KDV Tevkifatına Tabi İşlemlerde İade Uygulaması

KDV Tevkifatına Tabi İşlemlerde İade Uygulaması

Talha APAK
Yeminli Mali Müşavir
[email protected]

I.GİRİŞ

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 9 uncu maddesi ile 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 120 nci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiler çerçevesinde, KDV tevkifat uygulamasına ve bu uygulamadan doğan iade taleplerinin yerine getirilmesine ilişkin usul ve esaslar; 14 Nisan 2012 tarih ve 28264 sayılı Resmi gazete’de yayımlanan 117 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile yeniden düzenlenmiştir.

117 Seri No.lu KDV genel Tebliği ile önceki tebliğlerdeki ilgili bölümler yürürlükten kaldırılarak, KDV tevkifat uygulaması ve bu uygulamadan doğan iade taleplerinin yerine getirilmesine ilişkin usul ve esaslar, 01 Mayıs 2012 tarihinden geçerli olmak üzere tek tebliğde düzenlenerek, kapsamı genişletilmiş, bazı mal-hizmet teslim oranları değiştirilmiştir.

Daha önceki yazımızda, “KDV tevkifat ygulamasına yönelik getirilen değişiklikleri ve yeni tevkifat oranları” konusunu işledik. İş bu yazımızda ise, KDV tevkifatına tabi işlemlerde iade uygulaması” konusunu işleyeceğiz.  Söz konusu KDV iadesi ilgili esaslar 117 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nin 5 No.lu bölümünde detaylı olarak açıklanmıştır.

1. TEVKİFATA TABİ İŞLEMLERDE KDV İADESİ

Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan iade taleplerinin, aşağıda özet olarak belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yerine getirilmesi uygun görülmüştür. Ayrıca, tevkifata tabi hangi işlemlerin; nakden veya mahsuben alınacağı, iadenin sınırı ve ne şekilde (Vergi inceleme Raporu, Yeminli Mali Müşavir Raporu ve Teminat Mektubu) alınacağına ilişkin tablo yazımız EK’inde yer almaktadır.

1. Genel Açıklamalar

Kısmi tevkifat uygulamasından doğan KDV alacaklarının mükellefe iade edilebilmesi için, satıcının tevkifat uygulanmayan KDV tutarını 1 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan etmiş olması, alıcının da yaptığı tevkifatla ilgili 2 No.lu KDV Beyannamesini vergi dairesine vermiş olması zorunludur.

İade taleplerinin yerine getirilmesinde, alıcı tarafından 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilen ve tahakkuk ettirilen KDV’nin ödenmiş olması şartı aranmayacaktır.

Genel bütçe kapsamındaki idarelere yapılan işlemlerde ise hakedişin harcama yetkilisince onaylanmış olması gereklidir. Bunlara yapılan işlemlerde, ayrıca beyan ve ödeme aranmayacaktır.

İade olarak talep edilecek tutar, işlemin bünyesine giren KDV değil, tevkif edilen KDV esas alınarak belirlenecektir. İadesi istenilecek KDV, hiçbir surette tevkifata tabi tutulan KDV’den fazla olmayacaktır.

Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan iade taleplerinde vergi dairelerince;

• iade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait internet vergi dairesi liste alındısı,
•  Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
• Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste

aranacaktır.

İade talebinde bulunulabilmesi için iade tutarının yer aldığı, ilgili dönem KDV beyannamesi ve eki “Kısmi Tevkifat Uygulaması Kapsamındaki İşlemlere Ait Bildirim”in verilmiş olması zorunludur.

İade taleplerinde dilekçenin yanı sıra iade hakkı doğuran işlem itibarıyla yukarıda belirtilen belgelerin ibrazı şarttır. (Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi aracılığıyla gönderilecektir. İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi dairesine ibraz edilmeyecektir.)

İade talepleri, Tebliğin ilgili bölümünde belirtilen belgeler tamamlanmadıkça hüküm ifade etmez.

Vergi inceleme raporu (VİR), Yeminli Mali Müşavir KDV İadesi Tasdik Raporu (YMM Raporu) ve/veya teminat ile yapılacak nakden iade talepleri, bunların eksiksiz ibraz edildiği tarihte geçerlik kazanacaktır.

