Korumalı İşyerleri
26 Kasım 2013 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 28833
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Maliye Bakanlığından:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, korumalı işyeri statüsünün kazanılması, korumalı işyerlerinin işleyişi ve denetlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Yönetmelik, işgücü piyasasına kazandırılmaları güç olan engelli bireylere istihdam oluşturmak amacıyla gerçek ve tüzel kişilerce açılan ve açılacak olan işyerlerini kapsar.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanunun 14 üncü maddesi hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) İşveren: Sahip olduğu işyeri için korumalı işyeri statüsü almak üzere başvuruda bulunan gerçek veya tüzel kişiyi,
b) Komisyon: İllerde Valilik bünyesinde, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü, İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü ve gerekli hallerde Valilikçe görevlendirilen diğer kamu kurum ve kuruluşları temsilcilerinden oluşan, sekretaryası Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü tarafından yürütülen ve çalışma usul ve esasları Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından belirlenecek olan komisyonu,
c) Korumalı işyeri: İşgücü piyasasına kazandırılmaları güç olan zihinsel veya ruhsal engelli bireylere istihdam oluşturmak amacıyla Devlet tarafından teknik ve mali yönden desteklenen ve çalışma ortamı özel olarak düzenlenen işyerini,
ç) Korumalı işyeri yöneticisi: Korumalı işyerinin işleyişinden sorumlu olan kişiyi
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Korumalı İşyeri Statüsünün Kazanılması
Korumalı işyeri statüsü için başvuruda bulunma
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nitelikleri haiz engelli en az sekiz bireyin çalıştığı işyerinin işvereni, korumalı işyeri statüsünün kazanılması için Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne başvuruda bulunur. Korumalı işyerlerinde çalışacak engelli bireylerin sayısının toplam işçi sayısına oranı yüzde yetmiş beşten az olamaz. Bu kapsamda çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde, belirsiz süreli iş sözleşmesine ve belirli süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçiler esas alınır. Kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür.
(2) Oranların hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha fazla olanlar tama dönüştürülür.
Başvuruda işverenden istenecek belgeler
MADDE 5 – (1) Gerçek veya tüzel kişiler, işyerinin üretim faaliyetini veya faaliyetlerini, işyerinde çalışan veya çalışacak toplam işçi sayısını, çalışan veya çalışacak engelli birey sayısını, engel durumlarını ve işyerinde yaptığı veya yapacağı işler ile işyerinin adresini belirten ve işyerine korumalı işyeri statüsü kazandırma talebini içeren dilekçe ile bu maddenin ikinci fıkrası ve 6 ncı maddede belirtilen belgelerle birlikte Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne başvururlar.
(2) Korumalı işyeri açmak isteyen gerçek kişiden veya tüzel kişi temsilcisinden;
a) T.C. Kimlik numarası beyanı,
b) Adli sicil kaydına ilişkin yazılı beyanı,
c) Tüzel kişinin temsilcisinin yetki belgesi,
ç) Dernek ve vakıflar için, vakıf senedi veya dernek tüzüğünde amaçlar arasında eğitim ve üretim faaliyetlerinin yer aldığını gösteren belge,
d) Yıllık gelir ve yıllık kurumlar, katma değer, özel tüketim, özel iletişim ve banka ve sigorta muameleleri vergileri, gelir ve kurumlar vergisine ilişkin tevkifatlar ve geçici vergiye ilişkin vergi asılları ile bu vergi türlerine ait vergi ziyaı cezaları, gecikme zam ve faizleri bağlamında vergi borcu ile sosyal güvenlik kurumlarından alınacak prim borcu olmadığına dair belge,
e) İlgili mevzuatı uyarınca alınması gereken izin ve belgeler
istenir.
Korumalı işyeri yöneticisinden istenecek belgeler
MADDE 6 – (1) Korumalı işyeri yöneticisinden;
a) T.C. Kimlik numarası beyanı,
b) Adli sicil kaydına ilişkin yazılı beyanı,
c) Bulaşıcı bir hastalığı bulunmadığına ilişkin yazılı beyanı,
ç) Eğitim durumuna ilişkin yazılı beyan
istenir.
