Teşvik Belgeli Yatırımlarda Sigorta Primi Desteği
M. Bahadır ALTAŞ
Yeminli Mali Müşavir
mba444@mynet.com
I-GİRİŞ
14.7.2009 tarihli ve 2009/15199 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın uygulamasına ilişkin usul ve esaslar, 28.07.2009 tarihli ve 27302 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin 2009/1 sayılı Tebliğde açıklanmış, Daha sonra, 21.10.2010 tarihli ve 27736 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2010/2 sayılı Tebliğ ve 11.05.2011 tarihli ve 27931 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2011/1 sayılı Tebliğ ile bahse konu 2009/1 sayılı Tebliğde değişiklikler yapılmıştır.
Bilindiği gibi 14.07.2009 tarihli ve 2009/15199 sayılı BKK ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararı ile Teşvik belgesi kapsamında yeni yapılacak yatırımlar için; Yatırım desteklerinin uygulanması açısından 28.08.2002 tarihli ve 2002/4720 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında yer alan istatistikî Bölge Birimleri Sınıflandırması Düzey–2 bölgeleri, Sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyeleri dikkate alınarak dört gruba ayrılmıştır. Bölgesel desteklerden yararlanacak yatırım konuları her bir il grubunun yatırım potansiyeli ve rekabet gücü dikkate alınarak belirlenmiştir. Bu karar ekindeki listede yer alan; teşvik edilmeyecek yatırım konuları ile aranan şartları sağlayamayan yatırım konuları hariç olmak üzere, 4 üncü maddede belirtilen asgarî sabit yatırım tutarının üzerindeki tüm yatırımlar, bölgesel ayrım yapılmaksızın gümrük vergisi muafiyeti ile katma değer vergisi (KDV) istisnasına ek olarak Bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar, ikinci fıkrada belirtilen aşağıdaki destek unsurları sağlanmaktadır.
a) I inci ve II nci bölgelerde;
1) Vergi indirimi,
2) Sigorta primi işveren hissesi desteği,
3) Yatırım yeri tahsisi,
b) III üncü ve IV üncü bölgelerde;
1) Vergi indirimi,
2) Sigorta primi işveren hissesi desteği,
3) Yatırım yeri tahsisi,
4) Faiz desteği, desteklerinden yararlanabilir.
c) Büyük ölçekli yatırımlara;
a) Gümrük vergisi muafiyeti,
b) KDV istisnası,
c) Vergi indirimi,
ç) Sigorta primi işveren hissesi desteği,
d) Yatırım yeri tahsisi, uygulanabilir.
Yatırımların bu karar kapsamındaki destek unsurlarından yararlanabilmesi için, makro ekonomik programlar, arz-talep dengesi, sektörel, malî ve teknik değerlendirmeler çerçevesinde projenin uygun görülmesi ve teşvik belgesi düzenlenmesi gerekmektedir.
İllerin Bölgelere göre dağılımı
- Bölge: İstanbul, Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, İzmir, Bursa, Eskişehir, Bilecik, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova, Ankara,
- Bölge: Balıkesir, Çanakkale (Bozcaada, Gökçeada hariç), Aydın, Denizli, Muğla, Antalya, Isparta, Burdur, Adana, Mersin,
III. Bölge: Konya, Karaman, Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye, Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir, Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak, Kayseri, Sivas, Yozgat, Zonguldak, Karabük, Bartın, Samsun, Tokat, Çorum, Amasya, Gaziantep, Adıyaman, Kilis,
- Bölge: Kastamonu, Çankırı, Sinop, Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Ağrı, Kars, Ardahan, Iğdır, Van, Muş, Bitlis, Hakkâri, Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Şırnak, Siirt, Bozcaada ve Gökçeada şeklindedir.
SGK tarafından 29.06.2011 yayınlanan 2011–54 sayılı genelge ile Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile Teşvikli Yatırımlar için sağlanan Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanılmasına ilişkin Uygulanmanın nasıl olacağı aşağıdaki belirlenmiştir.
