10 ve Üzeri İşçi İstihdamı Teşviki
Mustafa Bahadır ALTAŞ
Yeminli Mali Müşavir
mba444@mynet.com
Bilindiği üzere; Kalkınmakta öncelikli yöre (KÖY) olarak belirlenen illerde 2004 yılından itibaren uygulanmakta olan ve geçtiğimiz yıl 31 Aralık 2012 tarihinde uygulama süresi sona eren 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 4.maddesi kapsamında sağlanan sigorta primi işveren desteği uygulaması yerine, 29 mayıs 2013 tarihinde resmi gazetede yayınlanan 6486 sayılı “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksini dikkate almak suretiyle 01.01.2013 tarihinden geçerli olmak üzere 6 puana kadar sosyal sigorta primi desteği sağlanmış, buna ilişkin Yapılan düzenleme ile 5510 sayılı kanunun Prim oranları ve Devlet katkısı başlıklı 81 maddesinin (ı) bendinde yer alan beş puanlık hazine yardımına ilave olarak (Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenlerinin, bu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır.) On ve üzerinde sigortalı çalıştıran işyerlerine uygulanmak üzere, prime esas kazanç alt sınırı üzerinden altı puana kadar ilave puan düzenlemesi getirilmiş ve Sigorta primi işveren hissesi devlet desteğinin “altı puana kadar” ilave puan belirlemesi ise illerin, sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksini dikkate almak suretiyle ilave puan uygulanacak illeri ve uygulama süresini belirlemeye konusunda Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştı.
Bu konudaki 2013/4966 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 14 Temmuz 2013 Tarihli ve 28707 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Yapılan düzenlemeye göre daha önce 5084 yasa ile sağlanan sigorta primi teşvikinden yararlanmayan Hatay ve Kırıkkale ilerlide bu karar ile sigorta primi teşviki uygulaması kapsamına alındı.Böylelikle sigorta primi teşviki uygulanan il sayısı 49’ dan 51’e ulaşmış oldu.
Uygulama nasıl olacak;
İlave sigorta primi teşvik oranı
Bu karar ile belirlenen ve kararın ekinde yer alan listede bulunan il ve ilçelerde faaliyet gösteren özel sektör işyerlerine, 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde belirlenen sigorta primi işveren hissesinde uygulanmakta olan beş puanlık prim teşvikine ilave olarak, sigorta primine esas kazanç alt sınırı (asgari ücret) üzerinden hesaplanmak üzere tüm il ve ilçeler için altı puan ilave edilmek suretiyle sigorta primi teşviki uygulanacak. Bu uygulama ile bu işyerlerindeki sigorta primi işveren hissesi desteği toplam yüzde onbir puan olacaktır.
Uygulama eski yeni ayrımı yapmaksızın on ve üzerinde işçi istihdam eden tüm işyerlerini kapsamakta olup, 5084 sayılı kanunla getirilen uygulamada sigorta primi işveren hissesi desteği organize sanayi bölgelerindeki işyerlerinde yüzde yüz diğer yerlerde yüzde seksen olarak uygulanmaktaydı. Bu düzenlemede yer ayrımı yapılmaksızın tüm yerlerdeki işyeri için toplamda yüzde ellibeş oranında sigorta primi işveren hissesi desteği sağlanmış olacaktır.
Uygulamaya göre 1 Temmuz 2013 tarihinden itibaren bir işçi için sağlanan sigorta primi işveren hissesi desteği 112,36 TL olup bu tutar 10 kişi çalıştıran bir işyerinde aylık 1.123,60 TL. Yıllık ise 13.483,20 TL. ulaşmaktadır. (1 Ocak 2013-1 Haziran 2013 dönemine ilişkin 1 işçi için sağlanan sigorta primi işveren hissesi desteği 107,65 TL’dır)
Sigorta primi teşvik uygulama süresi
Bu karar ile getirilen sigorta teşviki uygulaması 51 il ve Bozcada-Gökçeada ilçelerinin yer aldığı belirlenen 3 bölge aşağıda belirlenen listelerde yer aldığı şekli ile 3-4 ve 5 yıl süre ile uygulanacak buna göre;
- (I) sayılı listede belirtilen;
Afyonkarahisar, Amasya, Artvin, Bartın, Çorum, Düzce, Elazığ, Erzincan, Hatay, Karaman, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kütahya, Malatya,N evşehir, Rize, Sivas, Trabzon ve Uşak illerinde faaliyet gösteren işyerleri için 31.12.2016 tarihine kadar,
- (II) sayılı listede belirtilen;
Adıyaman, Aksaray, Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tünceli, Yozgat illerinde faaliyet gösteren işyerleri için 31.12.2017 tarihine kadar,
- (III) sayılı listede belirtilen;
Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkâri, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van illeri ile Bozcaada ve Gökçeada ilçelerinde faaliyet gösteren işyerleri için ise 31.12.2018 tarihine kadar, Uygulanacak.
