Yrd. Doç. Dr. Özgür BİYAN
Balıkesir Üniversitesi
Bandırma İİBF, Maliye Bölümü
Alomaliye.com Yayın Kurulu Bşk. Yrd.
ozgurbiyan@hotmail.com
- GİRİŞ
1136 sayılı Avukatlık Kanunu ile 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu kapsamında çalışan meslek mensuplarından serbest çalışanlar, diğer deyişle hiç bir yere bağlı olmaksızın faaliyetlerini kendi nam ve hesabına yürütenlerin önemli kısmı sahip oldukları ya da kiraladıkları bürolar aracılığı işlerini yürütmektedirler.
Türkiye Barolar Birliği web sitesinde yer alan bilgiye göre 31 Aralık 2011 itibariyle Türkiye’deki avukat sayısı 74.492’dir. TÜRMOB 2011 Faaliyet Raporuna göre Türkiye’de bağımsız çalışan SMMM sayısı ise 38.301’dir. Bu durum bu meslek gruplarını birlikte düşündüğümüzde onbinlerce büroya işaret etmektedir. Peki, bu bilgiler ışığında yukarıdaki meslek mensuplarını ilgilendiren konu nerede başlamaktadır?
Kat Mülkiyeti Kanununun 24. maddesinde 6111 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik uyarınca 1136 sayılı Avukatlık Kanunu altında faaliyetlerine devam eden avukatlık büroları ve hukuk büroları ile ilgili düzenleme yapılıncaya kadar, bu meslek grubundaki mensuplar meskenlerdeki avukatlık ve hukuk büroları faaliyetlerine devam edeceklerdir. Bu süre, ilgili maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıldır. İlgili maddenin yürürlük tarihi 25.02.2011’dir. Dolayısıyla 25.02.2013 tarihine kadar ilgili meslek kanunlarında paralel düzenlemeler yapılması gerekmektedir. Aynı durum 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununda ilgili düzenleme yapılıncaya kadar meslek mensupları tarafından açılan bürolar hakkında da uygulanacaktır. Bu kısa çalışmada bu düzenlemenin sonuçları hakkında bilgi verilecektir.
- AVUKATLARIN VE SMMM-YMM’LERİN BÜRO EDİNME ZORUNLULUĞU
- A) Avukatlık Büroları
1136 sayılı Kanun’un[1] 43 üncü maddesi uyarınca “Her avukat, levhaya yazıldığı tarihten itibaren üç ay içinde baro bölgesinde bir büro kurmak zorundadır. Büronun niteliklerini barolar belirtir.
Bir avukatın birden fazla bürosu olamaz. Birlikte çalışan avukatlar ayrı büro edinemezler. Avukatlık ortaklığı yurt içinde şube açamaz. Milletvekilleri, milletvekilliği süresince avukatlık yapamazlar.
Bürosunu veya konutunu değiştiren avukat, yenilerinin adreslerini bir hafta içinde baroya bildirmek zorundadır”.
Avukatların birlikte veya avukatlık ortaklığı şeklinde çalışmaları başlıklı 44 üncü maddesine göre “avukatlar, meslekî çalışmalarını aynı büroda birlikte veya avukatlık ortaklığı şeklinde de yürütebilirler.
Birlikte çalışma, aynı baroya kayıtlı birden çok avukatın meslekî çalışmalarını bir büroda yürütmeleridir. Bu birlikteliğin tüzel kişiliği yoktur, yapılan iş ticarî sayılmaz.
Birlikte çalışan avukatlardan biri ya da birkaçının ad ve/veya soyadının yanında (Avukatlık Bürosu) ibaresinin kullanılması zorunludur. Karşılıklı hak ve yükümlülükler, gelir ve giderlerin paylaşılması, büro yönetimi, birlikteliğin sona ermesi birlikte çalışanlarca belirlenir ve yazılı olarak kayıtlı oldukları baroya bildirilir”.
- B) SMMM ve YMM Büroları
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin[2] 14. maddesi uyarınca “her meslek mensubu meslekî faaliyetine başlamadan önce bağlı olduğu oda bilgisinde iş yeri açmak zorundadır.
Büro standartları ve buna ilişkin usul ve esaslar Birlik Genel Kurulu’nda belirlenir. Açılan işyerleri bağımsız büro şeklinde olup, başka bir serbest meslek faaliyeti veya ticarethane ile içiçe olamaz. Meslekî faaliyetler aynı zamanda ev olarak kullanılan ikametgâhlarda yürütülemez. Bir meslek mensubunun birden fazla bürosu olamaz. Birlikte çalışan meslek mensupları da ayrı büro edinemezler.
Ortaklık bürosu veya şirket kurulması hâlinde de işyeri açılması mecburidir. Meslekî faaliyette bulunmayan meslek mensupları ikametgâhlarının bulunduğu bölgenin odasına kaydolurlar.