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanma şartları
Yatırımın yatırım teşvik belgesine bağlanması şartı ile büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama kapsamında desteklenen yatırımlardan, “tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı” aşmamak kaydıyla;
a) Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan,
b) Diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsel özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır.) Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına ilave edilen, Sigortalılardan dolayı Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinden
11.05.2011 tarihli ve 27931 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2011/1 sayılı Tebliğ ile yararlanılan sigorta primi işveren hissesi desteği tutarı bölgesel uygulama kapsamında desteklenen yatırımlarda gerçekleşen sabit yatırım tutarının I inci bölgede %6’sını, II nci bölgede %8’ini, III üncü bölgede %10’unu ve IV üncü bölgede %14’ünü; büyük ölçekli yatırımlarda ise I inci bölgede %2’sini, II nci bölgede %3’ünü, III üncü bölgede %5’ini ve IV üncü bölgede %7’sini geçemeyeceği, bölgesel desteklerden yararlanan yatırımlar kapsamındaki KOBİ’ler için bu oranlara tüm bölgelerde 5’er puan ilave edileceği şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
KOBİ: 19.10.2005 tarihli ve 2005/9617 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı çerçevesinde, 250 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden, yıllık net satış hâsılatı veya mali bilânçosu değeri 25 milyon Türk Lirasını aşmayan işletmeleri.
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanılacak Süre
Bahse konu sigorta primi işveren hissesi desteğinden kapsama giren sigortalılardan dolayı yararlanılacak süre 2009/1 sayılı Tebliğin 20 nci maddesinin birinci fıkrasında;
| Bölgeler | 31.12.2010 tarihine kadar başlanılan yatırımlar | 31.12.2010 tarihinden sonra başlanılan yatırımlar |
| I | 2 yıl | – |
| II | 3 yıl | – |
| III | 5 yıl | 3 yıl |
| IV | 7 yıl | 5 yıl |
Olarak açıklanmış iken, Hazine Müsteşarlığınca hazırlanan ve 11.5.2011 tarihli ve 27931 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2011/1 sayılı Tebliğ ile söz konusu fıkra 01.01.2011 tarihinden geçerli olmak üzere;
| Bölgeler | 31.12.2011 tarihine kadar
Başlanılan yatırımlar |
1.1.2012 tarihinden sonra başlanılan yatırımlar |
| I | 2 yıl | – |
| II | 3 yıl | – |
| III | 5 yıl | 3 yıl |
| IV | 7 yıl | 5 yıl |
Şeklinde değiştirilmiş
Buna göre, bahse konu sigorta primi işveren hissesi desteğinden yatırımlarına;
a)01.2011 tarihinden önce başlamış olan işverenler,
- Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan,
- Diğer yatırım cinslerinde ise (tevsi, modernizasyon, ürün çeşitlendirmesi, entegrasyon yatırımlarında) Tebliğde belirtilen şekilde hesaplanan ortalama işçi sayısına ilave edilen,
Sigortalılardan dolayı yararlanabileceklerdir.
b)01.2011 tarihinden sonra başlamış olan işverenler aşağıdaki tabloda belirtilen sabit yatırım tutarını aşmamak kaydıyla,
- Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan,
Diğer yatırım cinslerinde ise (Tevsi, Modernizasyon, Ürün çeşitlendirmesi, Entegrasyon yatırımlarında) Tebliğde belirtilen şekilde hesaplanan ortalama işçi sayısına ilave edilen, Sigortalılardan dolayı sabit yatırım tutarı Oranında yararlanılabileceklerdir.
| Yatırımın Yeri | Bölgesi | Sabit Yatırım Tutarı Oranı | |
| Normal İşletme | KOBİ | ||
| Bölgesel Uygulama | I.Bölge | %6 | %11 |
| II. Bölge | %8 | %13 | |
| III. Bölge | %10 | %15 | |
| IV. Bölge | %14 | %19 | |
| Büyük Ölçekli | |||
| I.Bölge | %2 | %2 | |
| II. Bölge | %3 | %3 | |
| III. Bölge | %5 | %5 | |
| IV. Bölge | %7 | %7 | |
Yatırım teşvik kapsamına giren işyerlerinden dolayı sigorta prim desteğinden yararlanılacak olan süre Hazine Müsteşarlığınca ilgili (SGK) merkez birimine, bu birim tarafından da işyerinin bağlı olduğu ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne/Sosyal Güvenlik Merkezine bildirilecek olup, söz konusu destekten azami Hazine Müsteşarlığınca bildirilen bu süre zarfında yararlanılabilecektir. Bu uygulamada yukarıda belirtilen tabloda belirtildiği gibi 2 ile 7 yıl arasında bir süre belirlenmiş olsa da teşvikten yararlanılabileceği tutarın tamamından sürenin bitim tarihinden önce yararlanılmış olması halinde geri kalan sürede söz konusu destekten yararlanılamayacaktı
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanılacak Olan İşyerleri
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin 2009/1 sayılı Tebliğde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden, Hazine Müsteşarlığınca düzenlenen teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapıldığı (yatırımın yapıldığı) işyerlerinden dolayı yararlanılabilecektir dolayısıyla, Hazine Müsteşarlığınca teşvik belgesinin düzenlendiği işyeri işvereninin, aynı veya farklı Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerinde veya Sosyal Güvenlik Merkezlerinde tescilli birden fazla işyerinin olması halinde, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesi hangi işyeri için düzenlenmiş ise sigorta primi işveren hissesi desteğinden de bu işyerinden dolayı yararlanılabilecektir.
