Yürürlükten Kaldırıldı. İlgili Yönetmelik İçin Tıklayınız
11 Haziran 2011 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 27961
Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğünden:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, kargo ve kurye gönderileri ile yurt dışı koli ve acele posta gönderilerinin Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü tarafından kabul, işleme, sevk, dağıtım, teslim ve sorumluluğa ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü tarafından kargo ve kurye gönderileri ile yurt dışı koli ve acele posta gönderilerinin kabul edilmesi, ücretlendirilmesi koşul ve nitelikleri ile işletmeye ilişkin esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 2/3/1950 tarihli ve 5584 sayılı Posta Kanunu ve 27/3/1973 tarihli ve 7/6156 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla kabul edilen Posta Tüzüğü ile Dünya Posta Birliği Kararları İcra Tüzüğü’ne dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Adresten alma: Belirtilen adresten gönderinin kabul edilmesi hizmetini,
b) Alıcı: Gönderinin, teslimi istenen ve gönderi üzerinde açık adı, soyadı, unvanı ve adresi gösterilen gerçek veya tüzel kişiler ile gönderiyi almaya hakkı ve yetkisi bulunan vekil, mutemet, veli, vasi, kayyum, müdür, hizmetçi ile alıcıyla birlikte oturan, görünüşüne nazaran on sekiz yaşından aşağı olmayan ve bariz bir surette ehliyetsiz bulunmayan aile efradından birini,
c) Alıcının kendisine verilecek: Alıcısından başkasına teslim edilmemesi istenen hizmeti,
ç) Alma haberi hizmeti: Gönderilerin hangi tarihte kime teslim edildiğinin alma haberi kartı ile göndericisine bildirilmesi hizmetini,
d) Alma haberi kartı: Alma haberli gönderilerin hangi tarihte kime teslim edildiğini gösterir belgeyi,
e) Başmüdürlük: PTT Başmüdürlükleri ile Posta İşleme ve Dağıtım Başmüdürlüklerini,
f) Değer konulmamış gönderi: Kapsamları için bir değer gösterilmeden postaya verilen gönderileri,
g) Değer konulmuş gönderi: Kapsamı için kabulde bir değer beyan edilen, kaybı, çalınması veya kapsam eksikliği halinde gönderici tarafından beyan edilen değere kadar tazminat istenebilen kargo gönderisi ile yurt dışı kolileri,
ğ) Genel Müdürlük: PTT Genel Müdürlüğünü,
h) Gönderi: Kargo ve kurye gönderileri ile yurtdışı koli ve acele posta gönderilerini,
ı) Gönderici: Gönderiyi alıcısına ulaştırmak üzere PTT’ye teslim eden ve gönderi üzerinde adı, soyadı, unvanı ile adresi bulunan gerçek veya tüzel kişileri,
i) Görme Komisyonu: Gönderilerin yollanması ve teslim alınmasında veya gönderilere ait taşıma kaplarının düzenlenmesi ve açılmasında oluşturulan en az iki personelden oluşan komisyonu,
j) İşleme merkezi: Gönderiler ile bunlara ilişkin postaların alınıp işlenmesi, sevkini ve dağıtımını yapan PTT işyerini,
k) Kabul formu: Gönderici, alıcı ad ve adresleri ile gönderiye ilişkin diğer bilgileri içeren belgeyi,
l) Kargo gönderisi: Kapsamında eşya, dosya, doküman veya evrak bulunan belli bir ağırlık ve hacim üzerinde bulunan ve PTT tarafından kabul edilen yurt içi varışlı gönderiyi,
m) Kontrollü teslim: Gönderici talebine istinaden teslim esnasında gönderi kapsamının alıcı tarafından kontrol edilerek teslim alınmasını,
n) Konutta teslim: PTT işyerinde teslim edilmek üzere postaya verildikten sonra talep üzerine gönderilerin adreste teslim edilmesi hizmetini,
o) Kurye gönderisi: Kapsamında haberleşme maddesi, dosya, doküman, evrak veya eşya bulunan belli bir ağırlık ve hacme kadar PTT tarafından kabul edilen yurt içi varışlı gönderiyi,
ö) Merkez: PTT Merkezi, Posta Dağıtım ve Toplama Merkezi, Kargo İşleme Merkezi ile Posta İşleme Merkezini,
p) Nitelikli kurye gönderisi: Kapsamı Genel Müdürlükçe belirlenen yurt içi varışlı kurye gönderisini,
r) Normal çalışma saatleri dışında kabul: Kabul işyerinin mesai saatleri dışında gönderilerin kabul edilmesi hizmetini,
s) Normal çalışma saatleri dışında teslim: Dağıtım işyerinin mesai saatleri dışında gönderilerin teslim edilmesi hizmetini,
ş) Ödeme şartlı: Gönderici tarafından kapsamı için bir bedel karşılığı gönderinin alıcıya teslim edilmesi ve tahsil edilen bedelin kendisine ulaştırılmasını talep ettiği ek hizmeti,
t) Postrestant: Alıcının adresi gösterilmeyerek, alıcının adından sonra sadece postrestant ifadesi ve varış yeri gösterilen ve alıcıların başvurusu üzerine PTT işyerinde teslim edilen gönderileri,
u) Port Paye (PP) abonesi: Standart bakımından birbirinin aynısı olan ve aynı ücret uygulanan, çok sayıda ve sürekli olarak avans karşılığında postaya gönderi veren gerçek veya tüzel kişilerle bunların vekil veya mutemetlerini,
ü) PTT: Posta ve Telgraf Teşkilatını,
v) PTT işyeri: PTT Merkez, Posta Dağıtım ve Toplama Merkezi, Kargo İşleme Merkezi, Posta İşleme Merkezi ile PTT Şube ve Acenteliklerini,
y) PTT işyerinde teslim: Alıcı adresi olarak herhangi bir PTT işyeri gösterilen gönderilerin PTT işyerinde teslim hizmetini,
z) PTT kargomatik: Gönderilerin kabul ve tesliminde kullanılan personelsiz makineyi,
aa) Sigortalı gönderi: Kapsamı için kabulde bir değer beyan edilen, kaybı, çalınması veya kapsam eksilmesi halinde gönderici tarafından beyan edilen değere kadar tazminat istenebilen kurye gönderisini,
bb) Şehir içi ekspres kurye gönderisi: Kapsamında haberleşme maddesi, dosya, doküman, evrak veya eşya bulunan belli bir ağırlık ve hacime göre kabul edildiği aynı ilin merkez ilçesi veya ilçeleri şehir içi dağıtım alanında ya da aynı ilçenin kendi şehir içi dağıtım alanında alıcılarına teslim edilen gönderiyi,
cc) Tevdi listesi: Gönderinin PTT tarafından kabul edildiğini gösterir alındı yerine kullanılan listeyi,
çç) Uçak: Yurt dışı kolilerin uçakla yollanması hizmetini,
dd) Ücret tarifesi: Yürürlükte bulunan Posta ve Telgraf Ücret Tarifesi ile Yurt Dışı Koli Ücret Tarifesini,
ee) Ücreti alıcıdan tahsil: Yollama ücretinin alıcısından tahsilini,
ff) Üçüncü kişi: Gönderici ile alıcının veya bunların yerine sayılabileceklerin dışında kalan kişileri,
gg) VIP kargo gönderisi: Sevk ve dağıtımı öncelikli olarak yapılan kargo gönderisini,
ğğ) Yurt dışı APG: En hızlı posta taşımacılığı ve dağıtımı ile alıcısına ulaştırılan yurt dışı acele posta gönderisini,
- hh) Yurt dışı koli: Kapsamında eşya bulunan yurt dışı varışlı gönderiyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Gönderilerin Türleri, Kabul Şartları ve Gönderici Talimatı
Gönderilerin türleri
MADDE 5 – (1) Kargo ve kurye gönderileri kargo, VIP kargo, kurye, nitelikli kurye, şehir içi ekspres kurye, yurt dışı koli ve yurt dışı APG’den oluşmaktadır.
Gönderilerin kabul şartları
MADDE 6 – (1) Gönderilerin kabul edilebilmeleri için;
- a) 5584 sayılı Posta Kanunu ve Posta Tüzüğü ile Dünya Posta Birliği Kararlarında belirtilen yasak olan maddeleri kapsamaması,
- b) Yollama şekline ve taşıma araçlarına göre saptanan ağırlık ve boyutlara uygun olması,
- c) Türüne ve ek hizmetine uygun olarak ambalaj edilmiş olması,
ç) Kabul formu, alındı ve tevdi listesinin usulüne uygun olarak doldurulmuş olması,
gerekir.
