklı tutarlar, Ek-1, Birinci Bölüm, yirmi sekizinci fıkra hükümlerine uygun olarak hesaplanır. Bankanın devralınan alacaklarla ilgili kredi riski ve temlik riski açısından alacağı temlik edene tam rücû hakkının bulunduğu hallerde, bu madde ile 8 inci madde ve Ek-1, Birinci Bölüm, 29 ilâ 32 nci fıkralarda yer alan devralınan alacaklarla ilgili hükümler uygulanmaz. Bu durumda, devralınan alacaklar teminatlı alacak olarak dikkate alınır.
(3) Kredi riski ve temlik riski için risk ağırlıklı tutar TO, THK, risk tutarı ve vade parametrelerine dayanılarak hesaplanır. TO ve THK, Ek-1, İkinci Bölüm çerçevesinde ayrı ayrı veya müştereken hesaplanabilir.
(4) Hisse senedi yatırımları sınıfına dâhil edilen varlıkların risk ağırlıklı tutarları Ek-1, Birinci Bölüm, on sekiz ilâ yirmi birinci fıkralarda belirtilen Basit Risk Ağırlığı Yaklaşımı ya da Kurumdan izin almak kaydıyla aynı Bölümün yirmi iki ilâ yirmi dördüncü fıkralarında belirtilen TO/THK Yaklaşımı veya aynı Bölümün yirmi beş ilâ yirmi altıncıfıkralarında belirtilen İçsel Modeller Yaklaşımı kullanılarak hesaplanır. İçsel Modeller Yaklaşımının kullanılabilmesi için, Ek-2, elli sekiz ilâ altmışıncı fıkralarda belirtilen asgari koşulların sağlanması şarttır.
(5) İhtisas kredilerine ilişkin risk ağırlıklı tutar hesaplamaları, Ek-1, Birinci Bölüm, altıncı ve yedinci fıkralarçerçevesinde yapılabilir.
(6) Bankalar, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ilâ (ç) bentlerinde belirtilen risk sınıflarına dâhil alacaklara ilişkin TO tahminlerini, 4 üncü madde ve Ek-2’de belirtilen asgari koşullar çerçevesinde içsel olarak hesaplar.
(7) Bankalar, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen perakende alacaklar sınıfına dâhil alacaklara ilişkin dönüştürme oranlarını ve THK tahminlerini 4 üncü madde ve Ek-2’de belirtilen asgari koşullarçerçevesinde içsel olarak hesaplar.
(8) Bankalar, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ilâ (c) bentlerinde belirtilen risk sınıflarına dâhil alacaklar için, Kurum tarafından kendi THK ve dönüştürme oranı tahminlerinin kullanılmasına izin verilmedikçe Ek-1, İkinci Bölüm, sekizinci fıkrada belirtilen THK değerlerini ve Ek-1, Üçüncü Bölüm, dokuzuncu fıkranın (a) ilâ (ç) bentlerinde belirtilen dönüştürme oranlarını kullanır.
(9) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ilâ (c) bentlerinde belirtilen risk sınıfına dâhil tüm alacaklar için, Kurumdan izin alınması kaydıyla 4 üncü madde ve Ek-2’de belirtilen asgari koşullar çerçevesinde THK ve dönüştürme oranına ilişkin içsel tahminler kullanılabilir.
(10) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen menkul kıymetleştirme pozisyonları risk sınıfına dâhil alacaklar ile menkul kıymetleştirmeye konu varlıklara ilişkin risk ağırlıklı tutarlar 28/6/2012 tarihli ve 28337 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Menkul Kıymetleştirmeye İlişkin Risk Ağırlıklı Tutarların HesaplanmasıHakkında Tebliğe uygun olarak hesaplanır.
(11) Yönetmelik Ek-1, Birinci Bölüm, altmış sekizinci fıkrada belirtilen şartları taşıyan bir KYK’ya yapılan yatırımın risk ağırlıklı tutarı ile beklenen kayıp tutarı, KYK’nın portföyündeki varlıkların banka tarafından tümüyle veya kısmen bilindiği durumlarda portföydeki varlık bazında bu Tebliğe uygun olarak hesaplanır. Yatırım yapılanKYK’nın kendisinin başka bir KYK’ya yatırım yapması durumunda, bankanın bu KYK’nın portföyündeki varlıklarıda aynı şekilde değerlendirmesi gerekir.
