Mustafa Bahadır ALTAŞ
S.M.Mali Müşavir
Ülkemizde Vergi Türleri genel olarak konuları itibariyle üç ana başlıkta aşağıdaki gibi sınıflandırılmaktadır. Mal ve hizmetlerden alınan vergiler; Katma Değer Vergisi Damga Vergisi Özel Tüketim Vergisi, Gümrük Vergisi, Şans Oyunları vergisi, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, Özel İletişim Vergisi, Harçlar, Belediye Vergileri. Servet üzerinden alınan vergiler; Motorlu Taşıtlar Vergisi, Veraset ve İntikal Vergisi, Emlak vergisi. Gelir üzerinden alınan vergiler; Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi olarak tanımlanmışlardır.
Dikkat edileceği üzere, Damga vergisi “Mal ve hizmetlerden alınan vergiler” olarak adlandırılan grupta sınıflandırılmakta ve bir işleme konu olan değerli kâğıtlar belirli bir parayı içermesi halinde belirli bir oranda belirli bir parayı içermeyenler ise maktu oranda vergilendirilmektedir.
488 sayılı Damga vergisinin 1.maddesinde Bu kanundaki kâğıtlar terimi, yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder. Denilerek bu tür işlemlerin (istisna edilenler hariç) damga vergisi kapsamına alındığı bilinmektedir.
02.01.2004 tarih ve 25334 sayılı resmi gazetede yayınlanan 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki kanunun 29. maddesi ile Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tablonun vergi beyannameleriyle ilgili kısmı yeniden düzenlenmiştir. Yapılan düzenleme ile uygulamada bulunan ve vergi dairelerine verilen beyannamelerde yer alan damga vergisi tutarları artırılmış, SSK, Belediye ve Gümrüklere verilen beyannameler de damga vergisi kapsamına alınmıştır. Ayrıca Bakanlar Kuruluna beyanname ve bildirgelerin internet ortamında gönderilmesi halinde belirlenen vergi miktarlarını her bir beyanname ve bildirge itibarıyla ayrı ayrı sıfıra kadar indirme yetkisi verilmiştir.
Yine 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun mükerrer 30 uncu maddesinin 5281 sayılı Kanunun 6. maddesiyle değişik birinci fıkrasında, “…Her takvim yılı başından geçerli olmak üzere önceki yılda uygulanan maktu vergiler (Maktu ve nispi vergilerin asgari ve azami miktarlarını belirleyen hadler dahil) o yıl için tespit ve ilan olunan yeniden değerleme oranında artırılır. Hükmüne istinaden beyannamelerden alınan damga vergileri her yıl yeniden değerlendirme oranında artırılmaktadır.
Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 5228 sayılı Kanunun 8’inci maddesiyle değişik mükerrer 257’inci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendi ile Maliye Bakanlığı, vergi beyannameleri ve bildirimlerinin İnternet ve diğer elektronik bilgi iletişim araç ve ortamında doğrudan mükellefler tarafından gönderilmesine izin verebileceği veya zorunluluk getirebileceği gibi, bunların yetki verilmiş gerçek veya tüzel kişiler aracılığıyla gönderilmesine izin vermeye veya zorunluluk getirmeye de yetkili kılınmıştır Bu uygulamanın başlaması ile birlikte bugün için Vergi dairelerine verilen beyannamelerin tamamına yakını elektronik ortamda verilmektedir.
Vergi mükellefleri vergisel işlemleri sonucu hazırlamış oldukları bildirim ve beyannameleri tabi oldukları kanunlar ve mevzuatlarda belirlenen sürelerde ilgili kurumlara vermek veya bildirmek ile birlikte aşağıda özetle belirtilen beyanname ve bildirimler için belirlenen maktu vergileri de ödemek zorundadırlar
| Beyannamenin Türü | 2011 Yılı İçin Ödenen
Maktu Vergi TL. |
| Yıllık gelir vergisi beyannameleri | 30,00 |
| Kurumlar vergisi beyannameleri | 40,10 |
| Geçici Vergi Beyannameleri | 19,90 |
| Katma değer vergisi beyannameleri | 19,90 |
| Muhtasar beyannameler | 19,90 |
| Özel Tüketim Vergisi Beyannamesi | 19,90 |
| Gümrük idarelerine verilen beyannameler | 40,10 |
| Belediye ve il özel idarelerine verilen bey. | 14,80 |
| SGK verilen sigorta prim bildirgeleri | 14,80 |
| Diğer vergi beyannameleri | 19,90 |
| Bilânçolar | 23,20 |
| Gelir tabloları | 11,30 |
| İşletme hesabı özetleri | 11,30 |
KOBİ Statüsünde tüzel kişiliğe haiz bir vergi mükellefinin veya bir gelir vergisi mükellefinin yıl içinde gerçekleştirmiş olduğu iş ve işlemler için bir yılda:
– 12 adet KDV beyannamesi,
– 12 adet Muhtasar beyanname,
– 12 adet SGK aylık Hizmet prim bildirgesi,
– 4 adet geçici vergi beyannamesi,
– 1 adet kurumlar/gelir vergisi beyannamesi vermesi halinde en az 760,00 TL ödemek zorunda kalmaktadır. İş ve işlemleri daha kapsamlı olan işyerlerinde bu tutar yıllık bazda bin TL geçmektedir.
Peki bu vergi neden ödenir? Bu vergiler vergisini ödemek isteyen mükellefin vergisini ödemek için yaptığı beyan ve bildirimler için ödenmektedir. Böyle bir uygulama yasalara uygun olmakla birlikte hukuken adil olmayan bir uygulamadır çünkü yasalara uygun olarak vergisini ödemek için bildirim ve beyanname veren mükellefler adeta cezalandırılmaktadır. Hatta bazı durunlar da hiçbir faaliyeti olmayan mükellefler boş beyanname ve bildirimde bulunmakta ve bu işlemler içinde bu damga vergilerini ödemek zorunda kalmaktadırlar.
Sonuç; Vergisini ödemek için vatandaşlık görevini ilgili mevzuata uygun olarak yerine getirmek isteyen vergi mükelleflerinden yapmış oldukları bildirim ve beyanlar için alınan bu haksız damga vergisinin kaldırılması artık tartışmaya açılmalıdır. Çünkü 488 sayılı Damga vergisi kanunun 1 maddesinde yer alan “… elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder.” Hükmü elektronik imza kullanılmadan gönderilen vergi beyannameleri ile diğer bildirimleri nasıl kapsamaktadır bu konu bile tartışmaya açıktır.
Mevcut durumu ile haksız bir şekilde uygulanmakta olan bu düzenleme 5035 sayılı Kanunun 29. maddesi kapsamında Bakanlar Kuruluna beyanname ve bildirgelerin internet ortamında gönderilmesi halinde vergi miktarlarını her bir beyanname ve bildirge itibarıyla ayrı ayrı sıfıra kadar indirme yetkisinin kullanılarak bu sorun en kısa sürede çözüme kavuşturulabilinir.
Özellikle ekonomik krizin sürekli gündemde olduğu bu süreçte bu konuda yapılacak bir düzenleme tüm vergi mükellefleri için olumlu bir gelişme olacaktır. Ayrıca bu konuda yapılacak düzenleme vergi dairelerinin iş ve işlem yükünü önemli şekilde azaltacaktır.