Yeni Türk Ticaret Kanununda Limited Şirketler

Yeni Türk Ticaret Kanununda Limited Şirketler

Mustafa Bahadır ALTAŞ
Mali Müşavir
mba444@mynet.com

31.12.2010 tarihi itibariyle Sanayi ve Ticaret Bakanlığı verilerine göre ülkemizde 705.096 adet Limited Şirket bulunmaktadır. Bu sayı ülkemizde kurulu bulunan sermaye şirketlerinin yüzde sekseni geçmektedir. Ülkemizde gerek vergi avantajları gerekse de şirket sahibi olmanın imajı girişimcileri şirket kurmaya yönlendirmiş Anonim Şirketlere göre daha az prosedüre sahip olması nedeniyle de genel olarak Limited Şirketler tercih edilmiştir.

01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununda Limited şirketlerle ilgili konular 573. İle 644. Maddeleri arasında düzenlenmiştir. Yapılan düzenlemeler ile Limited Şirketlerin kuruluşundan, yönetilmesine, sermayesinden, denetimine birçok yeniliğe yol açacak yeni düzenlemeler uygulamaya girecektir.

6102 Sayılı kanunda Limited şirket, Eski TTK’daki düzenlemenin aksine şahıs şirketlerinin tipik örneği olarak bilenen Kollektif şirketten uzaklaştırılarak, küçük ölçekli bir anonim şirkete benzer hale getirilmiştir. Özellikle yönetim, karar mekanizması ve ortak sayısına bakılmaksızın genel kurul sistemi buna örnek olarak gösterilebilir. Yeni Türk Ticaret kanunda Limited şirketler ile ilgili yapılan önemli değişikleri aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür

Tüzel kişilik ve ehliyet

Kanunda yer alan bu düzenleme ile “Ticaret şirketleri tüzel kişiliği haizdir. Ticaret şirketleri, Türk Medenî Kanununun 48 inci maddesi çerçevesinde bütün haklardan yararlanabilir ve borçları üstlenebilirler. Bu husustaki kanuni istisnalar saklıdır”.(m.125) hükmü gereği Limited şirketlerin eski ticaret kanununda yer alan ticaret yapma ve iştigal konuları ile ilgili sınırlama kaldırılmıştır.

Ortak Sayısı ve ortaklık hükümleri;

Eski kanunda “İki veya daha fazla hakiki veya hükmi şahıs tarafından bir ticaret unvanı altında kurulup, ortaklarının mesuliyeti koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile mahdut ve esas sermayesi muayyen olan şirkete limited şirket denir. Ortakların sayısı ikiden az ve elliden çok olamaz” olarak düzenlenen uygulama, Yeni TTK’nun 573. Maddesinde “Limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur. ” şeklinde düzenlenmiştir. 01.07.2012 tarihine kadar yürürlükte olan mevcut Ticaret Kanunumuza göre iki olan asgari ortak sayısı yeni kanunda bire düşürülmektedir. Şirket kurmak isteyen teşebbüsler tek başlarına Limited Şirket kurabilmektedir.

• Limited şirketler tek ortak olarak kurulabileceği gibi çok ortaklı kurulup tek ortağa da düşebilmektedir. Ortakların sayısı elliyi aşamaz.(m.574)
• Ortak sayısı bire düşerse,  bu sonucu doğuran işlem tarihinden itibaren yedi gün içinde şirketin tek ortaklı olduğunu tescil zorunluluğu getirilmiştir.
• “Bir ortak, bir pay” ilkesi terk edilerek, bir ortağın birden çok payı olabileceği kabul edilmektedir.
• Ortaklıktan çıkma ve çıkarılma, şirketin varlığını sürdürebilmesi ilkesine bağlı kalınarak düzenlenmektedir (m.638–642).
• Şirket, tek ortağının kendisinin olacağı bir şirkete dönüşeceği sonucunu doğuracak şekilde esas sermaye payını iktisap edemez.