Taleplerin komisyonca değerlendirilmesi ve korumalı işyeri statüsü belgesinin düzenlenmesi
MADDE 7 – (1) Korumalı işyeri statüsü almak üzere Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne başvuran gerçek veya tüzel kişilerin talepleri işyerinde gerekli tespit ve incelemeleri yapmak suretiyle en geç otuz gün içinde Komisyonca değerlendirilir. Başvurusu yapılanlardan Komisyonca yapılacak değerlendirme sonucunda uygun görülen işyerlerine Valilikçe, Korumalı İşyeri Statüsü Belgesi düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Korumalı İşyerinde Çalıştırılacak Personelin Nitelikleri
Korumalı işyerinde çalıştırılacak personel
MADDE 8 – (1) Korumalı işyerinde; işyeri yöneticisi ile mesleki ve teknik eğitim alanında yükseköğrenim görmüş veya usta öğreticilik yeterliliğini haiz eğitici personel istihdamı zorunludur.
(2) İşyeri yöneticisi, birden fazla korumalı işyerinin yöneticisi olamaz. Ancak, nitelikleri haiz olmak kaydıyla, aynı işyerinde eğitici personel görevini yürütebilir.
(3) Korumalı işyerinde, işyerinin kapasitesine göre ayrıca teknik, idari ve yardımcı personel ile ihtiyaç duyulabilecek diğer personel çalıştırılabilir.
Personel desteği
MADDE 9 – (1) Korumalı işyerlerine Komisyon tarafından gerekli görülmesi halinde Valilikçe ilgili il müdürlüklerinden görevlendirme yoluyla uzman personel desteği sağlanabilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Fiziksel Koşullar ve Donanım
Emniyet ve trafik güvenliği
MADDE 10 – (1) Korumalı işyeri binasının bulunduğu yerin, engelli bireylerin geliş ve gidişlerinde trafik yönünden uygun ve emniyetli olması şartı aranır.
Yangından korunma ve elektrik tertibatı
MADDE 11 – (1) Korumalı işyerinde yangından korunma için yeterli sayıda yangın söndürme cihazı ve malzemesi, sesli ve ışıklı alarm sistemi ile engelli bireylerin kullanımına uygun yangın tahliye sistemi bulundurulması zorunludur.
(2) Korumalı işyerinde elektrik anahtarı, priz, lamba gibi elektrikli aletler, kesici delici aletler ile yanıcı ve yakıcı maddelerin engelli bireyler için tehlike oluşturmasını önleyecek tedbirler alınır.
(3) Korumalı işyeri binası çevresinde patlayıcı ve yanıcı madde satan veya depolayan kuruluşlar bulunması hâlinde, 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun mesafelerin korunması ve tedbirlerin alınması sağlanır.
Korumalı işyerinin fiziksel koşulları
MADDE 12 – (1) Korumalı işyerinin fiziksel koşulları aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:
a) Türk Standartları Enstitüsü tarafından işyerleri için belirlenen fiziksel standartlar, korumalı işyerlerinde de geçerlidir. Korumalı işyerinin müstakil bir binada olması tercih nedenidir. Korumalı işyerinin çok katlı bir binada olması halinde, yangın merdiveni ve asansör şartı aranır. Asansörün kapısı, genişliği ve düğmeleri engelli bireylerin kullanımına uygun olmalıdır.
b) Korumalı işyeri rutubetli ortamda olmamalı, gün ışığı almalı ve uygun elektrik ışığı ile aydınlatılmalıdır.
c) Korumalı işyeri tabanı sağlığa zarar vermeyecek ve kolay temizlenen bir malzeme ile kaplanmalıdır.