(2) Yurt dışı varışlı gönderinin yollama şekli, istenebilecek ek hizmetleri ve gönderi kapsamının kabul edilebilirliği varış ülkesince belirlenir.
Gönderilerin kabulü
MADDE 7 – (1) Gönderiler, bu Yönetmelikte belirtilen kabul şartlarına göre kabul edilir. Gönderi türleri itibari ile ağırlık, boyut ve hacim hadleri ücret tarifesinde gösterilir.
(2) Gönderilerin ağırlığı, boyutu, hacmi ile tür ve ek hizmetine bağlı olarak hangi PTT işyerlerince kabul ve teslim edileceği, hangi gönderilerin gönderici adresinden kabul edileceği hususu Genel Müdürlükçe belirlenir.
(3) Kapsamında haberleşme maddesi, dosya, doküman, evrak veya eşya bulunan maddeler yurt içi varışlı kurye gönderisi olarak kabul edilir. Şehir içi ve şehirlerarası varışlı olmasına göre, bu gönderilere farklı ücret uygulanabilir.
(4) Kapsamında kişiye özel bilgi içeren banka kartları, pasaport, ruhsat, kimlik belgesi gibi üçüncü kişilerin eline geçmesi halinde göndericisi veya alıcısı aleyhine ya da zararına kullanılabilecek türden maddeler bulunan ve Genel Müdürlük tarafından uygun görülen gönderiler, yurt içi varışlı nitelikli kurye gönderisi olarak kabul edilir. Bu gönderiler sigortalı gönderiler gibi işleme tabi tutulur.
(5) Kapsamında haberleşme maddesi, dosya, doküman, evrak veya eşya bulunan maddeler aynı ilin merkez ilçesi veya ilçeleri şehir içi dağıtım alanında ya da aynı ilçenin kendi şehir içi dağıtım alanında kabul saatine bağlı olarak kabul edildiği gün içerisinde alıcılarına teslim edilmek üzere şehir içi ekspres kurye gönderisi olarak kabul edilir. Kabul saatine bağlı olarak aynı gün alıcısına ulaştırılamayacak gönderiler, göndericinin kabul etmesi halinde ihtirazi kayıtla kabul edilir.
(6) Kapsamında eşya, dosya, doküman veya evrak bulunan ve ücret tarifesinde gösterilen ağırlık, boyut ve hacim üzerindeki maddeler, yurt içi varışlı kargo gönderisi olarak kabul edilir. Bu gönderilere şehir içi ve şehirler arası varışlı olmasına göre farklı ücret uygulanabilir.
(7) Altıncı fıkrada belirtilen kargo gönderisinin sevk ve dağıtımının öncelikli olarak yapılmasının istenmesi durumunda bu türdeki yurt içi gönderiler VIP kargo olarak kabul edilir.
(8) Yurt dışına en süratli bir şekilde gönderilmek istenen ve kapsamında haberleşme maddesi, dosya, doküman, evrak veya eşya bulunan maddeler yurt dışı APG olarak kabul edilebilir. Bu hizmete açık ülkeler ve ülkeler itibariyle ağırlık ve boyut limitleri ücret tarifesinde gösterilir.
(9) Yurt dışına gönderilmek istenen ve kapsamında eşya bulunan maddeler, yurt dışı koli olarak, acele yollanmak istenen koliler yurt dışı uçak, diğerleri yurt dışı yüzey kolisi olarak kabul edilir. Yollama şekline göre bu hizmete açık ülkeler ve ülkeler itibariyle ağırlık ve boyut limitleri ücret tarifelerinde gösterilir.
(10) PTT kargomatik vasıtasıyla yapılan kabul işlemlerine ilişkin usul ve esaslar Genel Müdürlükçe belirlenir.
Gönderilerin ağırlık, boyut ve hacimleri
MADDE 8 – (1) Gönderilerin ağırlık, boyut ve hacimleri, uygulanan ek hizmete, kabul ve teslim yerine, taşıma araç cinslerine göre tespit edilir ve ücret tarifesinde gösterilir.
(2) Gönderilerin bir yüzü 14×9 cm’den, tomar halinde ise uzun kenarı 10 cm’den az olamaz.
(3) Adli makamların gönderileri ile suç aletlerini kapsayan gönderilerin kabulünde ağırlık, boyut ve hacim şartı aranmaz.
Değer konulmuş ve sigortalı gönderiler
MADDE 9 – (1) Gönderici tarafından kapsamları için değer gösterilerek postaya teslim edilen kurye gönderileri sigortalı, kargo gönderileri ile yurtdışı koliler, değer konulmuş olarak kabul edilir.
Kolay kırılır ve çabuk bozulur gönderiler
MADDE 10 – (1) Kolay kırılır ve çabuk bozulur gönderiler, PTT tarafından uygun görülen yerler arasında kabul edilebilir. Bu tür gönderilere kabul memurunca “Dikkat Kırılacak Eşya” veya “Çabuk Bozulur Madde” ibareli uyarı etiketi yapıştırılır.
Servis gönderileri
MADDE 11 – (1) PTT’nin kendi işleri ile ilgili olarak yurt içi ve yurt dışına gönderdiği gönderiler, servis işareti ile gönderilir.
Ek hizmet türleri
MADDE 12 – (1) Gönderiler, Adresten Alma, Konutta Teslim, Alma Haberli, Alıcının Kendisine Verilecek, Ödeme Şartlı, Kontrollü Teslim, Postrestant, Ücreti Alıcıdan Tahsil, Uçak, Normal Çalışma Saatleri Dışında Kabul ve Teslim ek hizmetli olarak kabul edilir. Gönderi türü itibariyle istenebilecek ek hizmetler ücret tarifesinde gösterilir. Adreste Teslim ücreti ile kabul edilen gönderilere Postrestant ek hizmeti istenemez.
(2) Konutta Teslim, Postrestant ve Normal Çalışma Saatleri Dışında Teslim ek hizmetlerini alıcı da isteyebilir.
(3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen ek hizmet türlerinden hangilerinin yurtdışı koli ve APG’lere uygulanacağı varış ülkesince belirlenir.
Gönderici talimatı
MADDE 13 – (1) Gönderinin, alıcısına teslim edilememesi durumunda uygulanacak işlemin, gönderici tarafından kabul formunda açıkça belirtilmesi ve imzalanması gerekir. Gönderici; kabul esnasında gönderisinin alıcısına teslim edilememesi halinde, aşağıda belirtilen talimatlardan birini isteyebilir.
- a) Tarafına, bir teslim edilememe haberinin gönderilmesi,
- b) Alıcıya haber verildiği tarihten itibaren belirtilen gün içinde alınmazsa geri yollanması,
- c) İlk alıcıya teslim edilmek üzere alıcının yeni adresine tekrar yollanması,
ç) Aynı yerdeki başka bir alıcıya teslim edilmesi veya başka bir yerde oturan başka birine yollanması,
- d) Kendi hesabına satılması,
- e) Terk edilmiş sayılması,
- f) Yurt dışı varışlı gönderiler için (b), (ç) ve (e) bentlerinde belirtilen talimatlar yanında, gönderisinin yüzey veya uçakla derhal tarafına iade edilmesi.
(2) Ücreti alıcıdan tahsil ek hizmetli gönderiler için terk edilmiş sayılması talimatı verilemez.
(3) Göndericinin bulunduğu yere geri gelen gönderiler, teslim alınmadan talimat ile bir başka adrese gönderilemez.
(4) Birinci fıkrada belirtilen talimatların hangi gönderi türlerine uygulanacağı ve bu talimatlar dışındaki isteklerin uygulanıp uygulanmayacağı Genel Müdürlükçe belirlenir. Yurt dışı varışlı gönderiler için verilebilecek talimatlar varış ülkesince belirlenir.
(5) Gönderinin teslim edilemediğinin göndericiye bildirilmesi halinde gönderici, herhangi bir PTT işyeri aracılığıyla varış PTT işyerine talimat verebilir. Göndericinin, teslim edilemeyen gönderisi ile ilgili talimat verebilmesi için gönderisine ait alındıyı göstermesi istenir ve alındının ibrazı halinde talimatı alınır. Alındının arkasına yazılan talimat gönderici tarafından imzalanır ve tarih damgası basılır. Sözleşmesi bulunan göndericiler, alındı belgesi ibraz etmeden elektronik ortamda da çıkış ya da varış PTT işyerlerine talimat verebilir.