Aynı şekilde, teminat veya YMM Raporu ile yapılacak mahsuben iade talepleri, diğer belgelerle birlikte bunların eksiksiz ibraz edildiği tarihte, geçerlilik kazanacaktır. VİR sonucuna göre sonuçlandırılacak mahsuben iade taleplerinde ise mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibariyle iadeye hak kazanılacaktır.

YMM Tasdik Raporunun arandığı hallerde, YMM raporlarına ilişkin limitlerde gümrük beyannameli mal ihracından kaynaklanan iade talepleri için öngörülen tutarlar geçerlidir.

Alıcının, hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunanlardan tevkifat uygulayarak temin ettiği mal ya da hizmeti iade hakkı doğuran bir işlemde kullanması ve bu işleme ilişkin olarak iade talebinde bulunması halinde iade talebi, hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunanlardan alımlarda tevkifata tabi tutulan KDV’nin sorumlu sıfatıyla vergi dairesine nakden veya mahsuben ödenmiş olması kaydıyla, tevkifatlı işlemlere ilişkin olarak satıcıya ödenen/borçlanılan KDV hariç, genel esaslara göre yerine getirilir. Bu şekilde işlem tesisi için alıcının diğer alımları ile ilgili olarak özel esas uygulamasını gerektirecek bir durumunun olmaması gerekmektedir.

2. İade Uygulaması

a) Mahsuben iade Talepleri

Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan iade alacaklarının mahsuben iadesi, mükellefin kendisinin, ortaklık payı ile orantılı olmak üzere adi, kollektif ve komandit şirketlerde ortakların (komandit şirketlerde sadece komandite ortakların) ithalat sırasında uygulananlar dahil vergi borçları ile sosyal sigortalar prim borçları ve ferileri için söz konusu olabilecektir.

Mahsup kapsamına, tevkifatla ilgili olarak verilen 2 No.lu KDV Beyannamesine göre tahakkuk eden vergiler de dahildir.

İade taleplerinde vergi daireleri; gerekli kontrolleri yaparak, belge ya da belgelerdeki muhteviyat eksikliklerinin tespiti halinde, eksiklikleri mükellefe yazı ile bildirecektir. Yazının tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde eksiklikleri tamamlayan mükelleflerin Vergi İnceleme Raporu, Yeminli Mali Müşavir Raporu ve teminat istenmeyen mahsuben iade talepleri, mahsup dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibariyle yerine getirilecek ve bunlara gecikme zammı uygulanmayacaktır. 30 günlük ek süreden sonra eksikliklerini tamamlayan mükelleflerin mahsup talepleri ise eksikliklerin tamamlandığı tarih itibariyle yerine getirilecek ve borcun vadesinden mahsup tarihine kadar geçen süre için gecikme zammı uygulanacaktır.

b) Nakden İade Talepleri

Mükellefin talebi halinde, kısmi tevkifat uygulaması kapsamına giren işlemlerden kaynaklanan iade alacaklarının tebliğde belirtilen işlemler kapsamında olması halinde, her bir işlem türüne ilişkin olarak yapılan belirlemeler dahilinde nakden iadesi mümkündür.

Nakden iade talepleri de mahsuben iade taleplerinde olduğu gibi; bazı işlemlerde Teminat Mektubu ve Vergi İnceleme Raporu ile, bazı işlemlerde ise, teminat Mektubu, Vergi İnceleme Raporu ve Yeminli mali müşavir Raporu ile yerine getirilmesi mümkündür.

3. İade Uygulaması İle İlgili Diğer Hususlar

Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan iade taleplerinin yerine getirilmesi ile ilgili olarak bu Tebliğde açıklama bulunmayan durumlarda, KDV Kanununun (11/1-a) maddesinde düzenlenen gümrük beyannameli mal ihracından kaynaklanan iade talepleri için geçerli olan usul ve esaslara (indirimli teminat uygulaması hariç) göre işlem yapılacaktır.