2009/1 sayılı Tebliğde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden,
- Gerçek kişiler,
- Adi ortaklıklar,
- Sermaye şirketleri,
- Kooperatifler,
- İş ortaklıkları,
- Kamu kurum ve kuruluşları (genel ve özel bütçeli kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri, belediyeler ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların sermaye bileşimindeki hisse oranları %50’yi geçen kurum ve kuruluşlar)
- Kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları,
- Dernekler ve vakıflar ile yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubeleri istifade edebilecektir.
Buna göre, bahse konu sigorta primi işveren hissesi desteğinden anılan tebliğde öngörülen diğer şartların da sağlanmış olması kaydıyla adına teşvik belgesi düzenlenmiş bulunan özel nitelikteki işyeri işverenlerinin yanı sıra resmi nitelikteki işyeri işverenlerinin de yararlanması mümkün bulunmaktadır.
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanılmaya Başlanılacak Tarih
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin 2009/1 sayılı Tebliğin 20 nci maddesinin beşinci fıkrasında, (20.08.2009 tarih ve 27325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2009/2 sayılı Tebliğ ile değişik) “Sigorta primi işveren hissesi desteği uygulamasına, 12 nci maddede yer alan işletmeye geçiş tarihinin Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesini takip eden aydan itibaren başlanır. Uygulamanın ilk başladığı ay esas alınarak teşvik belgesinde belirtilen süre kadar yararlandırıldıktan sonra uygulamaya son verilir.” hükmü yer almaktadır.
İşletmeye geçiş tarihi ise anılan Tebliğin 12 nci maddesinde aşağıdaki şekilde ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
İşletmeye geçiş tarihi
a- Komple yeni yatırımlarda;
- İmalat sanayi, madencilik, seracılık ve soğuk hava deposu yatırımlarında ilgili merciilerden onaylı kapasite raporunun,
- Denizyolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığı yatırımlarında denize elverişlilik belgesinin veya klâs sertifikasının,
- Havayolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığı yatırımlarında Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden faaliyette bulunulduğuna dair onay yazısının,
- Demiryolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığı yatırımlarında Devlet Demir Yolları Genel Müdürlüğünden uygun görüş yazısının,
- Jeotermal enerji ile veya enerji santralleri atık ısısı ile konut ısıtma/soğutma yatırımlarında ilgili yerel yönetimin onayının ve ısının başka bir yatırımcıya ait jeotermal kaynak veya santrallerden temin edilmesi halinde asgari 10 yıllık temin sözleşmesinin,
- Diğer hizmetler sektörü yatımlarından turizm, eğitim, hastane, huzurevi, öğrenci yurdu gibi yatırımlarda ilgili bakanlıklardan işletme belgesi, uygunluk belgesi, izin belgesi, ruhsat veya lisansın alınmasını müteakip teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapıldığı tarihtir.
b- Diğer yatırım cinslerinde; Teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapıldığı tarihtir.
Bu durumda da yatırım konusuna bağlı olarak yukarıdaki belgelerin ibrazı şarttır. Belirtilen hükümler uyarıca, bahse konu sigorta primi işveren hissesi desteğinden, tamamlama vizesi yapılarak işletmeye geçen teşvik belgesine konu firma bilgilerinin Hazine Müsteşarlığınca SGK’na bildirilmesini takip eden aydan başlanılarak yararlanılacaktır. Bu nedenle Hazine Müsteşarlığı, sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanacak olan işyerleri ile ilgili bilgileri, SGK Başkanlığına elektronik posta ve ayrıca resmi bir yazı ile bildirilecek olup teşvik belgesinde yer alan sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılmaya başlanılacak ilk ayın tespitinde, konuya ilişkin bilgilerin Hazine Müsteşarlığınca elektronik ortamda SGK’na gönderildiği tarih esas alınacaktır.
