Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği
24 Temmuz 2013 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 28717
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; elle taşıma işlerinden kaynaklanabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle sırt ve bel incinmelerinden, çalışanların korunmasını sağlamak için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik;
a) 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine dayanılarak,
b) Avrupa Birliğinin 29/5/1990 tarihli ve 90/269/EEC sayılı Konsey Direktifine paralel olarak,
hazırlanmıştır.
Elle taşıma işi
MADDE 4 – (1) Elle taşıma işi; bir veya daha fazla çalışanın bir yükü kaldırması, indirmesi, itmesi, çekmesi, taşıması veya hareket ettirmesi gibi işler esnasında, işin niteliği veya uygun olmayan ergonomik koşullar nedeniyle özellikle bel veya sırtının incinmesiyle sonuçlanabilecek riskleri kapsayan nakletme veya destekleme işlerini ifade eder.
Genel yükümlülük
MADDE 5 – (1) İşveren;
a) İşyerinde yüklerin elle taşınmasına gerek duyulmayacak şekilde iş organizasyonu yapmak ve yükün uygun yöntemlerle, özellikle mekanik sistemler kullanılarak taşınmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
b) Yükün elle taşınmasının kaçınılmaz olduğu durumlarda, ek-1`de yer alan hususları dikkate alarak elle taşımadan kaynaklanan riskleri azaltmak için uygun yöntemler kullanılmasını sağlar ve gerekli düzenlemeleri yapar.
İş ve işin yapıldığı yerin organizasyonu
MADDE 6 – (1) İşveren, yükün elle taşınmasının kaçınılmaz olduğu durumlarda;
a) İşin mümkün olduğu kadar sağlık ve güvenlik şartlarına uygun yapılabilmesi için işyerinde gerekli düzenlemeleri yapar.
b) Yapılan işteki sağlık ve güvenlik koşullarını değerlendirirken ek-1`de yer alan hususları ve yüklerin özelliklerini de göz önünde bulundurur.
c) Özellikle çalışanların sırt ve bel incinme risklerini önlemek veya azaltmak için, ek-1`de yer alan hususlar doğrultusunda çalışma ortamının özellikleri ve yapılan işin gereklerine uygun önlemleri alır.
Bireysel risk faktörleri
MADDE 7 – (1) Elle taşıma işlerinde, özel politika gerektiren grupların etkilenebileceği tehlikelere karşı korunması için; 6331 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi ile 15 inci maddesinin uygulanmasında ek-2`de belirtilen hususlar dikkate alınır.
Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 8 – (1) İşveren; elle taşıma işlerinde çalışanların ve/veya temsilcilerinin, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine ilişkin mevzuat hükümlerini de dikkate alarak aşağıdaki konularda bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar:
a) Bu Yönetmelik uyarınca sağlık ve güvenliğin korunmasına yönelik alınan tedbirler,
b) Taşınan yükle ilgili genel bilgiler ve mümkünse yükün ağırlığı ile eksantrik yüklerin en ağır tarafının ağırlık merkezi,
c) Bu Yönetmelikte belirtilen hususları da dikkate alarak yüklerin doğru olarak nasıl taşınacağı ve yanlış taşınması halinde ortaya çıkabilecek riskler.
Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması
MADDE 9 – (1) İşveren; bu Yönetmelikte belirtilen konular ile ilgili çalışanların veya temsilcilerinin, 6331 sayılı Kanunun 18 inci maddesine uygun olarak görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 10 – (1) 11/2/2004 tarihli ve 25370 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
Ek-1
YÜKLE İLGİLİ RİSK FAKTÖRLERİ
Yükün özellikleri
Yük;
– Çok ağır veya çok büyükse,
– Kaba veya kavranılması zorsa,
– Dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa,
– Vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektiren bir konumdaysa,
– Özellikle bir çarpma halinde yaralanmaya neden olabilecek yoğunluk ve şekildeyse,
elle taşınması, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.
Fiziksel güç gereksinimi
İş;
– Çok yorucu ise,
– Sadece vücudun bükülmesi ile yapılabiliyorsa,
– Yükün ani hareketi ile sonuçlanıyorsa,
– Vücut dengesiz bir pozisyonda iken yapılıyorsa,
bedenen çalışma şekli ve harcanan güç, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.
Çalışma ortamının özellikleri
– Çalışılan yer, işi yapmak için yeterli genişlik ve yükseklikte değil ise,
– Zeminin düz olmamasından kaynaklanan düşme veya kayma tehlikesi varsa,
– Çalışma ortam ve şartları, çalışanların yükleri güvenli bir yükseklikte veya uygun bir vücut pozisyonunda taşımasına uygun değil ise,
– İşyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin indirilip kaldırılmasını gerektiren seviye farkı varsa,
– Zemin veya üzerinde durulan yer dengesiz ise,
– Sıcaklık, nem veya havalandırma uygun değil ise,
bilhassa sırt ve bel incinmesi riskini artırabilir.
İşin gerekleri
Aşağıda belirtilen çalışma şekillerinden bir veya birden fazlasını gerektiren işler bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.
– Özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık veya aşırı uzun süreli bedensel çalışmalar,
– Yetersiz ara ve dinlenme süresi,
– Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri,
– İşin gerektirdiği, çalışan tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu.
Ek-2
BİREYSEL RİSK FAKTÖRLERİ
Çalışanlar;
– Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapılarının uygun olmaması,
– Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyaları kullanmaları,
– Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmamaları,
durumunda risk altında olabilirler.