Limited şirket kuruluşlarında şirket ana sözleşmesine konulmak aşağıdaki şekilde üzere sınırlayıcı ve bağlayıcı hükümler koyabileceklerdir.(m.577)

• Esas sermaye paylarının devrinin sınırlandırılması
• Ortaklara veya şirkete, esas sermaye payları ile ilgili olarak hakların tanınması
• Ek ödeme ve Yan edinim yükümlülüklerinin öngörülmesi, bunların şekli ve kapsamı.
• Belirli veya belirlenebilir ortaklara veto hakkı gibi üstün oy hakkı tanıyan hükümler.
• Yükümlülüklerin getirilmemeleri hâlinde uygulanabilecek sözleşme cezası hükümleri.
• Kanuni düzenlemeden ayrılan rekabet yasağına ilişkin hükümler.
• Genel kurulun toplantıya çağrılmasına ilişkin özel hak tanıyan hükümler.
• Şirket yönetiminin üçüncü bir kişiye bırakılmasına ilişkin yetki hükümleri.
• Bilânço kârının kullanılması hakkında kanundan ayrılan hükümler.
• Çıkma hakkı veya Ortağın şirketten çıkarılması şartlarına ilişkin hükümler.
• Kanunda belirtilenler dışında öngörülen sona erme sebeplerine dair hükümler.

Pay defteri

Şirket, esas sermaye paylarını içeren bir pay defteri tutar. Ortakların, adları, adresleri, her ortağın sahip olduğu esas sermaye payının sayısı, esas sermaye paylarının devirleri ve geçişleri itibarî değerleri, grupları ve esas sermaye payları üzerindeki intifa ve rehin hakları, sahiplerinin adları ve adresleri bu deftere yazılır. Ortaklar pay defterini inceleyebilir.(m.594) (Eski TTK 519.maddesinde yer alan Her takvim yılı başında ticaret sicil memuruna, ortakların ad ve soyadlarını, her ortağın koymayı taahhüt ettiği sermaye miktarını ve buna mahsuben ödediği kısmı gösterir ve müdürler tarafından imzalanmış bir liste verilir. Hükmü kaldırılmıştır).

Sermaye

Limited şirketin esas sermayesi en az on bin Türk Lirasıdır. (Bu tutar daha önce 5.000,00 TL. di) Bu maddede yazılı en az tutar, Bakanlar Kurulunca on katına kadar artırılabilir.(m.580) Şirket, kanuna uygun olarak düzenlenen şirket sözleşmesinde, kurucuların Limited şirket kurma iradelerini açıklayıp, sermayenin tamamını şartsız taahhüt etmeleri ve nakit kısmı hemen ve tamamen ödemeleriyle kurulur. 588 inci maddenin birinci fıkrası saklıdır. (m.585)

Nakdî ödemeler, Bankacılık Kanununa bağlı bir bankada, kurulmakta olan şirket adına açılacak özel bir hesaba, sadece şirketin kullanabileceği şekilde yatırılır. Taahhüt edilen payların, kanunda veya esas sözleşmede öngörülmüş bulunan ve kanunda yazılı olandan daha yüksek olan tutarlarının ödendiği, ticaret siciline yöneltilecek bir banka mektubu ile ispatlanır. Banka, bu tutarı, şirketin tüzel kişilik kazandığını bildiren bir sicil müdürlüğü yazısının sunulması üzerine, sadece şirkete öder.

• Sermaye paylarının itibari değeri 25,00 TL ve katları olarak belirlenmelidir. Ancak sermaye paylarının itibari değeri farklı olabilir.
• Bir ortak, birden fazla sermaye payına sahip olabilir.
• Ayni sermaye konulması mümkündür. (Üzerlerinde ayni bir hak, haciz veya tedbir bulunmayan, nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen, fikri mülkiyet hakları ile sanal ortamlar ve de adlar sermaye olarak konulabilir.)
• Hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olarak konulamaz.
• Nakdi sermaye taahhütleri, kuruluşta tamamen ödenmelidir. Taksitle ödeme sistemi kaldırılmıştır.
• Anonim Şirketlerde olduğu gibi intifa senedi çıkarılabilir.
• Esas sermaye payının ispat aracı şeklinde senede veya nama yazılı senede bağlanması da mümkündür (m.593/2).