Örnek (A) Limited Şirketinin 27.09.2011 olan işletmeye geçiş tarihinin Hazine Müsteşarlığınca 15.10.2011 tarihinde elektronik posta ile Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Prim Tahsilât Daire Başkanlığımıza bildirildiği varsayıldığında, (A) Limited Şirketi, sigorta primi işveren hissesi desteğinden 01.11.2011 tarihinden itibaren yararlanmaya başlayacaktır. Dolayısıyla, söz konusu işveren tarafından 2009/1 sayılı Tebliğ kapsamında sigorta primi işveren hissesi desteğini ihtiva ederek düzenlenecek olan ilk aylık prim ve hizmet belgesi 2011/Kasım ayına ilişkin belge olacaktır.
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanılacak Sigortalıların Belirlenmesi
2009/1 sayılı Tebliğin 20 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca bahse konu sigorta primi işveren hissesi desteğinden; Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama kapsamında desteklenen yatırımlardan, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla;
a) Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan,
b) Diğer yatırım cinslerinde yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsellik özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır) Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına ilave edilen, sigortalılardan dolayı yararlanılabilecektir.
Komple yeni yatırım cinsi dışında düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında sigorta primi işveren hissesi desteği, mevcut istihdam (ortalama işçi) sayısının üzerindeki ilave istihdam için uygulanacaktır. Aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı sigortalı sayısının mevcut istihdamın altında olması halinde ilgili ay için sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılamayacak, ancak söz konusu süre destek süresine dâhil sayılacaktır.
Gerek komple yeni yatırımlarda sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilecek azami sigortalı sayısı, gerekse diğer yatırım cinslerinde mevcut istihdam (ortalama işçi) sayısı ile sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilecek azami sigortalı sayısı Hazine Müsteşarlığınca SGK bildirileceğinden, destekten yararlanacak işyerlerinin ortalama sigortalı sayısının ayrıca SGK tarafından ayrıca bir hesapla yapılmayacaktır.
Dolayısıyla sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilecek sigortalı sayısı, komple yeni yatırımlarda; Hazine Müsteşarlığınca bildirilen sigortalı sayısını aşamayacağı gibi, diğer yatırım cinslerinde de; mevcut istihdam (ortalama işçi) sayısına ilave olarak işe alınan sigortalılar yönünden Hazine Müsteşarlığınca bildirilen sigortalı sayısının üzerinde olanlarından dolayı bahse konu sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılması mümkün olamayacaktır.
Hazine Müsteşarlığınca, bahse konu sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilecek işyerleri ile ilgili olarak SGK’na gönderilecek yazı ekinde “Sosyal Güvenlik Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanacak Olan ve Tamamlama Vizesi Yapılmış Bulunan Firmalara Ait Bilgiler” başlıklı tabloda destekten yararlanılacak olan işyerleri ile ilgili;
- Firma Adı,
- Teşvik Belgesinin Tarih Sayısı,
- Teşvik Belgesi Müracaat Tarihi,
- Yatırım Yeri ve Adresi,
- SGK İşyeri Sicil Numarası,
- Yatırımın Cinsi,
- Mevcut İstihdam (Kişi),
- İlave İstihdam (Kişi),
- Yatırımcının Vergi Dairesi ve No’su,
- Destek Süresi, bilgileri yer alacaktır.
Söz konusu tabloda yer alan Yatırımın Cinsi, Mevcut İstihdam (Kişi) ve İlave İstihdam (Kişi) bilgilerine bakılarak sigorta prim desteğinden;
Komple yeni yatırımlarda kaç sigortalıya kadar,
Diğer yatırım cinslerinde ise mevcut sigortalı sayısının üzerindeki sigortalıların kaçından dolayı, Yararlanılabileceği anlaşılacaktır.