(6) Gönderici, birinci fıkranın (a) bendine göre kendisine bilgi verilmesi halinde, diğer bentlerde belirtilen işlemlerden birini veya gönderisinin aynı alıcıya bir defa daha götürülmesini isteyebilir.
(7) Gönderici, gönderisinin teslim edilememesi halinde haber verilmesini ikinci defa isteyemez. Bu takdirde gönderi geri gönderilir.
(8) Birinci fıkranın (b) bendine göre talep edilecek süre, gönderinin varış yerinde bekleme süresini geçemez.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tertip ve Ambalaj, Adreslerin Yazılması
Tertip ve ambalaj
MADDE 14 –(1) Gönderilerin kabul edilebilmesi için ambalajının gönderi kapsamının ağırlığına, niteliğine ve taşıma şekline uygun, içindeki maddeyi baskıdan koruyacak, elden ele geçmeler sırasında kapsamını bozmayacak ve içinden herhangi bir şey düşmeyecek, sızmayacak veya çıkarılamayacak, kişileri yaralamayacak, canlı sağlığını tehdit etmeyecek, diğer gönderilere zarar vermeyecek, hasara uğratmayacak ve müdahale edilmiş izlenimi bırakmayacak şekilde kapatılmış ve ambalaj edilmiş olması gerekir.
Ambalajlamada özel kurallar
MADDE 15 – (1) Özel olarak ambalaj edilmesi gereken maddeler ve bunların ambalaj şekilleri aşağıda belirtilmiştir.
- a) Cam eşya veya kolay kırılabilir diğer eşyalar; taşıma sırasında birbirine veya kutunun iç kenarlarına sürtünmesini veya çarpmasını önleyecek tarzda, içlerine kağıt, talaş veya benzeri koruyucu maddeler doldurulmuş ve beslenmiş olarak madenden, tahtadan, dayanıklı plastik maddeden veya sağlam karton kutularla ambalaj edilir.
- b) Sıvı ve kolayca sıvılaşabilen maddeler için iki kap kullanılır. Birinci kap sızdırmaz şekilde kapalı şişe, çömlek, kavanoz, teneke veya plastik kutu ve benzeri ile ikinci kap maden, tahta, plastik veya sağlam karton kutudan oluşturularak iki kap arası yeterli miktarda talaş, pamuk veya uygun herhangi bir koruyucu ve emici madde ile beslenir.
- c) Taşınması daha az sakıncalı olan merhem, sıvı sabun, reçine ve benzerleri gibi güç sıvılaşabilen yağlı maddeler ve ipekböceği tohumları için de iki ambalaj kullanılır. Bunlar kutu, bez torba, plastik ve benzeri maddeden yapılmış ilk ambalaja konulur. Bu ambalaj tahta, plastik, madeni veya yeterince dayanıklı bir maddeden yapılmış ikinci bir ambalaj içine yerleştirilir.
ç) Anilin mavisi ve benzeri boyayıcı kuru tozlar; dayanıklı ve sızdırmaz teneke veya plastik kutulara ve bunlar da ayrıca tahtadan, dayanıklı plastik maddeden veya sağlam oluklu kartondan yapılmış ikinci bir kutuya konulur ve bu iki ambalaj arasına emici ve koruyucu başka maddeler yerleştirilir.
- d) Boyayıcı olmayan kuru tozlar; maden, tahta, dayanıklı plastik madde veya kartondan kap, kutu, torbaya bunlar da yukarıda sayılan maddelerin birinden yapılmış ikinci sağlam bir ambalaja yerleştirilir.
- e) İlgili Bakanlıklarca gönderilmesine izin verilen ve tehlikeleri önlenmiş bulunan arı, ipekböceği ve sülükler ile canlı böcekler, kapsamı korunacak ve kişiler için tehlike oluşturmayacak şekilde ambalaj edilir. Bu tür gönderilerin üzerine canlı hayvan-live animals ibaresini taşıyan etiket yapıştırılır veya bu ibare belirgin bir şekilde elle yazılır.
- f) Selüloitten yapılmış her türlü maddelerle, yanabilen filmler ağızları sıkıca kapatılmış teneke veya plastik kutulara ve bu kutular da oynamayacak şekilde bir başka kutuya yerleştirilir. Üzerlerine ve yollama kağıtlarına “Selüloitdir, ateşten ve ışıktan uzak tutulacaktır.” ibaresini taşıyan etiket yapıştırılır veya bu ibare belirgin bir şekilde elle yazılır.
- g) Radyoaktif maddeleri gönderebilecek yetkili kurumlar Genel Müdürlükçe bildirilir. Radyoaktif madde kapsayan gönderilerin üzerlerine; radyoaktif madde-radioactive material ibaresini taşıyan ve ambalajın çıkış yerine iadesi halinde üzeri resen çizilecek olan beyaz renkte bir etiket yapıştırılır. Bu gönderiler Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının tavsiyelerine uygun olarak ambalajlanır. Göndericinin, iç ambalaj üzerinde kendi ad ve adresi ile birlikte gönderi kapsamını da belirtmesi gerekir.
(2) Kapsamında acil ilaç veya numunelik kimyasal madde bulunan gönderiler, birinci fıkrada belirtildiği gibi ambalajlanmakla beraber, kabul formu ve ambalaj üzerine belirgin şekilde acil ilaç veya numunelik kimyasal madde ibaresi yazılır veya varsa buna ait etiket yapıştırılarak kabul edilir.
Ambalajsız kabul etme
MADDE 16 – (1) Aşağıda yazılı olan hallerde gönderiler ambalajsız olarak kabul edilebilir:
- a) Ayrılıp dağılmayacak şekilde iç içe giren veya bir araya getirilen maddeler,
- b) Ticarette ambalaj edilmeleri mutat olmayan tek bir parçadan ibaret maddeler.
Değer konulmamış gönderilerin tertip ve ambalajı
MADDE 17 – (1) Ambalajı bez torba veya çuval olan gönderilerin ağızları, kapsamına müdahaleye izin vermeyecek şekilde emniyet aparatıyla kapatılır.
(2) Ambalajı bez torba veya çuval olmayan değer konulmamış gönderiler hariç olmak üzere diğer gönderilere Genel Müdürlükçe uygun görüldüğü durumlarda aparat takılır.
Değer konulmuş veya sigortalı gönderilerin tertip ve ambalajı
MADDE 18 – (1) Değer konulmuş veya sigortalı olarak postaya verilmek istenen gönderiler için 14 üncü, 15 inci ve 16 ncı maddelerde belirtilen ambalaj kuralları uygulanmakla beraber, kullanılacak ambalaj, emniyet aparatı veya malzemesi ile kapama usulü Genel Müdürlükçe belirlenir.
Adli tıp gönderilerinin ambalajı
MADDE 19 – (1) Adli makamlar tarafından tahlil ve incelenmek amacıyla adli tıp ve benzeri yerlere gönderilen maddelerin kabul edilebilmeleri için, bu maddelerin 14 üncü ve 15 inci maddelerde öngörülen kurallara uygun olarak ambalajlanması gerekir.
(2) Ayrıca;
- a) Gönderilecek örnek maddeler fiziksel özelliklerine uygun naylon, plastik, bez torba, şişe, kavanoz veya madeni kutu gibi ambalaj içine konur.
- b) Gönderilecek ambalajın türü fark etmeksizin, örnek maddeler mutlaka naylon torba içerisine konur.
- c) Gönderilerin boş kalan yerleri, uygun dolgu malzemesi konulmak suretiyle doldurulur.
ç) Adli tıp gönderileri değer gösterilmeden postaya verilse dahi, değer konulmuş veya sigortalı gibi tertip ve ambalaj edilerek emniyete alınır ve değer konulmuş veya sigortalı gibi işleme tabi tutulur.