Yeni TTK göre sermaye düzenlemesi Anonim ve Limited şirketler, Türk Ticaret Kanununun yayımı tarihinden itibaren üç yıl içinde yani 14 Şubat 2014 tarihine kadar sermayelerini, Kanunun 332 ve 580 inci maddelerinde öngörülen tutarlara yükseltmek zorundadırlar. (Anonim şirket için aranan asgari sermaye için ikili bir sistem getirilmiştir. Buna göre; esas sermaye en az 50.000 TL olmalıdır. Halka açık olmayan ancak kayıtlı sermayeyi kabul etmiş bulunan A.Ş’ de ise 100.000 TL. Limited şirketler için asgari sermaye 5.000,00 TL.’den 10.000,00 TL’ye çıkartılmıştır. Bunun yanında; Mevcut kanunda “esas sermaye” olarak adlandırılan kavramın yeni TTK’ da “Başlangıç Sermayesi olarak düzenlenmiştir.) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bu sureyi birer yıl olarak en çok iki defa uzatabilecektir. (6103 Sk. Madde 20)

Sermayenin Ödendiğine ilişkin İşlem denetçisi raporu

Eski kanunda yer almayan ve yeni uygulamaya konulan bu düzenleme ile İşlem denetçisi kuruluş raporunda, payların tamamının taahhüt edildiğini; kanunda veya esas sözleşmede öngörülmüş bulunan pay bedellerinin en az tutarlarının kanuna uygun olarak bankaya yatırıldığını; buna ilişkin banka mektubunun kuruluş belgeleri arasında yer aldığını; bu yükümlülüğün herhangi bir şekilde dolanıldığına ilişkin bir belirti bulunmadığını; ayni sermaye ve devralınan ayınlar için mahkemece atanan bilirkişilerce değerleme yapıldığını, mahkemece bir kararla onaylanan raporun dosyaya sunulduğunu; kurucu menfaatlerinin kanuna uygun olduğunu; kurucular beyanı ile ilgili açık bir uygunsuzluğun, aşırı değerlemenin, işlemlerde görünür bir yolsuzluğun bulunmadığını ve diğer kuruluş belgelerinin mevcut olduğunu, gerekli noter onaylarının ve izinlerin alındığını gerekçeleriyle ve hesap verme ilkesinin gereklerine uygun olarak açıklar (m.351)

Kurucu Menfaatleri ve İntifa Senedi

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu bu konuyla ilgili düzenlemeleri yaptığı 584.maddesine yapılacak tüm işlemlerde konuyla ilgili Anonim Şirketler için yapılmış tüm düzenlemelerin Limited Şirketler içinde geçerli olduğunu hükmetmektedir. Buna göre Limited şirketlerin kurucularına daha sonra şirketin hisselerini üçüncü kişilere devretseler dahi, kurucu olmalarının verdiği hakla menfaat sağlanması üzerine ana sözleşmeye madde konabilir veya intifa senedi bastırılarak verilebilir.

Payların Devri (m.595)

Eski Türk ticaret kanunda yer alan devir hususunun pay defterine kaydedilebilmesi için, ortaklardan en az dörtte üçünün devre muvafakat etmesi ve bunların esas sermayesinin en az dörtte üçüne sahip olması şarttır. Ortağın koymayı taahhüt ettiği sermaye ayın ise, payını şirketin kuruluşunu takip eden üç yıl içinde başkasına devredemez. Payın devri veya devir vadi hakkındaki mukavele yazılı şekilde yapılmış ve imzası noterce tasdik ettirilmiş olmadıkça ilgililer arasında dahi, hüküm ifade etmez.

Hükümleri kaldırılarak

Payın geçmesine ilişkin hükümler Yeni TTK’nun da sadeleştirilmiştir

• Şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse, payın devri için ortaklar genel kurulunun onayı şarttır. Devir bu onayla geçerli olur (m.595).
• Şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse, ortaklar genel kurulu sebep göstermeksizin onay vermeyebilir.
• Şirket sözleşmesinde payın devri yasaklanabilir.
• Payın devri yasaklanmış veya genel kurul onay vermemişse, ortak haklı sebeple şirketten çıkma hakkı saklıdır.
• Genel kurul, üç ay içinde payın devrini reddetmediği takdirde, onay vermiş sayılır.
• Esas sermaye paylarının geçişlerinin tescil edilmesi için, şirket müdürleri tarafından ticaret siciline başvurulur.
• Başvurunun otuz gün içinde yapılmaması hâlinde, ayrılan ortak, adının bu paylarla ilgili olarak silinmesi için ticaret siciline başvurabilir. Bunun üzerine sicil müdürü, şirkete, iktisap edenin adının bildirilmesi için süre verir

Oy Hakkı (m.618)

• Oy hakkı payın itibari değerine göre hesaplanır. Aksi belirtilmedikçe her 25,00 TL 1 oy hakkı tanır.