Örnek Hazine Müsteşarlığınca düzenlenen “Sosyal Güvenlik Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanacak Olan ve Tamamlama Vizesi Yapılmış Bulunan Firmalara Ait Bilgiler” aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.
| Teşvik Kapsamındaki Firma | Yatırımın Cinsi | Mevcut
İstihdam (Kişi) |
Teşvik Belgesinde İlave İstihdam
(Kişi) |
Fiili
İstihdam Kişi |
| (A) Can Boya A. Ş | Komple yeni yatırım | 0 | 15 | 20 |
| (B) Gül Gıda LTD.ŞTİ | Tevsi | 16 | 11 | 30 |
Söz konusu işyeri için bahse konu sigorta primi işveren hissesi desteğinden (A) Can Boya Anonim Şirketi 15 sigortalıya kadar (dâhil) yararlanabilecek (B) Gül Gıda LTD.ŞTİ. Sigorta primi işveren hissesi desteğinden 16 sigortalıya ilave olarak işe alınacak azami 11 sigortalıdan dolayı yararlanabilecektir. Çünkü Sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilecek sigortalı sayısı, komple yeni yatırımlarda; Hazine Müsteşarlığınca bildirilen sigortalı sayısını aşamayacağı gibi, diğer yatırım cinslerinde de; mevcut istihdam (ortalama işçi) sayısına ilave olarak işe alınan sigortalıları kapsadığından Hazine Müsteşarlığınca bildirilen sigortalı sayısının üzerinde istihdam edilen (A) Can Boya Anonim 5 sigortalı için (B) Gül Gıda LTD.ŞTİ 3 sigortalı için sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılması mümkün olamayacaktır.
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanılacak Sigortalılar Belirlenmesinde Diğer Hususlar
- Kapsama giren işverenlerce, söz konusu destekten yanlış veya yersiz yararlanılmamasını sağlamak amacıyla, Hazine Müsteşarlığınca SGK kurumuna intikal ettirilen bilgiler, Teşvik kapsamında bulunan işverenlere sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilecek sigortalı sayısı resmi bir yazı ile bildirilecektir.
- Sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılacak olan aylarda, çeşitli nedenlerle ay içinde çalışması bulunmayan ve ücret ödenmeyen (istirahat veya ücretsiz izin gibi nedenlerle aylık prim ve hizmet belgesinde 0 gün ve 0 kazançlı olarak kayıtlı) sigortalıların bulunması halinde, söz konusu sigortalılar diğer yatırım cinslerinde, mevcut sigortalı sayısına dâhil edilmeyecektir. Ayrıca, bir sigortalının ay içinde aynı işyerinde işten ayrılıp tekrar işe girdiği durumlarda, bu nitelikteki sigortalılar da bir sigortalı olarak dikkate alınacaktır.
- Sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılacak olan aylarda sosyal güvenlik destek primine tabi çalışan sigortalılar ve harp malulleri ile 3713 ve 2330 sayılı Kanunlara göre vazife malullüğü aylığı alıp yalnızca kısa vadeli sigorta kollarına tabi olan sigortalılar çalıştırılıyor ise, diğer yatırım cinslerinde mevcut sigortalı sayısının tespitinde, söz konusu sigortalılar da hesaplamaya dâhil edilecektir.
- Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışan sigortalılardan dolayı 2009/1 sayılı Tebliğde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
- Sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanma uygulaması tamamlama vizesi yapılarak işletmeye geçen teşvik belgeli yatırımların firma bilgilerinin Hazine Müsteşarlığınca SGK bildirilmesini takip eden aydan başlanılarak yararlanılacağı için Yatırımın inşaat-montaj aşamasında Sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanması mümkün değildir.
Yararlanılacak Destek Tutarının Sabit Yatırım Tutarının Hesaplanması
Yatırımlarına 01.01.2011 tarihinden sonra başlamış ve teşvikten yararlanma süresi Hazine Müsteşarlığınca SGK’na bildirilmiş olan işverenlerin yararlanabilecekleri destek tutarı ise, yatırımın;
- Yapıldığı yere,
- Bölgesel” veya “büyük ölçekli” olmasına,
- İşletmenin KOBİ olup olmamasına, göre değişkenlik arz etmektedir.