Mükelleflerin tevkifat uygulaması kapsamındaki işler dolayısıyla alıcı tarafından tevkifata tabi tutulan KDV’yi, ilgili dönemde iade konusu yapmama tercihinde bulunduktan sonra, izleyen dönemlerde bu tercihlerinden vazgeçerek iade talep etmeleri mümkündür. Ancak, tevkifatlı işlemin gerçekleştiği dönem için düzeltme beyannamesi verilecektir.

Aynı şekilde, mükelleflerin tevkifat uygulanan tutarı beyannamede iade olarak gösterdikten sonra, iade işlemi tamamlanıncaya kadar bu tercihlerinden vazgeçmeleri mümkündür. Bu durumda da iade beyanının yapıldığı dönem için düzeltme beyannamesi verilecektir.

Her iki durumun da bir dilekçe ile bağlı olunan vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir.

Aynı işlem dolayısıyla, tevkifat ve indirimli oran uygulamaları nedeniyle KDV iade alacağı doğmuşsa, öncelikle tevkifattan doğan KDV alacağı iade edilecektir.

Mükellefin aynı dönemde başka iade hakkı doğuran işlemlerinin bulunması halinde bu işlemlere ait iade talepleri, söz konusu işlem veya işlemlerle ilgili usul ve esaslar çerçevesinde sonuçlandırılacaktır.

Mükellefin aynı dönemde diğer iade hakkı doğuran işlemlerinin (indirimli orana tabi işlemler hariç) de bulunması ve iade edilmesi gereken KDV tutarının, tevkifat ve diğer iade hakkı doğuran işlemlere ilişkin iade beyanı toplamından küçük olması halinde, iade talepleri mükellefin işlem türü bazında tercihi doğrultusunda sonuçlandırılacaktır.

İade hakkı sahiplerince, iade alacaklarının mahsubundan sonra kalan kısmının nakden iadesinin istenmesi halinde, ilgili bölümlerde nakden iade için yapılan açıklamalara göre işlem yapılacaktır. Bu şekilde yapılacak iadede, mahsup yoluyla iade edilen kısım, teminatsız incelemesiz nakden iade için bir sınır belirlenmişse, belirlenen sınırın hesabında dikkate alınmayacaktır.

İade alacakları, her bir vergilendirme dönemi için ayrı ayrı talep edilecektir. Birden fazla döneme ilişkin iade alacaklarının, kümülatif hesaplama yapılmak suretiyle birlikte (toplam tutar olarak) iadesi talep edilemeyecektir.

İadenin YMM raporu verilmek suretiyle talep edildiği durumlarda, aynı takvim yılı içinde bulunmak ve her bir vergilendirme dönemine ait iade tutarı ayrı ayrı belirtilmek/hesaplanmak, istenilen bilgilere her bir dönem itibariyle ayrı ayrı yer verilmek koşuluyla birden fazla vergilendirme dönemi için tek bir YMM raporu verilmesi mümkündür.

İade alacağının YMM raporu ile alınmak istendiği hallerde, esas itibariyle, YMM raporunun her bir iade hakkı doğuran işlem türü itibariyle ayrı ayrı düzenlenerek verilmesi gerekmektedir. Ancak, farklı iade hakkı doğuran işlemlerden (tam istisna kapsamındaki işlemler, indirimli orana tabi işlemler, kısmi tevkifat uygulaması kapsamındaki işlemler gibi) kaynaklanan iade taleplerinin, aynı vergilendirme dönemine ilişkin olması kaydıyla, aynı YMM raporuna istinaden sonuçlandırılması mümkündür. Bu durumda YMM raporu, her bir işlem türüne ait iade tutarı ayrı ayrı belirtilmek/hesaplanmak, istenilen bilgilere ayrı ayrı yer verilmek ve benzeri hususlara dikkat edilmek suretiyle hazırlanacaktır.

III. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

Kısmi KDV tevkifatına tabi mal ve hizmetler ile tevkifatı yapacak olanlara her geçen gün yenileri eklenmektedir. Ancak sık sık değişen mal ve hizmet kapsamı, tevkifata tabi olanlar ve tevkifat oranlarına mükellefler uyum sağlamakta zorlanmaktadırlar.