Adreslerin yazılması
MADDE 20 –(1) Gönderi üzerine veya bu gönderilere bağlanacak etiketlere, alındı veya tevdi listesine, kabul formuna, yurt içi gönderilerde gönderici ve alıcının adı, soyadı, varış yeri adı, posta kodu ile birlikte kendisini bulmaya yarayacak adres bilgileri tam ve okunaklı bir şekilde; yurt dışı gönderilerde ise varış ülkesinin adı mutlaka latin harfleri ile gönderici tarafından yazılır. Gönderilerde göndericinin adı, soyadı ve tam adresinin yazılması zorunludur. Gönderilerin adresleri silinti, kazıntı veya ilave yapılmadan ve silinmeyecek veya dağılmayacak şekilde yazılır.
(2) Varış yeri adı ile aynı veya benzeri başka yerler bulunduğunda veya gönderilerin ilçeden daha küçük bir yere gönderilmesi halinde, adreste varış yerinin altına veya yanına bağlı bulunduğu il ve ilçe adı yazılır. Yurt içinde Türkçe’den başka dillerde yazılı adresler taşıyan gönderiler kabul edilmez. Üzerlerinde birden fazla alıcı ad veya adresi bulunan, aynı alıcıya ait birden fazla teslim yeri gösterilen ya da alıcı adresleri rumuzla yahut ad ve soyadlarının baş harfleriyle yazılan gönderiler de kabul edilmez. Özel sözleşmeli müşterilerin gönderileri üzerinde birden fazla alıcı ve adres bulunabilir.
(3) Ambalaj, zarf veya etiket üzerinde servise ait yazı ve işaretlerin yazılması ile etiketlerin yapıştırılması için yeterli alanın bulunması zorunludur.
(4) Yurt içinde herhangi bir adrese gönderilmek üzere postaya verilmek istenen, ancak gönderici adresi olarak yurt dışında bir adres gösterilen gönderiler kabul edilmez.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kabul İşleminin Kontrolü
Kabul kontrol işlemleri
MADDE 21 –(1) Kabul formu, alındı veya tevdi listesi üzerinde gönderici ve alıcının ad ya da unvanları ile adres ve telefon, GSM, e-posta gibi iletişim bilgileri ile ek hizmet ve gönderici talimatının bulunup bulunmadığı, gönderi kapsamında bulunan eşyanın türü ve miktarını gösterir ayrıntılı dökümünün kabul formu, alındı veya tevdi listesi üzerine yazılıp yazılmadığı kontrol edilir ve varsa eksiklikleri tamamlattırılır.
(2) Köy dağıtımına tabi veya mutemet vasıtasıyla teslim edilecek ya da içlerine serbestçe girilemeyecek yerlere kargo ve kurye gönderisi yollanmak isteniyorsa, gönderinin gecikmesinde PTT’nin sorumlu olmayacağı kabul sırasında açıklanıp kabul formu, alındı veya tevdi listesi üzerine göndericinin imzası alınarak ihtirazı kayıtla kabul edilir.
(3) Kapsamında haberleşme niteliğinde yazı ya da doküman bulunan kurye gönderilerinin kapalı olarak getirilmesi halinde de kabulü yapılır.
(4) Sigortalı veya değer konulmuş, ödeme şartlı ya da yasak madde bulunduğundan kuşku duyulan gönderiler ile Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Başbakan, Bakanlar, Siyasi Parti Genel Başkanları, Genel Kurmay Başkanı ve Kuvvet Komutanlarına yollanan gönderilerin tamamının kontrol edilmesi zorunludur.
(5) Kapsamında eşya bulunan bütün gönderilerin kapsamları kontrol edilmekle birlikte, resmi kurumlar ile kapsamında 5584 sayılı Posta Kanununun 41 inci maddesinde belirtilen yasaklara uymayı yazılı olarak taahhüt eden tüzel kişi ve ticaret unvanıyla çalışan gerçek kişiler tarafından yollanan gönderilerin kapsamları açılmadan kabul edilir. Bu durumda sorumluluk resmi kurum ve tüzel kişiliği birinci dereceden yetkili kişiye ya da gerçek kişiye aittir.
(6) Yurt dışına yollanan gönderiler için göndericiler tarafından gümrük beyannamesi doldurulur.
Kabul işlemleri
MADDE 22 – (1) Kabul edilen gönderiler için göndericiye alındı belgesi verilir. Çok sayıda toplu olarak postaya verilen gönderiler, usulünce iki nüsha olarak düzenlenen toplu gönderiler tevdi listesi veya kabul listesine kaydedilir. Bu gönderiler, tevdi veya kabul listesine tarih damgası tatbik edildikten sonra imzalanarak bir nüshası göndericiye verilir.
Değer konulmuş veya sigortalı gönderilerin kabulü
MADDE 23 – (1) Göndericiler tarafından konulan değer veya sigorta bedeli, ambalajın adres bulunan yüzeyine, ayrıca kabul formu, alındı veya tevdi listesinde değerli veya sigortalı kelimesinin altına veya yanına rakam ve yazı ile Türk Lirası; yurt dışı gönderilerde ise Özel Çekme Hakkı veya konvertibl para cinsinden biriyle silinti, kazıntı ve ilave yapılmadan mürekkeple veya yazı makinesi ile yazılır. Kullanılacak para birimi Genel Müdürlükçe belirlenir.
(2) Gönderiler, zarf veya kutu içerisinde verilecek ise zarf veya kutunun ek yerleri ile kabul formuna, kabul veya tevdi listesinin düşünceler bölümüne gönderici imzası alınarak emniyet bandı yapıştırılır.
(3) Gönderiler, özel emniyet zarfı ya da poşeti içerisinde gönderilecek ise özel emniyet zarfının ya da poşetinin seri numarası kabul formu, alındı veya tevdi listesinin ilgili bölümüne yazılır.
(4) Gönderilerin bez torba içerisinde verilmesi halinde, torba ağzına emniyet aparatı takılır. Kabul formu üzerinde gönderici imzası bölümüne, alındı ya da tevdi listesinin ilgili bölümüne emniyet aparatının numarası yazılır. Adli gönderiler, ilgili mevzuatı gereği kapama ya da bağlama şekliyle kabul edilir.
Adresten kabul
MADDE 24 – (1) Genel Müdürlükçe belirlenen ağırlık, boyut ve hacme kadar olan gönderiler, göndericinin isteği üzerine belirtilen adresten tarifesinde belirtilen ücret alınarak kabul edilir. Kabul formu, alındı ve tevdi listesi üzerinde gönderici adresinden kabul hizmetli olduğu gösterilir.
(2) Özel sözleşmeye dayalı müşteriler ve resmi kurumlar hariç diğer müşteriler tarafından postaya verilecek değer konulmuş veya sigortalı gönderiler ile kapsamında ticari eşya bulunan yurt dışı varışlı gönderilerin kabul işlemi PTT işyerinde yapılır.
Adreste teslim edilecek gönderilerin kabulü
MADDE 25 – (1) Genel Müdürlükçe belirlenen ağırlık, boyut ve hacime kadar adreste teslim edilecek olan gönderilerin kabulünde, tarifesinde gösterilen ücret alınır.
PTT işyerinde teslim edilecek gönderilerin kabulü
MADDE 26 – (1) PTT işyerinde teslim edilecek gönderilerin kabulünde, ücret tarifesinde gösterilen ücret alınır. Kabul formu, alındı veya tevdi listesi üzerinde “PTT İşyerinde Teslim” hizmetli olduğu gösterilir.
(2) Kabul formu, alındı veya tevdi listesi üzerinde ise; alıcının ad ya da unvanı ile birlikte adres yerine “PTT İşyerinde Teslim” hizmetli olduğu ibaresi ve alıcının telefon numarası veya e-posta adresi göndericiye yazdırılır. Ayrıca telefon ücreti alınmaz. Telefon numarası veya e-posta adresi belirtilmeyen “PTT İşyerinde Teslim” hizmetli gönderiler kabul edilmez.
Gidiş dönüş ücretli gönderilerin kabulü
MADDE 27 – (1) Gidiş dönüş ücretleri, kabul işyerince tarifesine göre alınır.
(2) Kabul işyerince “Gidiş Dönüş Ücretlidir” ibaresi; adres etiketi, alındı veya tevdi listesi ile gönderilerin ambalajı üzerine yazılır. Ayrıca gönderi üzerindeki bu ibareye tarih damgası tatbik edilir.
(3) Dönüşte kabul barkodu ile birlikte getirilen gönderilerin kabulü, ücret alınmadan diğer gönderilerde uygulanan usule göre yapılır. Alındı veya tevdi listesinin ilgili bölümüne PTT işyerince tarih ve kabul numarasıyla “Dönüş ücreti peşin alınmıştır.” ibaresi yazılır.