ç) Merdivenlerin genişliği ve yüksekliği iniş ve çıkışlarda kolaylık sağlayacak şekilde olmalı, emniyet korkulukları bulunmalıdır.
d) Kapılar geniş olmalı, tekerlekli sandalye kullananlar için girişte ve katlarda rampalar olmalıdır.
e) Atölyeler ve diğer bölümlerin arası duvarla bölünmeli, sesli makinelerin kullanıldığı yerlerde ses geçirmez materyaller tercih edilmelidir.
f) Korumalı işyerinin tuvaletleri ve duş alanları engelli bireylerin kullanımına uygun olmalıdır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Korumalı İşyerinin İşleyişine İlişkin Esaslar
Korumalı işyerine engelli bireylerin kabulü
MADDE 13 – (1) Türkiye İş Kurumuna kayıtlı ve korumalı işyerinde çalışmak isteyen engelli bireyler bireysel olarak veya Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri aracılığı ile işyerlerine başvururlar. İşyeri, işe aldığı engelli bireyleri en geç bir ay içinde Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ve Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür.
Korumalı işyerine kabul edilecek engelli bireyler ve istenecek belgeler
MADDE 14 – (1) Korumalı işyerinde istihdam edilebilmek için;
a) En az % 40 oranında zihinsel veya ruhsal engelli olmak,
b) Türkiye İş Kurumuna kayıtlı olmak,
c) 15 yaşını bitirmiş olmak
gerekir.
(2) Kabulde;
a) T.C. Kimlik Numarası beyanı,
b) Engelliler için Sağlık Kurulu Raporunun aslı veya onaylı örneği,
c) İki adet fotoğraf,
ç) Var ise öğrenim belgesinin veya çıkış belgesinin aslı veya aslı ibraz edildiğinde Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğünce onaylanan örneği
istenir.
Korumalı işyerinde çalışan engelli bireyin işten ayrılması
MADDE 15 – (1) Korumalı işyerleri, aylık personel durum çizelgesini takip eden ayın ilk haftasında düzenleyerek Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne gönderir. İşyeri herhangi bir sebeple iş sözleşmesi sona eren engelli bireyin ayrılış nedenlerini on beş gün içinde Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Denetim
MADDE 16 – (1) Korumalı işyerleri, bu Yönetmelikte belirlenen hususlarla sınırlı olmak ve diğer mevzuatın denetime ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, yılda en az bir kez Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü tarafından, gerekli görüldüğü hallerde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı denetim elemanlarınca denetlenir.
Defter ve belgelerin ibrazı
MADDE 17 – (1) Korumalı işyerleri, denetimlerde ilgili her türlü bilgiyi vermek ve bu bilgilerin doğruluğunu ispata yarayan defter, kayıt ve belgeleri ibraz etmek zorundadır.
Yıllık faaliyet raporunun düzenlenmesi
MADDE 18 – (1) Korumalı işyerleri, bir yıllık üretim, istihdam, satış, bağış, yatırım, pazarlama, stok, istihdam ettiği personel gibi bilgileri içeren faaliyet raporunu her yılın Mart ayı içerisinde Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne iletir.
Korumalı işyeri statüsünün sona erdirilmesi
MADDE 19 – (1) Korumalı işyerleri, bu Yönetmelikte belirtilen koşulların bir veya birkaçını yerine getirmediği denetim raporları ile tespit edildiği takdirde Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü tarafından yazılı olarak uyarılır. Otuz gün içinde belirtilen eksiklikleri tamamlamadığı tespit edilen işverenlerin korumalı işyeri statüsü belgesi Komisyonun görüşü alınarak Valilikçe iptal edilir.
(2) Korumalı işyerleri, taşınma, devir ve kapanma durumlarını on beş gün öncesinden Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bildirmek zorundadır.
(3) Korumalı işyerinin taşınması durumunda, taşınılan yerin bu Yönetmelikte öngörülen şartları taşıdığının Komisyon tarafından tespiti halinde işyerinin, korumalı işyeri statüsü devam eder.
Komisyon kararlarına itiraz
MADDE 20 – (1) Korumalı işyeri statüsü kazanma talebinin reddi ve korumalı işyeri statüsünün sona erdirilmesi kararlarına karşı kararın tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne itiraz edilebilir. İtirazlar Komisyonca değerlendirilerek otuz gün içerisinde sonuçlandırılır. İtiraz yoluna başvurulmuş olması ilgililerin yargı yoluna başvurma hakkını ortadan kaldırmaz.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 21 – (1) 30/5/2006 tarihli ve 26183 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Korumalı İşyerleri Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 22 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı ile Maliye Bakanı birlikte yürütür.