Dolayısıyla, yatırıma 01.01.2011 tarihinden sonra başlamış olan işverenler 2009/1 sayılı Tebliğde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden, Hazine Müsteşarlığınca bildirilen süre aşılmamak kaydıyla, yatırımın “bölgesel” veya “büyük ölçekli” olduğuna, “bölgesel” olması halinde ayrıca işletmenin “KOBİ” olup olmadığına bakılarak teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarlarının belirli bir oranı kadar yararlanabileceklerdir. Teşvik kapsamına giren işletmelerin “KOBİ” olup olmadıkları hususu da yine Hazine Müsteşarlığınca düzenlenecek teşvik belgesinde gösterilecektir.
Örnek Malatya ilinde (IV. Bölge) faaliyet gösteren ve yatırıma 01.01.2011 tarihinden sonra başlamış olan Kartal A.Ş’nin Hazine Müsteşarlığınca düzenlenen teşvik belgesinde, sigorta primi işveren hissesi desteğinden beş yıl süreyle yararlanabileceği, yatırımın “bölgesel” bir yatırım olması halinde sabit yatırım tutarının hesaplama aşağıdaki şekilde yapılacaktır.
| Yatırımın Cinsi | Yatırımın Tutarı (TL) |
| Makine-Teçhizat | 1.500.000,00 |
| Diğer harcamalar | 75.00,00 |
| Toplam | 1.575.000,00 |
| Yararlanılacak Sabit Yatırım Tutarı Miktarı | 1.575.000,00 x 14 / 100 = 220.500,00 |
| Yararlanılacak Sabit Yatırım Tutarı Miktarı KOBİ | 1.575.000,00 x 19 / 100 = 299.250,00 |
Kartal A.Ş’nin işveren tarafından beş yıllık süre içinde söz konusu sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılacak olan prim tutarı, 220.500,00 TL’yi aşamayacaktır. Kartal A.Ş’nin Hazine Müsteşarlığınca düzenlenen teşvik belgesinde, “KOBİ” işletmesi olduğu, sigorta primi işveren hissesi desteğinden beş yıl süreyle yararlanabileceği, yatırımın “bölgesel” bir yatırım olduğu ve sabit yatırım tutarı 299.250,00 TL’yi aşamayacaktır.
Bu uygulamada her ne kadar beş yıllık süre belirlenmiş olsa da teşvikten yararlanılabileceği tutarın tamamından sürenin bitim tarihinden önce yararlanılmış olması halinde geri kalan sürede söz konusu destekten yararlanılamayacaktır.
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanabilmesi İçin Gerekli Diğer Şartlar
1- Yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunmaması/ yeniden yapılandırılmış veya tecil ve taksitlendirilmiş olması
2- 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 22/A maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı tahsilât dairelerine müracaat tarihinden önceki 15 gün içinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması
3- Aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde kuruma gönderilmesi
4- Sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesi
Hazinece Karşılanacak Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinin Hesaplanması
Kapsama giren sigortalıların, prime tabi tutulacak kazançlarının, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırına kadar olan kısmına isabet eden sigorta priminin işveren hissesi, Hazinece karşılanacaktır.
Öte yandan, 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan, “Bu fıkra ve diğer ilgili mevzuatla sağlanan sigorta prim desteklerinin aynı dönem için birlikte uygulanması halinde, bu destek öncelikle uygulanır.” hükmüne istinaden, bahse konu Tebliğ kapsamına giren bir sigortalı için öncelikle 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde öngörülen beş puanlık prim indiriminden, ardından 2009/1 sayılı Tebliğde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılacaktır. Bu durumda, bahse konu Tebliğde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılması sırasında, 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi kapsamında indirimden yararlanılmış olan 5 puanlık kısım düşülecektir.