(12) Bankanın KYK’nın portföyündeki varlıkların tamamına veya bir kısmına ilişkin olarak bu Tebliğde belirtilen yöntemlerin kullanılması için gereken şartları sağlayamadığı durumlarda, risk ağırlıklı tutar ve beklenen kayıp tutarı aşağıda belirtildiği şekilde hesaplanır.
a) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen hisse senedi yatırımları sınıfına dahil edilen varlıkların risk ağırlıklı tutarları Ek-1, Birinci Bölüm, on sekiz ilâ yirmi birinci fıkralarda belirtilen Basit Risk AğırlığıYaklaşımına göre hesaplanır.
b) Portföydeki diğer tüm varlıklar için risk ağırlıklı tutar Standart Yaklaşıma göre aşağıdaki şartlara tabi olarak hesaplanır.
1) Derecelendirilmemiş alacaklar için uygulanacak risk ağırlığına veya kredi kalitesi kademesinden dolayı en yüksek risk ağırlığına tabi olan varlıklar için ilgili risk ağırlığı %1250’yi geçmemek üzere iki ile çarpılır.
2) Diğer tüm varlıklar için risk ağırlıkları 1,1 ile çarpılır ve her halükarda %5’ten az olamaz.
c) (a) bendinin uygulanmasında girişim sermayesi ve borsada işlem gören hisse senedi yatırımı şeklinde ayrıştırılamayan varlıklar, diğer hisse senedi yatırımı olarak dikkate alınır.
(13) Yatırım yapılan KYK’nın Yönetmelik Ek-1, Birinci Bölüm, altmış sekizinci fıkrada belirtilen şartlarıtaşımadığı veya KYK’nın portföyündeki varlıkların ya da yatırım yapılan KYK’nın yatırım yaptığı KYK’nınportföyündeki varlıkların banka tarafından bilinmediği durumlarda, KYK’nın portföyündeki varlıkların bilinmeyen kısmı için risk ağırlıklı tutar ve beklenen kayıp tutarı Ek-1, Birinci Bölüm, on sekiz ilâ yirmi birinci fıkralarda belirtilen Basit Risk Ağırlığı Yaklaşımına göre hesaplanır. Girişim sermayesi ve borsada işlem gören hisse senedi yatırımı şeklinde ayrıştırılamayan KYK’nın portföyünde yer alan hisse senedi yatırımları ile hisse senedi yatırımıolmayan diğer tüm varlıklar, diğer hisse senedi yatırımı olarak dikkate alınır.
(14) On üçüncü fıkradaki yönteme alternatif olarak bankalar, hesaplamaların doğruluğunun Kurum tarafından yetkilendirilmiş bir bağımsız denetim şirketi tarafından teyit edilmesi şartıyla, KYK’ların portföylerindeki varlıkların ortalama risk ağırlıklı tutarlarını, on ikinci fıkra çerçevesinde aşağıda belirtilen üçüncü taraflardan alınan bilgiler dikkate alınarak içsel olarak hesaplayabilir ya da aşağıda belirtilen üçüncü taraflardan sağlayabilir.
a) Sadece menkul kıymetlere yatırım yapan KYK’lar için, bu KYK’ların bütün menkul kıymetlerini sakladıkları saklama kuruluşları ya da kurucuları.
b) Diğer tüm KYK’lar için, bu KYK’ların Yönetmelik Ek-1, Birinci Bölüm, altmış sekizinci fıkranın (a) bendinde belirtilen şartları taşıyan yönetici şirketleri.
(15) Kredi riski azaltım tekniklerinin kullanılması durumunda, risk ağırlıklı tutar veya beklenen kayıp tutarıTemel İDD Yaklaşımının kullanıldığı alacaklar için Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğ hükümleri dikkate alınarak, Gelişmiş İDD Yaklaşımının kullanıldığı alacaklar için Ek-1 dikkate alınarak hesaplanır.