(4) Dönüşte ilk kademe ağırlığı derecesinde bir ağırlık fazlalığı var ise ağırlık farklılığı dikkate alınmaz.
(5) Kabulden sonra ücret tarifesinde değişiklik olması halinde, dönüşte ücret farkı talep edilmez.
Ek hizmetli gönderilerin kabulü
MADDE 28 – (1) Ek hizmetli gönderilerin kabulü aşağıda belirtilmiştir.
- a) Alma haberi hizmeti: Alma haberli gönderilerin kabulü esnasında düzenlettirilerek gönderilerin ambalajı üzerine düşmeyecek şekilde iliştirilen alma haberi kartı, gerektiğinde varış merkezince de düzenlenir. Kabul işlemi tamamlanan gönderilerin alma haberi kartı üzerine barkot, varsa ödeme, değer ve sigorta bedeli de yazılarak çıkış merkezi damgası basılır. Gönderinin alma haberli olduğu kabul formu, alındı veya tevdi listesinin ilgili bölümünde gösterilir. Alma haber kartlarının iadesi kayıtlı olarak yapılır.
- b) Ödeme şartlı hizmeti: Ödeme şartlı gönderilerin kabulünde ödenmesi şart koşulan bedel, kabul formu ve alındının ilgili bölümüne rakam ve yazıyla, alındı veya tevdi listesinin ilgili bölümüne sadece rakamla ödeme şartlı olduğu belirtilerek yazılır. Ayrıca, tahsil edilecek ödeme şart bedelinin yatırılacağı posta çeki numarası veya havale edilecek PTT işyeri kabul formuna, alındı listesine, tevdi listesine ve ambalaj üzerine yazdırılır.
- c) Alıcının kendisine verilecek hizmeti: Alma haberli olmak kaydıyla alıcısının kendisine verileceği üzerinde belirtilen gönderiler, alıcıların bizzat kendisine teslim edilir. Bu hizmet ayrıca, kabul formu, alındı veya tevdi listesi ile alma haber kartı üzerine yazılır.
ç) Konutta teslim hizmeti: Gönderi postaya verildikten sonra gönderici veya alıcının talebi halinde uygulanır.
- d) Kontrollü teslim hizmeti: Kontrollü teslim hizmetli gönderilerin kabulünde, kabul formu üzerinde özel işaretler bölümü ile alındı veya tevdi listesi ve ambalaj üzerine kontrollü teslim ifadesi yazılır. Gönderiler kapsam kontrolü yapılarak teslim edilir.
- e) Ücreti alıcıdan tahsil hizmeti: Ücreti alıcıdan tahsil hizmetli gönderilerin kabulünde, kabul formu üzerinde özel işaretler bölümü ile alındı veya tevdi listesi ve ambalaj üzerine ücreti alıcıdan tahsil edilecektir ifadesi yazılır. Gönderinin alınmaması veya iadesi hallerinde kabul ve iade ücretlerinin gönderici tarafından ödeneceğine dair yazılı ve imzalı beyanı alınır.
(2) Postrestant hizmeti:
- a) Postrestant ek hizmetli olduğu kabul formundaki özel işaretler bölümünde, alındı ve tevdi listesinde gösterilir.
- b) Yurt dışı gönderilerin postrestant ek hizmet ücreti varış ülkesince alınır.
(3) Birinci ve ikinci fıkrada belirtilen ek hizmet türlerinden hangilerinin yurtdışı varışlı gönderilerde uygulanacağı, yurt dışı anlaşmalara göre belirlenir.
Gönderilerin kabulünde uygulanacak özel işlemler
MADDE 29 – (1) PTT işyeri olmayan yerlerde, değer konulmuş olmamak ve ağırlığı ile boyutları Genel Müdürlükçe belirlenen limitleri aşmamak şartıyla postaya verilmek istenen gönderiler, köy dağıtıcıları tarafından kapsamı görülerek, tartılıp ve ölçülerek kabul edilir. Köy dağıtıcıları, sefer sırasında kabul edecekleri gönderilerde kullanılmak üzere yanlarında gönderi kabul formu bulundurur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Ücretlendirme ve Ücret Ödeme Yöntemi
Ücretlendirme işlemi
MADDE 30 – (1) Gönderilerin ücretlendirilmesi, gönderinin türüne, ağırlığına veya hacmine, değer konulmuş veya sigortalı olup olmadığına ve istenilen ek hizmetleri dikkate alınarak, ücret tarifesine göre yapılır.
(2) Gidiş dönüşlü gönderilerde, gönderinin türüne ve tarifesine göre gidiş dönüş ücreti alınır.
(3) Ücretler, genel olarak peşin alınmakla birlikte, sözleşmeye dayalı gönderiler ile ücreti alıcıdan tahsil edilecek ek hizmetli gönderilerin ücretleri, sözleşme şartlarına veya gönderici taahhüdüne istinaden peşin olarak alınmayabilir. Gönderilerden alınacak ücretler, sözleşme hükümleri ile belirlenebilir.
Ücret ödeme yöntemi
MADDE 31 – (1) Gönderilerin, ek hizmet ücretleri dâhil ücret tarifesine göre tahakkuk eden toplam ücreti; (ş.abacı)nakit, kredi kartı, posta çeki hesabı, posta pulu, resmi pul, PP abonesi olarak veya ücret ödeme makinesinden geçirilerek ve/veya vinyet ya da beyaz kağıda ücret tatbiki alınmak suretiyle tahsil edilir.
(2) PTT’ye ait tüm servis gönderileri ile Cumhurbaşkanının adını veya Cumhurbaşkanlığı başlığını taşıyan yurtiçi kargo ve kurye gönderileri ücretsiz olarak kabul edilir.
(3) Ücreti alıcıdan tahsil edilecek kargo ve kurye gönderilerinin ücretleri, teslim merkezince tahsil edilerek ilgili hesaba aktarılır.
Tekrar yollama ve iade ücreti
MADDE 32 – (1) Herhangi bir şekilde göndericisine iade edilen kurye gönderilerinden iade ücreti alınmaz. Ancak alıcı adresinin il bazlıolarak veya alıcı adının değiştirilmesi suretiyle tekrar yollanan ya da teslim edilen kurye gönderilerinden tarifesinde belirtilen ücret alınır. Sigortalı olarak tekrar yollanan kurye gönderilerinden sigortalama ücreti ayrıca alınır.
(2) Herhangi bir şekilde göndericiye geri verilmek üzere iade edilen, alıcı adresinin il bazlı olarak veya alıcı adının değiştirilmesi suretiyle tekrar yollanan ya da teslim edilen koli ve kargo gönderilerinden tarifesinde belirtilen ücret alınır. Değer konulmuş olarak tekrar yollanan kargo gönderileri ile yurtdışı kolilerden değerlendirme ücreti ayrıca alınır.
(3) Yanlışlıkla bir yere gelmiş olan ya da zorlayıcı sebeplerle varış yerine götürülmeyerek geri çevrilen gönderiler ile onbaşı dâhil onbaşıya kadar olan asker ve jandarma eratına gönderilenlerin tekrar yollanması veya iade edilmesi durumunda tekrar yollama ve değerlendirme ücreti alınmaz.
(4) Yurt içinde değer konulmuş veya sigortalı olarak kabul edilmesi gereken maddeler, değer konulmamış veya sigortasız olarak kabul edilmez. Herhangi bir işyerinde bu tür madde kapsadığı ve değer konulmamış veya sigortasız olduğu görülen gönderiler için bir tutanak düzenlenir ve kapsam değeri gönderi üzerine yazılarak imzalanır. Teslim sırasında gönderi üzerine yazılacak değere göre iki kat değerlendirme ücreti alınır. İade edilmesi veya tekrar yollanması halinde iki kat değerlendirme ücreti ile varsa tekrar yollama ücreti ve değerlendirme ücreti göndericiden alınır.
(5) Ücreti alıcıdan tahsil ek hizmeti ile kabul edilen gönderinin alınmaması veya iadesi halinde kabul ve iade ücretleri göndericiden alınır.
(6) Gidiş dönüş ek hizmetli olarak kabulü yapılmış gönderilerin teslim edilemeyerek iade edilmesi ve göndericinin de talep etmesi halinde dönüş ücreti iade edilir ve varsa iade ücreti tahsil edilir.