Örnek: Modernizasyon yatırımı yapan ve kısa vadeli sigortalı kolları prim oranı %2 olan Can Gıda A.Ş’nin, mevcut sigortalı sayısına ilave olarak işe aldığı bir sigortalının ay içindeki; Prim ödeme gün sayısının 30 gün Prime esas kazanç tutarının ise, 1.000,00 TL olduğu varsayıldığında, bu sigortalı için öncelikle beş puanlık prim indiriminden yararlanılacak tutar hesaplanacaktır. Buna göre, 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi kapsamında beş puanlık prim indiriminden Ardından, 2009/1 sayılı Tebliğde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılacak olan tutar hesaplanacaktır. Ancak bu durumda, beş puanlık prim indirimi için yararlanılmış olan 5 puan söz konusu işyeri yönünden %20,5 olan işveren hissesinden düşülecek ve %15,5 oranı üzerinden tahakkuk eden sigorta primi işveren hissesi Hazinece karşılanacaktır. Buna göre, 2009/1 sayılı Tebliğ kapsamında yararlanılacak sigorta primi işveren hissesi desteği tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır;
| Prim ödeme gün sayısının | 30 gün |
| Prime esas kazanç tutarının | 1.000,00 TL |
| Toplam Hesaplanacak SSP | 1.000,00 x 34,5 / 100 = 345,00 |
| İşçi Hissesi | 1.000,00 x 14,0 / 100 = 140,00 |
| İşveren Hissesi | 1.000,00 x 20,5 / 100 = 205,00 |
| Beş puanlık prim indiriminden yararlanılacak tutar | 1.000,00 x 5 / 100 = 50,00 |
| Asgari Ücret üzerinden hesaplanan | 837,00 x 15,5 / 100 = 129,74 |
| Toplam Teşvik tutarı | 129,74 + 50,00 = 179,74 |
| Ödenecek SSP | 345,00 – 179,74 = 165,26 |
| Hazine tarafından karşılanmayan işveren hissesi, | 165,26 – 140,00 = 25,26 |
Alt İşvereni Bulunan Asıl İşverenlerin ve Alt İşverenlerin Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanmaları
2009/1 sayılı Tebliğde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden alt işverenlerce çalıştırılan sigortalılardan dolayı da yararlanılabilecektir.
Ancak bu durumda, gerek asıl işverenin, gerekse alt işverenlerin söz konusu teşvikten yararlanabilmeleri için, işyerinin yasal ödeme süresi geçmiş prim ve idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması gerekmektedir. Dolayısıyla alt işverenlerden her hangi birinin veya asıl işverenin yasal ödeme süresi geçmiş prim ve idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunması halinde, yasal ödeme süresi geçmiş borcu bulunmayan alt işverenler de söz konusu teşvikten yararlanamayacaklardır.
Sigorta primi işveren hissesi desteğinden, diğer yatırım cinslerinde, Hazine Müsteşarlığınca bildirilen mevcut sigortalı sayısına ilave olarak işe alınan ve yine Hazine Müsteşarlığınca bildirilen sayıdaki ilave sigortalılardan dolayı yararlanılabileceğinden, gerek mevcut sigortalı sayısının tespiti sırasında, gerekse ilave sigortalı sayısının tespiti sırasında alt işverenler tarafından çalıştırılan sigortalılar da toplam sigortalı sayısına dâhil edilecektir.
Yatırım Tamamlama Vizesi Yapılmış Teşvik Belgesi Kapsamındaki Makine ve Teçhizatın, Devir, Satış, İhraç veya Kiralanması halinde Uygulama
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin 2009/1 sayılı Tebliğin 30 uncu maddesinde, yatırım tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizatın, hangi şartlar dâhilinde devir, satış, ihraç veya kiralanması halinde teşvikten yararlanılabileceği; hangi şartlar dâhilinde devir, satış, ihraç veya kiralanması halinde teşvikten yararlanılamayacağı hususları açıklanmıştır.
Buna göre; Yatırım tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizatın, devir, satış, ihraç veya kiralanması, söz konusu yatırım mallarının teminini müteakip beş yılı doldurmuş olması hâlinde serbesttir. Ancak, söz konusu satışların işletmenin asgarî beş yıl süre ile faaliyette bulunmasını engelleyecek mahiyet taşımaması gerekir.
Tamamlama vizesi yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın beş yılını doldurmamış makine ve teçhizatın yatırımın bütünlüğünün bozulmaması kaydıyla veya bütünü ile birlikte;
a) Teşvik belgeli bir başka yatırım için devri,
b) Teşvik belgesi olmayan bir başka yatırımcıya satışı,
c) İhracı,
ç) Kiralanması, Müsteşarlığın iznine tabidir.
Yatırım tamamlama vizesi yapılmış veya yatırım aşamasında bulunan teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizatın, devir, satış, ihraç veya kiralanması 2009/1 sayılı Tebliğin 30 uncu maddesinde belirtilen şartlar yerine getirilmeden bir uygulama yapılması halinde Hazine Müsteşarlığınca, teşvik ve desteklerin yayınlanan tebliğ uyarınca sağlanan desteklerin geri almasına karar verilmesi durumunda SGK tarafından daha önce Hazinece karşılanmış olan sigorta prim tutarları ilgililerden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte geri alınacaktır.