Tevkifata tabi işlemlerde KDV İadesi ile ilgili getirilen düzenlemede, alıcı tarafından 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilen ve tahakkuk ettirilen KDV’ nin ödenmiş olması şartının aranmaması çok yararlı olmuştur. Zira 2 No.lu KDV Beyannamesi ile tahakkuk eden vergi, belirlenmiş bir kısım alıcılar tarafında maalesef zamanında ödenmemekte, iade talep eden mükellef ödeme belgesini temin edemediği için iadesini zamanında alamamakta idi. Bu nedenle getirilen bu düzenleme yerinde olmuştur.

117 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin tevkifat ve iade uygulamasına ilişkin hükümlerinin yürürlüğe girdiği tarih 1 Mayıs 2012’dir. Yürürlük tarihi dolayısı ile uygulamaya yönelik bazı tartışma ve sorunlar da devam etmektedir.

Bu konu, 117 no.lu KDV Genel Tebliğinin konu ile ilgili 8.4. bölümü’nde “Tebliğin İade ile ilgili 5 inci bölümünün, Tebliğin yürürlüğünden itibaren yapılacak iade talepleri için geçerli olduğu, Tebliğin yürürlüğünden önceki iade taleplerinin, ilgili dönemde geçerli düzenlemelere göre sonuçlandırılmasına devam edileceği açıklanmıştır. Bununla, “Tebliğin yürürlük tarihinden sonraki İade Talepleri” vurgulanmıştır.

Bu durumda, iadesi gereken KDV.nin beyannamede gösterilmesinin iade talebi sayılıp sayılamayacağı açık değildir. Bundan da, iadesi gereken KDV.nin gösterildiği beyannamenin ilgili olduğu dönemden sonraki dönemde verilmesi halinde, İade işleminin eski tebliğe göre mi? Yeni tebliğe göre mi yapılacağı konusu net değildir.

Ancak;

21.06.2012 Tarihinde yayımlanan 63 No.lu KDV Sirkülerinin, konu ile ilgili 2.2.5 bölümünde ise, yürürlük tarihinden önce gerçekleşen işlemlere ilişkin iadesi gereken KDV.nin 1. No.lu beyannamede gösterileceği, işlemin ait oldukları dönemde geçerli mevzuata göre değerlendirileceği belirtilmiştir.

117 Seri No.lu Tebliğdeki izahat çok net olamamakla birlikte, bize göre 63 No.lu Sirkülerdeki ifade çok daha net ve doğru bir yaklaşım olup, Nisan 2012 dönemine ilişkin iade talebi Mayıs 2012 de beyan edilmiş olmakla birlikte, Nisan 2012 dönemine ait bir işlem olması nedeniyle iadenin eski tebliğe göre yerine getirilmesi gerekmektedir.

Yazımız EK’indeki tabloda, kısmi tevkifata konu 19 işlem türü sıralanmıştır. Ancak, dikkat edilirse işlem türlerinin 10’unda mahsup, nakit iade veya teminat mektubunun çözümü için YMM raporu geçersiz sayılmıştır. Bu guruptaki mükelleflerin 2.000 TL.yi aşan mahsuben iade talepleri, sadece teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine getirilmekte, teminat verilmesi halinde de teminat VİR ile çözülebilmektedir.

Teminat mektubu almakta zorlanan mükellef sayısı az değildir. Bu durumda, bu mükellefler iadelerini VİR ile sonuçlandırmak zorunda kalacak, VİR’nun gecikmesi sonucunda işlemlerde zamanında sonuçlandırılamamış olacaktır. Önerimiz; tevkifat kapsamındaki iadelerin tamamın, Teminat Mektubu, VİR ve YMM raporu ile de alınması veya sonuçlandırılması sağlanmalıdır.

KDV TEVKİFATINDAN KAYNAKLANAN KDV İADE VE MAHSUPLARINA İLİŞKİN

117 NO.LU TEBLİĞE GÖRE HAZIRLANMIŞ ÖZEL BİLGİLER İÇEREN TABLO (*)

(*) Tablo, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi Haziran 2012 Sayısı, Mehmet MAÇ-YMM Yazısından Alınmıştır.