Meslek mensuplarının Türk Ticaret Kanununa göre bir meslek şirketi kurmaları hâlinde, şirket, kayıtlı olduğu odanın bulunduğu ilin sınırları içinde şube ve irtibat bürosu açamaz. Bir şirketin bir başka ilde şube açabilmesi, o ildeki ilgili meslek odasının çalışanlar listesine kayıtlı, şirketi temsil ve ilzama yetkili bir ortak görevlendirmesi hâlinde mümkündür.
İşyerini veya ikamet adresini değiştiren meslek mensupları ile bunların kurdukları ortaklık büroları ve şirketler, onbeş gün içinde yeni adreslerini bağlı oldukları odalara bildirmek zorundadırlar.
İşyeri açılışına ilişkin gerekli yoklama odalar tarafından yapılır. Vergi dairelerince mükellefiyet tesisinde oda sicil belgesi aranır. Büro edinen meslek mensupları odaya kayıt olduktan itibaren üç ay içinde Büro Tescil Belgesi almak zorundadırlar. Büro Tescil Belgeleri iki yılda bir vize ettirilir”.
III. KAT MÜLKİYETİ KAPSAMINDA YASAK FAALİYETLER
634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 24. maddesi uyarınca anagayrimenkulün, kütükte mesken, iş veya ticaret yeri olarak gösterilen bağımsız bir bölümünde hastane, dispanser, klinik, poliklinik, ecza laboratuvarı gibi müesseseler kurulması mümkün değildir. Bunun yanında kat malikleri buna aykırı sözleşmeler yapması durumunda da bu sözleşmeler geçersiz sayılır. Dispanser, klinik, poliklinik niteliğinde olmayan muayenehaneler bu hükmün dışında tutulmuştur.
Anagayrimenkulün, kütükte mesken olarak gösterilen bağımsız bir bölümünde sinema, tiyatro, kahvehane, gazino, pavyon, bar, kulüp, dans salonu ve emsali gibi eğlence ve toplantı yerleri ve fırın, lokanta, pastane, süthane gibi gıda ve beslenme yerleri ve imalathane, boyahane, basımevi, dükkân, galeri ve çarşı gibi yerler, ancak kat malikleri kurulunun oybirliği ile vereceği kararla açılabilir. Dolayısıyla bu tip yerlerin açılabilmesi için kat malikleri kurunun oybirliği ile karar alması şarttır. Aksi durumda sayılan faaliyetlere yönelik faaliyetler için dava açılabilir.
6111 sayılı Kanunun[3] 194. maddesi ile 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununda yapılan düzenlemelere göre 1136 sayılı Avukatlık Kanununda avukatlık büroları ve hukuk büroları ile ilgili düzenleme yapılıncaya kadar meskenlerdeki avukatlık ve hukuk büroları faaliyetlerine devam edeceklerdir. Dolayısıyla yapılan değişiklik ile aslında avukatlık büroları ve hukuk büroları yasak faaliyetler kapsamına alınmış, ancak kat maliklerinin oybirliği ile karar alınmasına bağlı olarak yürütülebilir faaliyetler sınıfına dâhil edilmiştir.
Diğer yandan mesleki kanunlarda gerekli düzenlemelerin yapılabilmesi için süre verilmiştir. Bu süre, ilgili hükmün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıldır. İlgili hükmün yürürlüğe giriş tarihi 25.02.2011’dir. Dolayısıyla 25.02.2013 tarihine kadar bu kanunlarda paralel düzenlemeler yapılması olasılık dâhilindedir.
Bu durum 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununda ilgili düzenleme yapılıncaya kadar meslek mensupları tarafından açılan bürolar hakkında da uygulanacaktır. Bu meslek grubuna ait yasada da gerekli düzenlemelerin yapılması beklenmektedir.
Kanunlarda düzenleme yapılması belirsizliği ortadan kaldıracaksa da kesin olan şudur ki artık avukatlık büroları ile SMMM ve YMM bürolarının kütükte mesken olarak kayıt edilen bağımsız bölümlerde faaliyetlerine devam edebilmesi için kat maliklerinden izin alınması gerekecektir. Üstelik bu kararın oybirliği ile alınması da şarttır. Bu kararlar yöneticinin veya kat maliklerinden birinin istemi üzerine bütün bağımsız bölümlerin kat mülkiyeti kütüğündeki sahifelerine şerh verilir.
- SONUÇ
Mesleki kanunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin sürenin bitmesine az kaldığı şu günlerde odaların üyelerini bu konuda uyarmasında fayda bulunmaktadır. Ayrıca kütükte mesken olarak görülen yerlerde faaliyetlerine devam eden ilgili meslek mensuplarının da harekete geçmeleri, ileride yaşanabilecek olası sıkıntılarla karşılaşmamak adına menfaatlerine olacaktır.
R.G. 07.04.1969/13168.
R.G. 03.01.1990/ 20391.
R.G. 25.02.2011/27857 (Mükerrer).