(7) Gönderici, alıcısına teslim edilemediğinden veya başka sebeplerle geri gelen gönderilere tahakkuk eden ücretleri ödemekle yükümlüdür. Gönderici tarafından tahakkuk eden ücretlerin bekleme süresi içerisinde ödenmemesi halinde göndericiye içindekilerin satılacağı yönünde yazılı bildirimde bulunulur. Yazılı bildirimde bulunulamaz veya bildirimde bulunulmasına rağmen onbeş gün içerisinde gönderici ücreti ödemez ise gönderi teslim edilmeyerek içindekiler satılır ve alacaklara mahsup edilir. Bakiye alacak kaldığı takdirde genel hükümlere göre tahsil edilir. İdare, alacağından fazla bakiye elde ettiği takdirde 58 inci maddenin ikinci fıkrasına göre işlem yapılır.
(8) Teslim işyerine gelen yurt dışı çıkışlı değer konulmuş ve ödeme şartlı tüm gönderiler ile kapsamında eşya bulunan gümrüklenmiş gönderilerin herhangi bir nedenle alıcılarına teslim edilemeyerek iade işlemine tabi tutulması veya başka bir ülkeye sevkinin istenmesi hallerinde bekleme süreleri dikkate alınır ve varsa ardiye ücretine esas teşkil edecek süre belirtilir. Gönderiler, PTT tarafından sağlanan hizmetlere ilişkin olarak alınan gümrüğe sunma ücreti ile gümrük vergileri belirtilerek gümrükle olan ilişiğin kesilmesi için gümrüklemeyi yapan merkeze veya antrepoya gönderilir. Gümrükleme merkezlerince, süresi içerisinde alıcıları tarafından alınmayanlar veya diğer sebeplerden dolayı iade edilmesi ya da başka bir ülkeye gönderilmesi gerekenlerin listesi yapılarak bir yazı ile gümrük idaresine verilir. Gümrük idaresinin izni alındıktan sonra yurt dışına gönderilmek üzere alıp-verme merkezine gönderilir.
(9) Yurt dışından gelen değer konulmamış bir gönderiden gümrükleme merkezince yapılan kontrol sırasında kapsamında para, altın, gümüş, platin, işlenmiş veya işlenmemiş değerli taşlar gibi elinde bulunduranın faydalanabileceği maddeler çıktığında değerlendirme ücreti alınarak teslim edilir. Teslim alınmaması veya iadesinin talep edilmesi halinde Gümrük İdaresinden izin alınarak varış ülkesinin kabul şartları doğrultusunda değer konulmuş olarak iade edilir.
Ardiye ücreti
MADDE 33 – (1) PTT tarafından belirtilen süre içinde PTT işyerinden alınmayan kargo gönderileri ile yurt dışı koliler, ardiye ücretine tabi tutulur.
(2) Ardiye ücretinin hesaplanmasında aşağıdaki esaslar dikkate alınır.
- a) Haber kâğıdının bırakıldığı veya iletildiği durumlarda ikinci haber kâğıdının bırakıldığı veya iletildiği günden itibaren; postrestant, posta abone kutusu adresliler ve bekletilmeleri yazı ile istenenlerin ise geliş tarihinden başlamak üzere ücret tarifesinde belirtilen sürenin bitiminde teslim alınmadığı takdirde bu gönderilerden ücret tarifesinde yazılı ardiye ücreti alıcı veya göndericiden alınır.
- b) Ardiye ücretine esas gün sayısı, kargo gönderisi ile yurt dışı kolinin bekleme süresi ve gönderici veya alıcının yazılı olarak belirttiği süre ile sınırlıdır. Varış yerinde bekleme süresi sonunda idari personelinin ihmali nedeniyle iade edilmeyen gönderilerin normal bekleme süresinin bitimini takip eden günden itibaren işlemiş ardiye ücreti kusurlu personelden tahsil edilir.
- c) Alıcının kusuru olmamak şartıyla, yurt dışından gelen koli ve APG’lerden, gümrükleme veya ithalle ilgili diğer işlemlerin yapılması sebebiyle geçecek günler için ardiye ücreti alınmaz.
ç) Alıcısına teslim edilemeyen gönderilerin ardiye ücreti göndericiden alınır.
- d) Onbaşı dahil onbaşıya kadar olan asker ve jandarma eratına gönderilen kargoların belirtilen süre içinde ilgililerce varış ve çıkış yerlerinde teslim alınmamalarından dolayı ardiye ücreti alınmaz.
- e) Geliş tarihinden sonra ücret tarifesinin ardiye ücretlerinde yapılacak değişiklikler alıcı veya göndericilere yansıtılmaz.
Kabulden sonra alınacak ücretler
MADDE 34 – (1) Gönderilerin kabulünden sonra alınacak tüm ücretler makbuz veya alındı belgesi yanında talep etmeleri halinde fatura ile tahsil edilir.
ALTINCI BÖLÜM
Dağıtım, Teslim İşlemleri ve Bekleme Süreleri
Dağıtım ve teslim işlemleri
MADDE 35 –(1) Adreste teslim edilecek gönderiler öncelikle alıcılarına ve varsa vekil ya da mutemetlerine, bunların bulunmaması halinde gönderiyi alma hakkı ve yetkisi bulunan vekil, mutemet, veli, vasi, kayyum, müdür, hizmetçi ile alıcıyla birlikte oturan, görünüşüne nazaran on sekiz yaşından aşağı olmayan ve bariz bir surette ehliyetsiz bulunmayan aile efradından birine kimlik tespiti yapılarak imza karşılığı teslim edilir.
(2) PTT işyerinde teslim edilecek gönderiler, alıcılarına ya da yasal temsilcilerine kimlikleri tespit edilerek imza karşılığı teslim edilir. Gönderileri teslim alan, alıcının kendisinden başkası ise alıcının yasal temsilcisi olduğuna dair resmi ve geçerli belgeyi ibraz etmek zorundadır.
(3) Kontrollü teslim ek hizmetli hariç, gönderinin tesliminden önce varsa tahakkuk eden ücretler ile ödeme şartlı olanların bedelleri kendilerinden tahsil edilir.
(4)Yurt dışından gelen gümrük kontrolüne tabi gönderiler alıcısına gümrük işlemleri tamamlanmadan teslim edilmez.
(5) Gönderinin teslimi için adrese ilk defa gidildiğinde kimsenin bulunmaması halinde gönderinin adrese tekrar getirileceği hakkında birinci haber kâğıdı bırakılır veya diğer iletişim kanallarıyla haber verilir. Bir sonraki dağıtım günü tekrar dağıtıma çıkarılır ve alıcı yine adreste bulunmaz ise ikinci haber kâğıdı bırakılmak veya diğer iletişim kanallarıyla haber verilmek suretiyle gönderisini almak üzere alıcı, ilgili PTT işyerine davet edilir.
(6) Alıcısına kolayca ulaşılamayan veya içerisine serbestçe girilemeyen yerler adresli gönderiler aşağıdaki şekilde teslim edilir.
- a) Resmi daire, dernek, kurum, şirket gibi tüzel kişiler adına gelen gönderiler bu kurumların atadıkları mutemet ya da yetkililerine, bu yerde çalışanlar adına gelenler de kendilerine, o anda bulunmaması halinde müdür ya da amirlerinden birisine,
- b) İçlerine serbestçe girilemeyen fabrika, atölye, maden ocakları, otel, hastane, okul, öğrenci yurtları, ceza ve tutukevleri gibi yerlerde bulunanlar adına gelen gönderiler hemen ulaşılması durumunda alıcıların kendilerine, ulaşılamaması durumunda mutemetlerine,
- c) Subay ve erler adına gelen gönderiler, alıcıların kendilerine veya usulü dairesinde tayin edilmiş birlik mutemetlerine,
kimlikleri tespit edilip, sıfatları belirtilerek teslim edilir.
(7) PTT işyerinde teslim veya postrestant ek hizmetli olarak kabul edilen gönderiler ile alıcılarının adreslerinde bulunamaması sebebiyle teslim edilemeyen ve en yakın işyerine ihbarlanan gönderiler, alıcının veya göndericinin yazılı talebi üzerine ücret tarifesinde belirtilen ücretini ödemek kaydıyla adreste teslim edilir.
(8) Ücret tarifesinde belirtilen ek ücret alınmak kaydıyla kabul edilen kolay kırılır ve çabuk bozulur işaretli gönderiler, teslim esnasında alınması gereken ücretleri varsa tahsil edildikten sonra alıcı imzasının alınmasını müteakip kapsamları kontrol edilerek teslim edilir.
