Sanatçılarda Gelirin Toplanması ve Beyan
Muharrem ÖZDEMİRYeminli Mali Müşavir
Örnek 1; Sanatçı Bayan (A)’nın 2012 yılında elde ettiği serbest meslek kazancı 50.000 TL ve kesinti suretiyle vergilendirilmiş işyeri kira geliri ise 10.000 TL’dir.
Mükellef, serbest meslek kazancından dolayı her halükârda Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi verecektir. Serbest meslek kazancı ile tevkifata tabi işyeri kira geliri tutarının toplamı olan (50.000 + 10.000=) 60.000 TL, 25.000 TL’lik beyan sınırını aştığından işyeri kira geliri de beyannameye dâhil edilecektir.
Bayan (A)’nın 2012 yılı kazancı ve beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.
| Serbest Meslek Kazancı | 50.000 |
| İş yeri Kira Geliri | 10.000 |
| Gelir Vergisi Matrahı | 60.000 |
Örnek 2; Dizi oyuncusu Bayan (B)’nin 2012 yılında; Oyunculuk geliri 60.000 TL ve mesleki giderleri toplam 20.000 TL’dir. Yıllık 5.000 TL Bağ-Kur primi ödemiştir. Merkezi Türkiye’de bulunan (X) Bireysel Emeklilik Şirketine, 8.000 TL katkı payı ödemiştir. Sanatçının gelir vergisi beyannamesi ne şekilde olacaktır?
Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payının indirim konusu yapılabilecek yıllık toplam tutarı, beyan edilen gelirin (Yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları toplamından önceki tutar) % 10’u (35.000 x %10) olan 3.500 TL’dir. Bu tutar da 2012 yılı asgari ücretin yıllık brüt tutarı olan 10.638,00 TL’yi aşmadığından indirim konusu yapılacak tutar 3.500 TL’dir. Bayan (B)’nin 2012 yılı gelir vergisi beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.
| Hâsılat | 60.000 |
| Mesleki Giderler | 20.000 |
| Bağ-kur primi | 5.000 |
| Beyan edilecek Kazanç | 35.000 |
| Bireysel Emeklilik Katkı payı | 3.500 |
| Gelir Vergisi Matrahı | 31.500 |
Örnek 3; Manken ve fotomodel olarak çalışan sanatçı Deniz ÜR, 2012 yılında 50.000 TL gelir elde etmiş olup faaliyeti ile ilgili olarak yapmış olduğu genel gider tutarı ise 10.000 TL’dir. Sanatçı, aynı yıl röportaj gelirinden 5.000 TL ve roman telif ücretinden de 10.000 TL olmak üzere 15.000 TL telif geliri elde etmiştir.
Telif kazancı üzerinden yıl içinde % 17 oranında vergi tevkifat yapılmıştır. Mükellef sanatçının serbest meslek kazancı ile ilgili olarak vermesi gereken gelir vergisi beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.
| Gayrisafi hâsılat | 65.000 |
| Telif İstisnası (Röportaj, Roman Geliri) | 15.000 |
| Beyanı Gereken Matrah | 50.000 |
| Mesleki Giderler | 10.000 |
| Beyan edilecek Kazanç | 40.000 |
Sanatçı Deniz ÜR tarafından 2012 yılında elde edilen röportaj ve kitap telif hakkı bedeli GVK’nın 18 inci maddesine göre gelir vergisinden istisna olduğundan 15.000 TL’lik gelir beyan edilmeyecek ve yıl içinde yapılan tevkifat nihai vergi olacaktır.
Örnek 4; Sanatçı Bay (A)’nın 2012 yılında Işık TV haber sunuculuğundan ve Yeni Sabah gazetesinde yazar olmaktan dolayı tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş iki işverenden ücret geliri bulunmaktadır. Bunun yanında Şişli’deki işyerini kira vermiş ve tevkif yoluyla vergilendirilmiştir. Dizi çekimi dolayısıyla oyunculuk geliri de bulunmaktadır.
Mükellef sanatçı, 15.000 TL tutarındaki serbest meslek kazancı nedeniyle mutlaka yıllık beyanname verecektir. Birinci işverenden alınan 20.000 TL’lik ücret geliri hariç, ikinci işverenden alınan 23.000 TL ücret geliri, 2012 yılı için 25.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından ücret gelirleri beyannameye dâhil edilmeyecektir. Serbest meslek kazancı ve işyeri kira geliri tutarının toplamı olan (15.000 TL+12.000 TL)= 27.000 TL ise 25.000 TL’lik beyan sınırını aştığından, serbest meslek kazancı ile beraber işyeri kira geliri de beyannameye dâhil edilecektir.
| Gelir Unsurları | Tutarlar | Beyan Durumu |
| Serbest Meslek Kazancı | 15.000 | Beyan Edilecek |
| İşyeri Kira Geliri (Brüt) | 12.000 | Beyan Edilecek |
| I. İşverenden alınan spikerlik geliri | 20.000 | Beyan Edilmeyecek |
| II. İşverenden alınan makale geliri | 23.000 | Beyan Edilmeyecek |
Örnek 5; Serbest meslek erbabı Sanatçı Bayan (Elif)’in 2012 yılında mesleki geliri 50.000 TL olupbu faaliyetten dolayı 12.000 TL de indirilecek gideri bulunmaktadır. Ödevli, bakmakla yükümlü bulunduğu çocuğu için 1.Dereceden sakatlık indiriminden yararlanmakta olup, ayrıca yıl içinde 3.000 TL Bağ-Kur primi ödemiştir. Bu verilere göre beyan edilecek serbest meslek kazancı şöyle olacaktır.