Şirket sözleşmesi ile oy hakkı, her sermaye payına 1 oy düşecek şekilde belirlenebilir. Bu durumda en küçük payın değeri, diğer esas sermaye paylarının itibarî değerleri toplamının onda birinden az olamaz. Ancak bu sınırlama;

• Denetçi seçimine,
• Özel denetçi seçimine,
• Sorumluluk davası açılmasına dair kararlarda uygulanmaz.
• Şirket sözleşmesinde; birden çok paya sahip ortakların oyu sınırlanabilir. Ancak her ortağın en az 1 oyu olmalıdır.

Ortakların Sorumluluğu (m. 602, 603)

• Şirket borç ve yükümlerinden dolayı sadece malvarlığı ile sorumludur.
• Ortaklar şirket borçlarından sorumlu değildir. Kural olarak ortak sadece; taahhüt ettiği sermaye payını ödemekle yükümlüdür. Ancak şirket sözleşmesinde; ek ödeme ve yan edim yükümü öngörülebilir.
• Ek ödeme yükümü; ancak esas sermaye payını esas alan belirli bir tutar olarak öngörülebilir ve esas sermaye payının itibari değerinin 2 katını aşamaz.

Genel Kurul

Eski TTK’daki Anonim Şirketlerdeki Genel Kurul hükümlerinin limited şirketler içinde uygulanacağını söylese de bu uygulamaya asgari yirmi ortak sayısı koşulu getirmesi sebebiyle günümüzde kurulan limited şirketlerin neredeyse tamamında Genel Kurul toplanmamaktadır. Ancak 6102 sayılı Kanunun Limited Şirket Genel Kurulunu düzenleyen 616. Maddesi Genel Kurul toplanmasına ilişkin herhangi bir asgari koşul getirmemiştir. Bu sebeple Limited Şirketlerinde 01.07.2012 tarihinden itibaren her hesap dönemi izleyen üç ay içinde Genel kurul yapması gerekecektir. Genel kurul toplantılarına ilişkin hükümler Anonim Şirketlere benzer şekilde uygulanacaktır. Anonim Şirketlerden tek farkı Ana sözleşmeye konulması şartıyla Genel kurul öncesi çağrı süresi on beş günden on güne dönüşebilmektedir

Ayrıca Genel kurulun yetkileri genişlettirilerek bu yetkiler devredilemez yetkiler ve şirket sözleşmesinde öngörüldükleri takdirde devredilemez yetkileri şeklinde belirlenmiştir. Tek ortaklı Limited şirketlerde, bu ortak genel kurulun tüm yetkilerine sahiptir. Tek ortağın genel kurul sıfatıyla alacağı kararların geçerlilik kazanabilmeleri için yazılı olmaları şarttır hükmü getirilmiştir.

Yönetim ve temsil

Eski kanunda Aksi kararlaştırılmış olmadıkça, ortaklar hep birlikte müdür sıfatıyla şirket işlerini idareye ve şirketi temsile mezun ve mecburdurlar hükmü yerine Yeni TTK’da Şirketin yönetimi ve temsili şirket sözleşmesi ile düzenlenir. Şirketin sözleşmesi ile yönetimi ve temsili, müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebilir. En azından bir ortağın, şirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekir uygulaması getirilmiştir. (m.623)

Finansal Tablolar ve Yasal Defterler

Limited şirketlerle ilgili finansal tabloların nasıl düzenleneceğini ve yasal defterlerin nasıl oluşturulacağını düzenleyen Türk Ticaret Kanunu’nun 610.maddesi bu konuyla ilgili işlemlerin Anonim Şirket’e uygulanan hükümlerle aynı uygulanacağını hükmetmektedir.

Buna göre Limited Şirketler de Anonim Şirketler gibi yasal defterlerini ve finansal tablolarını “Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu” tarafından yayınlanan Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına göre düzenleyecektir. Kanunun geçici maddesi mevcut durumunda yeni duruma geçiş için özel bir düzenleme yapmış ve geçiş tarihi olarak 01.01.2013 tarihini belirlemiştir. 01.01.2013 tarihi itibariyle faaliyette bulunan ve o tarihten sonra kurulacak tüm şirketler yasal kayıtlarını ve finansal tablolarını Türkiye Muhasebe Standartlarına göre düzenleyecektir. Şu an için limited şirketler arasında hiçbir ayrım olmaksızın bu hükümlere tabidir.(Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu Türk Ticaret Kanununun kendilerine verdiği yetkiyi kullanarak belli büyüklüğün altındaki limited şirketler ayrıca düzenleme yapabilir.)