Teslimde ihtirazı kayıt
MADDE 36 – (1) Teslim sırasında alıcı, şüpheli bir hal bulunduğunu ileri sürerek gönderi kapsamının tespitini isterse, teslimine ilişkin imza işlemi tamamlandıktan; ödeme şartlı olması halinde ödenmesi şart koşulan bedel tahsil edildikten sonra bu isteği dağıtım sahasında alıcı haricinde bir tanık huzurunda açılarak yerine getirilir. Gönderinin dış görünümü itibari ile açılıp, kapatılmış veya hasar izi taşıyıp taşımadığı belirtilmek suretiyle alıcının ve tanık huzurunda açılan gönderilerden çıkan eşyanın ayrı ayrı cinsi, özelliği, miktarı ve eşyada görülen düzensizlikler tutanakla tespit edilir. Tutanağın bir nüshası gönderi alıcısına verilir ve tahsil edilen ödemeli bedeli iade edilmez.
(2) PTT işyerinde teslim edilecek gönderi, alıcının isteği doğrultusunda açılmak istendiğinde teslimine ilişkin imza işlemi tamamlandıktan, ödeme şartlı olması halinde ödenmesi şart koşulan bedel tahsil edildikten sonra alıcıyla birlikte en az üç kişiden oluşacak komisyon huzurunda açılarak, çıkan eşyanın ayrı ayrı cinsi, özelliği, miktarı ve eşyada görülen düzensizlikler tutanakla tespit edilir. Tutanağın bir nüshası gönderi alıcısına verilir ve tahsil edilen ödemeli bedeli iade edilmez.
(3) Bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarında bahsi geçen hallerde PTT’nin sorumluluğunu gerektiren hasar veya eksiklik gibi bir durum ortaya çıktığı veya gönderici ya da alıcı tarafından bu tür bir iddiada bulunulduğu takdirde gönderici ya da alıcı, gönderi ambalajını ve içerisindeki şikayete konu eşyayı PTT’ye vermek zorundadır. Hasar veya eksiklik saptandığı takdirde, PTT tarafından gerekli inceleme veya soruşturma yapılır.
(4) Taşıma sırasında hasara uğramış olup, tekrar ambalaj edilmiş olan gönderilerin durumu hakkında gönderici veya alıcıya teslimden önce bilgi verilir ve alıcı isterse, ödeme şartlı gönderilerde şart edilen bedel alınmadan önce, komisyon huzurunda açılıp kapsamı kendisine gösterilir. Bu durum bir tutanakla tespit olunur. Alıcı bu tür gönderileri teslim alıp almamakta serbesttir.
(5) Kontrollü teslim ek hizmetli gönderiler, teslimden önce ve alıcının huzurunda açılarak kapsam kontrolü yapıldıktan sonra varsa tahakkuk eden ücretler ile ödeme şartlı olanların bedelleri alıcıdan tahsil edilir.
Gönderilerin varış yerinde bekleme süresi
MADDE 37 – (1) Geldiği alıcıya haber kağıdı veya diğer iletişim kanallarıyla bildirilen kargo gönderileri ile yurt dışı koliler, haber verildiği tarihin ertesi gününden itibaren alınmak üzere PTT işyeri adresliler dâhil otuz gün, kurye gönderileri ile yurt dışı APG’ler yedi gün bekletilir. Gönderici ve alıcının talebi halinde bu süre uzatılabilir ya da kısaltılabilir.
(2) Alıcıya, geldiği haber kağıdıveya diğer iletişim kanalları yoluyla bildirildiği halde alınmayan gönderiler, birinci fıkrada belirtilen süre sonunda gönderici adresinin bulunduğu yere veya gümrük kontrolüne tabi ise ilgili gümrükleme merkezine veya antrepoya geri gönderilir.
(3) Gönderici, kargo gönderilerinin teslim edilemediğini kendisine bildirilmesini isterse bekleme süresi, teslim edilememe haberinin düzenlendiği veya iletildiği tarihten başlayarak kargo gönderileri için otuz gün, kurye gönderileri için onbeş günden fazla olamaz. Gönderici, teslim edilememe bilgisine bekleme süresi içinde karşılık vermez ise bu süre sonunda geri gönderilir.
(4) Alıcının adres bırakmaksızın başka yere gitmiş olduğu tespit edilirse veya alıcının adresi yanlış yahut alıcı gösterilen adreste bilinmiyorsa veya gönderiyi kabul etmiyorsa, gönderici talimatı da bulunmuyorsa gönderi bekletilmeksizin geri gönderilir.
(5) Başka bir yere taşınmış olan ve yeni adresi bilinen kimseler adına gelen gönderilerin, alıcısının yazılı bir isteği yoksa gönderici talimatına göre işlem yapılır. Gönderici talimatı veya alıcının yazılı isteği yoksa gönderi bekletilmeksizin iade edilir.
(6) Postrestant adresiyle gelen gönderiler, geldikleri tarihten başlayarak altmış günün sonunda alınmazsa çıkış yerine geri gönderilir.
(7) Bekletilmesi alıcı tarafından yazı ile istenilen gönderiler, postrestant adresli gönderiler gibi işleme tabi tutulur.
(8) Posta abone kutusu adresiyle gelen kargo gönderileri ile yurt dışı koliler, geldikleri tarihten başlayarak otuz günün sonunda, kurye gönderileri ile yurt dışı APG’ler yedi günün sonunda teslimi sağlanamazsa geri gönderilir.
(9) Ödeme şartlı gönderilerin alıcı adresine bakılmaksızın bekleme süreleri onbeş günden fazla olamaz.
(10) Alıcısı ölmüş olan veya bekleme süresi içinde alıcısı ölen gönderiler mirasçılarına teslim edilmez. Bu tür gönderiler için gönderinin yasal mirasçılara verilmesi ya da iadesi hususunda göndericinin isteği sorularak alınacak cevaba göre işlem yapılır. Cevap verme süresi otuz günü geçtiği takdirde iade işlemi gerçekleştirilir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Yasaklar
Haberleşme niteliğindeki yazılarda yasaklar
MADDE 38 – (1) Kargo gönderileri ile yurt dışı koli içlerine, kapsamına ilişkin satış fişi, fatura, irsaliye, makbuz, alındı, kullanım kılavuzu gibi doküman haricinde açık olsa bile mektup veya haberleşme niteliğinde yazılar konulması yasaktır. Ayrıca, haberleşme niteliğindeki yazılar kargo gönderileri ile yurt dışı kolilerin ambalajlarına yazılamaz. Kabul esnasında kapsamında veya ambalajında haberleşme niteliğinde yazılar veya mektup bulunduğu görülen kargo gönderileri ile yurt dışı koliler kabul edilmez. Bunların kabulden sonra görülmesi halinde açık ve kapalı mektuplardan ve haberleşmeye dair yazılar taşıyan diğer kağıtlardan ağırlıklarına göre iki kat mektup ücreti alınır. Bu yazıların tahta, kumaş, kitap ve benzeri maddelerin üzerlerinde, sargı veya ambalajlarında bulunması halinde ise bunlardan kayıtsız bir mektubun ilk ağırlık kademesine göre iki kat posta ücreti alınır.
(2) Kurye gönderileri ile yurt dışı APG’ler hakkında birinci fıkrada belirtilen hükümler uygulanmaz.
Yasak maddeler
MADDE 39 – (1) Gönderilerin içinde aşağıdaki maddelerin gönderilmesi yasaktır.
- a) Tabiat ve mahiyetleri veya ambalajları dolayısıyla kişileri tehlikeye düşürebilecek, posta gönderilerini kirletebilecek veya bozabilecek, parlayıp alevlenebilecek veya patlayabilecek nitelikte bulunan tehlikeli maddeler,
- b) Bozulabilecek biyolojik maddelerle radyoaktif maddeler,
- c) Afyon, morfin, kokain ve esrar gibi uyuşturucu maddeler,
ç) Üzerinde hakaret veya tezyif edici adres, yasak lakap, unvan ve deyimlerle genel edep ve töreye uymayan veya güvenliği bozucu ve suçu teşvik edici işaret, resim ve yazılar taşıyan gönderiler,
- d) Kanun, tüzük ve kararlarla alınması, satılması, taşınması veya elden ele geçmesi yasak edilen her türlü maddeler,
- e) Canlı hayvanlar ve böcekler,
- f) Kurutulmuş veya başka suretle muhafazası sağlanmış olanlar dışındaki cansız hayvanlar ve böcekler,
- g) Değer konulmuş veya sigortalı gönderiler dışında kalan gönderiler içine kağıt para, elinde bulunduranın faydalanabileceği her türlü değerli kağıtlar, madeni para, altın, platin ve gümüş külçeleriyle değerli taşlar veya bunlardan yapılmış eşya ve mücevher gibi değerli maddeler.
