Alınan Malın İadesinde Fiş
Sezai KAYA
Gümrük Kontrolörü
kayasezai@mynet.com
Geçenlerde ülke çapında şubeleri bulunan mağazanın birinden aldığım ürün bozuk çıktı. Doğal olarak ürünü mağazaya geri götürdüm. Ancak, kaybetmiş olmamdan dolayı ürünün fişini ibraz edemedim.
Fişi ibraz edemeyince mağazanın kasasındaki bayan bana bir tane yazıyı gösterdi. Yazıda “54 Seri No.lu KDV Genel Tebliği uyarınca fiş olmadan ürün değişimi veya geri ödeme yapılmayacaktır” denilmekteydi.
Aksi yönde ne kadar ısrar ettiysem de başaramadım.
Fiş olmadan da alınan malın iade edilebileceğinden emindim fakat eve geldiğimde, 54 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’ni okuma gereği duydum.
Tebliğde; tüketiciler tarafından malların iade edilip bedellerinin geri verilmesinin istendiği durumlarda, satıcı tarafından ödenen bedellerin katma değer vergisi dâhil tutarlarının tüketiciye iade edileceği, satıcıların işlemlerinin düzeltilmesi için iade edilen mal nedeniyle gider makbuzu düzenleyecekleri ve tüketiciden iade edilen mala ait fatura ve benzeri belgeyi bu makbuz ekinde geri alacakları, gider makbuzunda iade edilen malın katma değer vergisinin satış bedelinden ayrı gösterileceği ve bu miktarın indirim konusu yapılmak suretiyle işlemin düzeltileceği belirtilmekteydi.
Görünüşe göre, mağaza yönetimi haklıydı. Ancak, araştırma yapmaya devam ettim. Çünkü 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un 4/2. maddesine göre, bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönme, malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi veya ayıp oranında bedel indirimi ya da ücretsiz onarım isteme haklarına sahiptim. Üstelik Kanun’un, bu hakların kullanılmasını, fiş veya belge iadesi gibi herhangi bir şarta bağlamamış olduğunu da biliyordum.
4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un 4/2. maddesi bana bu hakları vermişken, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu ve 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu uygulamalarına yön vermek maksadıyla yayımlanan 54 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nin tüketicinin haklarını elinden alması yanlıştı.
Konuyla ilgili olarak biraz daha araştırma yaptığımda mağaza yönetiminin bilmediği bir şey fark ettim. Maliye Bakanlığının, 18.09.1997 tarih ve 39973 sayılı Özelgesi…
Bahse konu özelgede;
“54 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nin B/1 bölümünde, tüketiciler tarafından satın alınan malların çeşitli nedenlerle iade edildiği durumlarda satıcılar tarafından iade edilen mal nedeniyle gider pusulası düzenleneceği ve tüketiciden iade edilen mala ait belgenin geri alınacağı açıklanmıştır.
Ancak, Bakanlığımıza yansıyan olayların yeniden değerlendirilmesi sonucunda, yukarıda bahsedilen işlemlerde fiili imkânsızlıklar nedeniyle satın alınan mallara ait belgelerin satıcılara geri verilemediği anlaşılmıştır.
Bu durumda da satıcılar, tüketicilerin iade ettikleri mallar için yine gider pusulası düzenleyecekler ve pusulada alış belgesinin ibraz edilemediğini açıkça belirteceklerdir.
Diğer taraftan, iade edilen malın yerine aynı veya başka bir malın verilmesi halinde ise, bu defa verilen yeni mal için fatura ve benzeri belge düzenlenecek ve söz konusu belgenin tüketici tarafından kullanılmasını önlemek amacıyla “Bu belge gider belgesi olarak ücretlilere vergi iadesinde veya özel gider indiriminde kullanılamaz” şerhine yer verilecektir.”
İfadelerine yer verilmektedir.
Bu özelgeye göre fiş olmadan da gider pusulası düzenlemek suretiyle müşteri memnuniyeti sağlanabilecektir. Gider pusulası ile hem KDV, hem de kurumlar vergisi yönüyle düzeltme işlemi yapılmış olacaktır.
Ayrıca, KDV iadesinin yapıldığı dönemlerde, iade edilen malın fişinin iadede kullanılmasına set çekmeyi amaçlayan 54 Seri No.lu KDV Genel Tebliğ’i, tüketici haklarının kullanılmasının önüne bir engel olarak sürülmemelidir. Hem de KDV iadesi günümüz itibariyle kaldırılmışken…