Diğer Teşvik Kanunlarından Yararlanan İşverenlerin 2009/1 Sayılı Tebliğde Öngörülen Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanmaları
2009/1 sayılı Tebliğde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanma hakları bulunan işverenler, bahse konu Tebliğ kapsamında sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanamadıkları sigortalılarından dolayı, diğer sigorta primi işveren hissesi desteği kanunlarında öngörülen şartlara sahip olmak kaydıyla, söz konusu kanunlarda öngörülen teşvik, indirim ve desteklerden de yararlanabileceklerdir.
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin 2009/1 sayılı Tebliğin 20 nci maddesinin dördüncü fıkrasında “5084 sayılı Kanun kapsamı desteklerden yararlanmakta olan işletmeler için mükerrer olarak bu Karar kapsamında sigorta primi işveren hissesi desteği uygulanmaz. Sosyal Güvenlik Kurumu, 5084 sayılı Kanunun uygulandığı illerdeki taleplerle ilgili olarak ilgili işyerine yönelik 5084 sayılı kanun kapsamında destekten yararlanılmadığını tespit etmekle yükümlüdür.” hükmü yer almaktadır.
Tebliğde yer alan bu hükme istinaden, 5084 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde öngörülen sigorta prim desteğinden yararlanmakta olan işverenlerin bu destekten yararlandıkları sigortalılarından dolayı aynı dönem için ve mükerrer olarak 2009/1 sayılı Tebliğde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır. Ancak, 5084 sayılı Kanun kapsamına giren 49 il ile Gökçeada ve Bozcaada ilçelerinde faaliyet gösteren ve anılan Kanun kapsamında sigorta prim desteğinden yararlanma şartlarını sağlayan işverenlerin, aynı zamanda 2009/1 sayılı Tebliğde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden de yararlanma haklarının bulunması halinde, 2009/1 sayılı Tebliğ kapsamında yalnızca belirli sayıda sigortalılardan dolayı sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabildiğinden, söz konusu işverenlerin 2009/1 sayılı Tebliğ kapsamında sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlandıkları sigortalılar haricindeki diğer sigortalılarından dolayı 5084 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde öngörülen sigorta prim desteğinden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.
Örnek 5084 sayılı Kanunun uygulandığı Malatya ilimizde faaliyet gösteren ve Hazine Müsteşarlığınca, düzenlenen “Sosyal Güvenlik Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanacak Olan ve Tamamlama Vizesi Yapılmış Bulunan Firmalara Ait Bilgiler” başlıklı tabloda kayıtlı olan (A-B ve C) Limited Şirketlerine ait bilgilerin aşağıdaki tabloda yer aldığı şeklidedir.
| Yatırımın Cinsi | Uygulanan Kanun | Mevcut
İstihdam (Kişi) |
Teşvik Bel. Kayıtlı
İlave İstihdam (Kişi) |
Fiili
İstihdam (Kişi) |
Diğer Teşvikten Yararlanacak kişi | |
| A | Tevsi | 5084 | 15 | 15 | 35 | 20 |
| B | Komple Yeni Yatırım | 5084 | 0 | 20 | 25 | 5 |
| C | Komple Yeni Yatırım | 4447 | 0 | 10 | 15 | 5 |
A Firması 35–15 = 20 sigortalısına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesini 85615 nolu Kanun numarasını seçmek suretiyle düzenleyerek gönderebilecektir. A firması bu işçileri için 5084 sayılı kanun kapsamında Teşvik unsurlarından yararlanacaktır.
B Firması 25–20 = 5 sigortalısına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesini 85615 nolu Kanun numarasını seçmek suretiyle düzenleyerek gönderebilecektir. B firması bu işçileri için 5084 sayılı kanun kapsamında Teşvik unsurlarından yararlanacaktır.
C Firması 15–10 = 5 sigortalısına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesini 4447 sayılı Kanunun geçici 10 kanun numarasını seçmek suretiyle düzenleyerek gönderebilecektir. C firması bu işçileri için 4447 sayılı kanun kapsamında Teşvik unsurlarından yararlanacaktır.