Sigorta primi teşviki kapsamına girmeyen işyerleri
Bu düzenleme ile getirilen sigorta primi teşviki hükümleri 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi kapsamında sigorta primi teşvikinden yararlanamayan işyerleri ile aynı Kanunun ek 2. maddesinde öngörülen sigorta primi teşvikinden yararlanmakta olan işyerleri hakkında uygulanmayacak. (Devlet ihale Kanunu, Kamu ihale kanununa ve uluslar arası anlaşma hükümlerine göre yapılan alım ve yapım işleri, Kamuya ilişkin işyerleri,Teşvik belgeli yatırımlar ile Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alarak sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ve yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmaz.)
Uygulama ile ilgili işlemler ve denetim
Sigorta primi işveren hissesi desteğinin uygulanması ile ilgili işlemler Sosyal Güvenlik Kurumunca ilgili mevzuatı çerçevesinde denetim yapılacak olup; Bu işyerlerinde yapılan kontrol ve denetimlerde, çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalışmadığının tespit edilmesi halinde, bu işverenler, bir yıl süreyle destek unsurlarından yararlanmayacak, Ayrıca Sigorta primi teşvikinden yersiz olarak faydalanıldığının tespit edilen işyerlerinden, yararlanılan teşvik tutarı, 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi çerçevesinde gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.
Düzenlemenin Yürürlük tarihi ve uygulanması
1 Ocak 2013 tarihinden geçerli olmak üzere yayın tarihinden itibaren yürürlüğe giren bu kararın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından yayınlanacak tebliğ veya genelge ile belirlenecektir. (01.01.2013 tarihinden geçerli olan bu düzenlemenin uygulanmasına ilişkin uygulama tebliğ/genelge yayınlanmasından sonra 2013 yılının beş aylık dönemine ilişkin Sigorta primi teşvik tutarları mahsup işlemi ile geriye yönelik yapılacaktır.)
%6 PUANLIK SİGORTA PRİMİ TEŞVİKİ UYGULANACAK İLLER
| I.BÖLGE | II.BÖLGE | III.BÖLGE | |||
| 31.12.2016 Tarihine Kadar | 31.12.2017 Tarihine Kadar | 31.12.2018 Tarihine Kadar | |||
| 1 | Afyonkarahisar | 1 | Adıyaman | 1 | Ağrı |
| 2 | Amasya | 2 | Aksaray | 2 | Ardahan |
| 3 | Artvin | 3 | Bayburt | 3 | Batman |
| 4 | Bartın | 4 | Çankırı | 4 | Bingöl |
| 5 | Çorum | 5 | Erzurum | 5 | Bitlis |
| 6 | Düzce | 6 | Giresun | 6 | Diyarbakır |
| 7 | Elazığ | 7 | Gümüşhane | 7 | Hakkari |
| 8 | Erzincan | 8 | Kahramanmaraş | 8 | Iğdır |
| 9 | Hatay | 9 | Kilis | 9 | Kars |
| 10 | Karaman | 10 | Niğde | 10 | Mardin |
| 11 | Kastamonu | 11 | Ordu | 11 | Muş |
| 12 | Kırıkkale | 12 | Osmaniye | 12 | Siirt |
| 13 | Kırşehir | 13 | Sinop | 13 | Şanlıurfa |
| 14 | Kütahya | 14 | Tokat | 14 | Şırnak |
| 15 | Malatya | 15 | Tunceli | 15 | Van |
| 16 | Nevşehir | 16 | Yozgat | 16 | Bozcada-Gökçeada |
| 17 | Rize | ||||
| 18 | Sivas | ||||
| 19 | Trabzon | ||||
| 20 | Uşak |