Denetim

Anonim şirketin denetçiye ve işlem denetçileriyle denetime ve özel denetime ilişkin hükümleri Limited şirkete de uygulanır. (m.635) Yapılan düzenleme ile denetim açısından Limited Şirketlerinde yeni bir dönem başlatmaktadır. (Eski Türk Ticaret Kanununda limited Şirketlerde denetçi şartı bulunmamaktaydı.) Bu düzenlemeye göre Yeni Türk Ticaret Kanununda limited şirketlerde denetime tabi olacak ve 01.03.2013’e kadar meslek mensupları ile veya bağımsız denetim şirketleri ile anlaşacaktır. Seçilecek denetçiler şirketin resmi defter kayıtlarını ve finansal raporların hazırlanmasını gerçekleştiren mali müşavir ayrı olarak seçilecektir. (Denetçi, ancak ortakları, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanını taşıyan bir bağımsız denetleme kuruluşu olabilir. Orta ve küçük ölçekli anonim şirketler, bir veya birden fazla yeminli mali müşaviri veya serbest muhasebeci mali müşaviri denetçi olarak seçebilirler M.400)

Pay sahiplerinin ve limited şirket ortaklarının şirkete borçlanma yasağı

Türk Ticaret Kanununun 358 inci maddesine aykırı şekilde, anonim veya limited şirkete borçlu olan pay sahipleri ve ortaklar, borçlarını, anılan Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 Yıl içinde, Nakdi ödeme yaparak tamamen tasfiye etmek zorundadır.(m.24)

Sona erme sebepleri ve sona ermenin sonuçları

Limited şirket aşağıdaki hâllerde sona erer (m.636)

• Şirket sözleşmesinde öngörülen sona erme sebeplerinden birinin gerçekleşmesiyle.
• Genel kurul kararı ile.
• İflasın açılması ile.

Kanunda öngörülen diğer sona erme hâllerinde.

• Uzun süreden beri şirketin kanunen gerekli organlarından biri mevcut değilse veya genel kurul toplanamıyorsa, ortaklardan veya şirket alacaklılarından birinin şirketin feshini istemesi üzerine şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesi, müdürleri dinleyerek şirketin, durumunu Kanuna uygun hâle getirmesi için bir süre belirler, buna rağmen durum düzeltilmezse, şirketin feshine karar verir.
• Haklı sebeplerin varlığında, her ortak mahkemeden şirketin feshini isteyebilir. Mahkeme, istem yerine, davacı ortağa payının gerçek değerinin ödenmesine ve davacı ortağın şirketten çıkarılmasına veya duruma uygun düşen ve kabul edilebilir diğer bir çözüme hükmedebilir.
• Fesih davası açıldığında mahkeme taraflardan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alabilir.
• Sona ermenin sonuçlarına anonim şirketlere ilişkin hükümler uygulanır.

İnternet Sitesi Zorunluluğu

Yeni Türk Ticaret Kanunu da yer alan 1524.maddesinde şirketlere “internet sitesi” ile ilgili zorunluluk getirilmiş bulunmaktadır. Maddede yer alan düzenlemeye göre 01 Temmuz 2013 tarihi itibari ile Limited Şirketler  içinde internet sitesi açma, bilgi ve belgelerin yayınlanma zorunluluğu ve sitede kalma süresi yer almaktadır

Sonuç

Yeni TTK ile getirilen değişiklikler ile 01.07.2012 tarihinden itibaren Şirket kurmak isteyen teşebbüsler tek başlarına Limited şirket kurabilecektir. Kuruluşta nakden taahhüt edilen payların itibarî değerlerinin tescilden önce, ödenmesi zorunluluğu getirilmiştir. Kuruluş işlemleri için özel işlem denetçi raporu düzenlenecektir. Ortak sayısına bağlı olmaksızın Genel kurul düzenlenmesi getirilmiştir. Ortak olma ve ortaklıktan ayrılama yeniden düzenlenmiştir. Yasal kayıtlarını ve finansal tablolarını TMS göre düzenleme ile Denetçi zorunluluğu getirilmiştir. Limited şirket ortağı olmak isteyen ve şirketinin tüzel kişiliği ile piyasada iş yapmak isteyen girişimciler getirilen düzenlemeler ile büyük ve kurumsal olmanın maliyetine katlanacaklardır