| Serbest Meslek Kazancı | 50.000 |
| Mesleki Giderler | 12.000 |
| Safi Kazanç | 38.000 |
| Bağ-Kur Primi | 3.000 |
| Sakatlık İndirimi (I. Derece) 2012 için 770 TL*12 | 9.240 |
| Gelir Vergisi Matrahı (Safi Kazanç- İndirimler) | 25.760 |
Örnek 6; Sanatçı Bayan (Eda)’nın 2012 yılında elde ettiği kazanç ve iratlar şöyledir.
| Serbest Meslek Kazancı | 40.000 |
| İşyeri Kira Geliri (Brüt) | 5.000 |
| Alacak Faizi | 1.000 |
Bayan (Eda), 40.000 TL serbest meslek kazancı için mutlaka yıllık gelir vergisi beyannamesi verecektir. Serbest meslek kazancı ile brüt işyeri kira gelirinin toplamı olan (40.000 + 5.000=) 45.000 TL, 2012 yılı beyanname verme sınırı olan 25.000 TL’yi aştığından yıllık gelir vergisi beyannamesine işyeri kira geliri de dâhil edilecektir. Tevkifatsız olan alacak faizi ise, GVK’nın 86/1-d’ye göre 2012 yılı için 1.290 TL beyan sınırını aşmadığından, verilecek beyannameye dâhil edilmeyecektir.
Örnek 7; Sanatçı Özcan IRMAK’ın 2012 yılında elde etmiş olduğu kazanç ve iratlar aşağıda gösterilmiştir.
| Reklâm Oyunculuğu Geliri | 100.000 |
| Beste Geliri | 50.000 |
| Mesleki Giderler | 30.000 |
| Geçmiş yıl zararı | 10.000 |
| Kesinti yoluyla ödenen vergiler | 5.000 |
| Ödenen Geçici Vergiler | 3.000 |
Sanatçının beste gelirleri Gelir Vergisi Kanunu’nun 18 inci maddesi kapsamında değerlendirileceğinden yıllık gelir vergisi beyannamesine dâhil edilmemesi gerekir. Bunun yanında reklâm gelirleri ise, serbest meslek kazancı olarak aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi yıllık gelir vergi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekir.
| Serbest Meslek Kazancı | 100.000 |
| Beste Geliri | 0,00 |
| Mesleki Giderler | 30.000 |
| Kar | 70.000 |
| Mahsup Edilecek Tutarlar – Geçmiş yıl zararı |
10.000 |
| Vergiye Tabi Matrah | 60.000 |
| Hesaplanan Gelir Vergisi | 14.110 |
| Mahsup Edilecek Vergiler -Kesinti yoluyla ödenen vergiler – Ödenen Geçici Vergiler |
8.000 |
| Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi | 6.110 |
Örnek 8; Komedyen Cem DENİZ’in 2012 yılında elde etmiş olduğu kazanç ve iratlar aşağıda gösterilmiştir.
| Komedyenlik Geliri | 10.000 |
| İşyeri Kira Geliri | 14.000 |
Mükellef sanatçı, 10.000 TL tutarındaki komedyenlik geliri için serbest meslek kazancı nedeniyle mutlaka yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekir. Serbest meslek kazancı ve işyeri kira geliri tutarının toplamı olan (10.000 TL+14.000 TL)= 24.000 TL ise 25.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından işyeri kira geliri beyana dahil edilmeyecektir.
Örnek 9; Sanatçı Derya GÖRMEZ’in 2012 yılında elde etmiş olduğu kazanç ve iratlar aşağıda gösterilmiştir.
| Köşe Yazarlığı | 10.000 |
| Beste Gelirleri | 50.000 |
| Senaryo Yazarlığı | 1.000.000 |
| Mevduat Faiz Geliri | 100.000 |
| Repo Gelirleri | 500.000 |
| Film Yönetmenliği | 800.000 |
Sanatçının, köşe yazarlığı, bestekarlık gelirleri, senaryo yazarlığı ve film yönetmenliği gelirleri Gelir Vergisi Kanunu’nun 18 inci maddesi kapsamında telif istisnası olarak değerlendirildiğinden yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmemesi gerekir. Bunun yanında repo faiz gelirleri ile mevduat faiz gelirleri ise 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesine göre stopaja tabi olduğundan yani tevkifat yoluyla vergilendirildiğinden yıllık beyannameye dahil edilmemesi gerekir.
Bu bilgiler ışığında sanatçının 2012 yılında elde edilen 2.460.000 TL’lik geliri için yıllık gelir vergisi beyannamesi verme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Örnek 10; Sanatçı Ali POYRAZ 2012 yılında yapımcı şirketten net 18.000 liralık oyunculuk geliri tahsil etmiştir. Yapımcı şirket Brüt 22.500 TL üzerinden % 20 oranında 4.500 TL vergi tevkifatı yapmış olup muhtasar beyanname ile stopaj kesinti tutarını ödemiştir. Ödenmesi gereken gelir vergisini hesaplayalım?
| Oyunculuk Geliri (Matrah) | 18.000 |
| Hesaplanan Gelir Vergisi | 3.100 |
| Kesinti yoluyla ödenen vergi | 4.500 |
| İade Edilmesi Gereken Gelir Vergisi | 1.400 |
Gelir Vergisi Kanununun 121. maddesine göre, beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlardan Gelir Vergisi Kanunlarına göre kesilmiş bulunan vergilerin, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisine mahsup edileceği, mahsubu yapılan miktarın gelir vergisinden fazla olması halinde aradaki farkın vergi dairesince mükellefe bildirileceği ve mükellefin tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaatı üzerine kendisine red ve iade olunacağı belirtilmiştir. Bu bilgiler ışığında sanatçının 1.400 Liralık mahsuben veya nakden iade hakkı bulunmaktadır.