İçsel derecelendirmeye dayalı yaklaşımın kullanımına ilişkin istisnalar
MADDE 8 – (1) Bir veya birden fazla risk sınıfı için risk ağırlıklı tutar ve beklenen kayıp tutarıhesaplamasında, İDD Yaklaşımlarını kullanmasına izin verilen bankalar aşağıda yer alan risk sınıfları ve alacaklar için, Kurumdan izin almak kaydıyla kredi riskine esas tutar hesaplamasında Standart Yaklaşımı uygulayabilirler.
a) Önemli olarak nitelendirilen karşı tarafların sınırlı sayıda olduğu ve bunlar için bir derecelendirme sistemi uygulamasının bankaya makul olmayan düzeyde yük getireceği hallerde, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen “merkezi yönetimlerden ve merkez bankalarından alacaklar” risk sınıfı,
b) Önemli olarak nitelendirilen karşı tarafların sınırlı sayıda olduğu ve bunlar için bir derecelendirme sistemi uygulamasının bankaya makul olmayan düzeyde yük getireceği hallerde, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen “bankalar ve aracı kurumlardan alacaklar” risk sınıfı,
c) (g) bendinde belirtilen hisse senedi yatırımları hariç, doğrudan veya KYK’ya yapılan yatırımlar dolayısıyla edinilen ve bir önceki yıldaki ortalama toplam değeri bankanın özkaynaklarının %10’unu ya da hisse senedi yatırımıyapılan şirket sayısının on adedin altında olması halinde %5’ini geçmeyen hisse senedi yatırımları,
ç) Kurumdan izin alınması kaydıyla önemsiz olarak değerlendirilecek faaliyet birimleri ile büyüklük ve riskprofilleri açısından önemsiz olarak değerlendirilecek risk sınıfları ya da alacak türleri,
d) Türkiye Cumhuriyeti Merkezi Yönetiminden veya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından olan ve Yönetmelik Ek-1 uyarınca %0 risk ağırlığı uygulanan alacaklar ile Yönetmelik Ek-1, Birinci Bölüm, dokuz ve onüçüncü fıkralar uyarınca %0 risk ağırlığı uygulanan yerel yönetimlerden, idari birimlerden ve ticari olmayan girişimlerden alacaklar ile bunlara yapılan hisse senedi yatırımları,
e) Yönetmelik Ek-1 uyarınca %0 risk ağırlığı uygulanan yabancı ülkelerin merkezi yönetimlerden veya merkez bankalarından alacaklar ile Yönetmelik Ek-1, Birinci Bölüm, on ve on dördüncü fıkraları uyarınca %0 risk ağırlığı uygulanan bölgesel ve yerel yönetimlerinden, idari birimlerinden ve ticari olmayan girişimlerinden alacaklar ve bunlara yapılan hisse senedi yatırımları,
f) Bankanın, denetime tâbi bir banka, finansal kuruluş veya varlık yönetim şirketi olan ana ortağı, bağlıortaklıkları veya ana ortağının bağlı ortaklıklarından olan alacaklar,
g) Özkaynakların %10’uyla sınırlı olmak kaydıyla, ekonominin belirli sektörlerini desteklemek amacıyla hazırlanan yasal programlar doğrultusunda bankaya teşvik sağlanması suretiyle edinilen ve üzerinde belirli kamu kontrolleri ve kısıtlamaları bulunan hisse senedi yatırımları,
ğ) Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğin 28 inci maddesinde belirtilen merkezi yönetimler ve merkez bankalarının verdiği garanti ve kontrgarantiler ile korunan alacaklar,
h) Kurumca uygun görülen diğer risk sınıfları ve alacaklar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Geçici ve Son Hükümler
Raporlama yükümlülüğü
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 4 üncü maddenin ikinci fıkrasının (ğ) bendinde yer alan 3 yıllık raporlama yükümlülüğü, bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kesintisiz olarak raporlama yapan bankalar için 3 yıl süreyle aranmaz.
Yürürlük
MADDE 9 – (1) Bu Tebliğ 1/1/2015 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 10 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı yürütür.
Tebliğin Ekleri
