Zayi Belgesi Alınması
Rüknettin KUMKALE
Yeminli Mali Müşavir
[email protected]
6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununda zayi belgesi alınması ile ilgili hükümler 82/7 maddede belirtilmiştir. Bu hükümler ile eski Türk Ticaret Kanununun 68/4 maddesi iki farklılık ile örtüşmektedir. 82. Maddenin gerekçesinde ise;
GEREKÇE/Madde 82 – Alm. TK.‟nın 257 nci paragrafından alınan 6762 sayılı Kanunun 68 inci maddesi ile örtüşen, fakat ondan daha geniş olan madde, defter tutma yükümünü düzenleyen Tasarının 64 üncü maddesini tamamlamaktadır.
İfadeleri kullanılmaktadır. Görüldüğü üzere eski TTK’nın 68. Maddesinden daha geniş madde yaratılmış olmasına karşın bu geniş tutulmanın gerekçeleri açıklanmamaktadır.
Eski 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanununun 68/4 fıkrası ve Yeni 6102 sayılı Türk ticaret Kanununun 82/7 fıkrası karşılaştırmanın kolay yapılabilmesi için karşılıklı olarak aşağıya alınmıştır.
| 6762 Sayılı Eski TTK Md: 68/4 |
6102 Sayılı Yeni TTK Md: 82/7 |
| III- SAKLAMA MÜDDETİ:
Madde 68/4
Bir tacirin saklamakla mükellef olduğu defter ve kağıtlar; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet sebebiyle ve kanuni müddet içinde ziyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yerin salahiyetli mahkemesinden kendisine bir vesika verilmesini istiyebilir. Mahkeme lüzumlu gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir. Böyle bir vesika almamış olan tacir defterlerini ibrazdan kaçınmış sayılır. |
|
C) Saklama ve ibraz
I – Belgelerin saklanması, saklama süresi
MADDE 82/(7)Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir. |
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda bulunan 82/7 maddesindeki Zayi belgesi ile ilgili hükümlerde eski kanunun 68/4 maddesindeki ifadelere göre iki değişiklik öngörülmüştür.
- Tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin ziya uğrama sebeplerine yeni kanun ile hırsızlık eklenmiştir.
Bir tacirin defterlerini ve belgelerini; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet nedeni ile zayi etmesi her zaman rastlanılabilecek husustur. Ancak bir tacirin sadece kendisinin olan ve sadece kendisini ilgilendiren defterlerini ve belgelerini hırsızlık sonucu zayi edebilmesi ise hiçbir zaman karşılaşılabilecek bir durum değildir. Hangi hırsız bir işyerine girdiği zaman orada bulunan bilgisayar ve sair yükte hafif pahada ağır eşyalar yerine işyerinin defter ve belgelerini çalmayı düşünebilir.
Getirilen bu hüküm ile bir çok uygun olmayan durumların yaratılacağı ortadadır.
- Eski Kanunun 68/4 maddesinin sonundaki “Böyle bir vesika almamış olan tacir defterlerini ibrazdan kaçınmış sayılır.” Hükmü yeni kanunda bulunmamaktadır.
Eski Türk Ticaret Kanunu’nun 68/4 maddesinde bulunan “Böyle bir vesika almamış olan tacir defterlerini ibrazdan kaçınmış sayılır.” Hükmü ile defter ve belgelerin ibraz edilmemesi durumunda tacirin karşılaşacağı durum belirtilmekte ve defter ve belgelerin zayi olması sonucunda idari makamlara bunun sebebini açıklama olanağı vermektedir. Bu husus defter ve belgelerini zayi eden tacir için de bir avantajdır. Buna karşın kanunda vurgulandığı üzere bu vesikanın alınmaması durumunda tacir defterlerini ibraz etmekten kaçınmış olmakta ve bu konuda yaptırımlarla karşılaşabilmektedir.
SONUÇ:
Zayi belgesi alınması ile ilgili olarak Yeni Türk Ticaret Kanununun 82 maddesinin 7. Fıkrasına konulan, Hırsızlık ibaresinin kanun maddesinden kaldırılması,
Ve
Gene Eski Türk Ticaret Kanunu’nda olmasına karşın Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 82/7 fıkrasına konulmayan “Böyle bir vesika almamış olan tacir defterlerini ibrazdan kaçınmış sayılır.”Hükmünün konulmasında,
Zayi belgesi ile ilgili hükümlerin pratikte uygulanmasında yararlı olacağı muhakkaktır.