Yasak maddelerde istisnalar
MADDE 40 – (1) Gönderilerin içinde;
- a) Tıbbi ve fenni bir amaçla gönderilen ve göndericilerin bu gibi yollamalara izinli bulundukları resmi belgelerle belirtilen afyon, morfin ve kokain gibi uyuşturucular,
- b) Arı, ipek böceği, sülük gibi ilgili Bakanlıklarca gönderilmesine yazılı izin verilen canlı böcekler,
- c) Resmi kurumlarca incelenmek üzere adli tıbba gönderilen insan, hayvan organ veya salgıları ile suç aletleri, tehlike ve zararları önlenmiş, canlının veya maddenin özelliğine uygun ambalaj edilmiş gönderilerin, resmi olmayan kurumlar tarafından gönderilmek istenmesi halinde resmi kurumlardan alınan yetki belgesi aslının kabul merkezinde alıkonulmak, kurum adı ile yetki belgesi tarih ve numarasının kabul formu ile ambalajı üzerine de yazılmak üzere,
kabul edilir.
(2) Uçakla taşınan yurt içi ve yurt dışı gönderilerde hava taşımacılığı kuralları ile sevk yoluna bakılmaksızın yurt dışı gönderilerde ayrıca ilgili ülke veya posta idarelerinin belirlemiş oldukları yasak, sınırlandırma ve istisnalar dikkate alınır.
Resmi daire ve kuruluşlar için özellik arz eden maddelerin kabulü
MADDE 41 – (1) Adli Tıp ve sağlık kurumlarına tahlil veya incelenmek amacıyla gönderilmek istenen insan, hayvan organ ve salgıları gibi fena koku ve mikrop yayabilecek maddeler istisna olarak kabul edilir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen maddeler, resmi kurum ve kuruluşlar yanında yetkilendirilmiş özel kurum ve kuruluşlarca da gönderilebilir. Resmi kurum ve kuruluşlar dışında birinci fıkrada belirtilen yerlere yollanacak bu tür maddelerin kabulü için resmi dairelerin her defasında yazılı izni istenir.
(3) Birinci fıkrada belirtilen maddelerin gönderiler içinde kabul edilebilmesi için, ambalajda genel ve özel kurallara uyulmakla birlikte aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulur.
- a) Gönderilecek örnekler, ilgili kurumca belirlenen özel ambalaj yanında genel ambalajlama kuralları da dikkate alınarak, ambalajın boş kalan yerlerine muhtelif dolgu malzemesi kullanılarak sabitlenir. Dış ambalaj üzerine bozulabilir, kokan maddedir veya açılması tehlikelidir gibi ibareler taşıyan bir etiket yapıştırılır ya da bu ibareler göze çarpacak büyüklükte gönderi üzerine yazılır.
- b) Değer konulmuş veya sigortalı olmasa bile, değer konulmuş veya sigortalı gönderilere ilişkin ambalaj koşullarına ayrıca uyulur.
(4) Herhangi bir nedenle yolda akan veya fena koku yayan bu gönderiler için tutanak düzenlenerek derhal mahalli mülki idare amirine bilgi verilir ve mülki amirin görevlendireceği ilgili kurum ve kuruluşun temsilcisi ile PTT personeli tarafından oluşturulacak komisyon alınacak karara göre işlem yapılır.
(5) Adli makamlar tarafından Adli Tıp ve benzeri yerlere gönderilen gönderiler herhangi bir nedenle yolda akar veya fena koku yayarsa görüldükleri yerde bir tutanak düzenlenir ve tutanağın bir nüshası ile birlikte en yakın Cumhuriyet savcılığına teslim edilir. Bu tutanağın bir örneği gönderici adli makama verilmek üzere çıkış işyerine yollanır.
Yasak maddelere uygulanacak işlem
MADDE 42 – (1) Kapsamında yasak maddeler bulunan, üzerlerinde hakaret veya tezyif edici adres, yasak lakap, unvan ve deyimlerin yazılı olduğu gönderiler kabul edilmez. Yanlışlıkla kabul edilmiş olanlar hakkında, tespit edildikleri yerde Posta Tüzüğünün 123 üncü maddesine göre işlem yapılır.
PTT’nin kabule mecbur olmadığı maddeler
MADDE 43 – (1) PTT kolayca kırılabilecek, tabiatları gereğince kolayca bozulabilecek ve hasara uğrayabilecek ve fena kokular yayabilecek maddeleri kabule mecbur değildir. Gerektiğinde bu tür maddeler için özel ambalaj şartları tespit edilerek tebliğ edilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Sorumluluk
PTT’nin sorumluluğu
MADDE 44 – (1) PTT, gönderilerin kabulünden teslimine kadar geçecek süreçte Posta Kanunu, Posta Tüzüğü, Dünya Posta Birliği Kararları İcra Tüzüğü, ikili anlaşmalar ve bu Yönetmelikte belirtilen hallerde ve ancak belirlenen hadler içinde sorumludur.
(2) Gönderilere ilişkin yapılan sözleşmelerde belirtilen sorumluluk hükümleri saklıdır.
(3) Tabiat ve mahiyetleri bakımından hasar, kırılma, bozulma, kokma tehlikesi kuvvetli olan maddelerin gönderilmesinde, zararın bu yüzden ileri geldiği kabul olunur. Ancak gönderme sırasında alınacak özel tedbir için ek ücret alınmış ise PTT sorumludur.
(4) Türkiye’den gönderilen bir posta gönderisinin milletlerarası sözleşme ve uzlaşmalara göre sorumluluk kabul eden yabancı bir memlekette kaybolması veya hasara uğraması halinde PTT ilgili yabancı memleketin vereceği tazminat derecesinde sorumludur.
Sorumluluktan kurtulma
MADDE 45 – (1) PTT,
- a) Zarar veya hasar, zorlayıcı sebeplerden veya göndericinin yetersiz ambalaj kullanması, gönderilerin usulsüz tertip edilmesi gibi göndericinin kusurundan ileri gelirse,
- b) Zarar veya hasar, gönderinin içindeki maddenin tabiatından kaynaklanırsa,
- c) Gönderinin içinde yasak maddeler varsa,
ç) Zorlayıcı ve mücbir sebeplerle kayıtların ve belgelerin elden çıkması yüzünden gönderinin sahibine verildiğini ispat mümkün olmuyorsa ve sorumluluk da başka suretle tespit edilemiyorsa,
- d) Değer konulmuş ve sigortalı gönderilerin içinde değerli bir şey bulunmadığı veya gönderiye hile ile gerçek değerinden fazla değer gösterildiği anlaşılırsa,
- e) Gönderici, gönderilerinin postaya verildiği tarihin ertesi gününden başlayarak kanuni süre içinde başvurmamış olursa,
sorumluluk taşımaz.
(2) Hak sahibi tarafından, itirazsız kabul edilen gönderilerden PTT sorumlu değildir. Teslim alındıktan sonra zarar ve hasar hakkında yapılan başvurular kabul edilmez.
(3) PTT, bu Yönetmelik hükümlerine göre yok ettiği veya yetkili makamlara teslim ettiği gönderilerden dolayı sorumlu değildir.
Göndericinin sorumluluğu
MADDE 46 – (1) Taşınması kabul edilmeyen maddelerin yollanması veya kabul şartlarına uyulmaması nedeniyle gönderilerin hizmet sunumundan kaynaklanan bir kusur olmaksızın diğer gönderilere, görevli personele veya üçüncü şahıslara vereceği zararlardan gönderici sorumludur.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Tazminatlar ve Başvuru Hakları
Tazminat için başvurma hakkı ve zamanaşımı
MADDE 47 – (1) Kabul edilen her gönderi için, hak aramak veya tazminat istemek ya da dava hakkı göndericinindir. Gönderici bu hakkını alıcıya devredebilir. Göndericinin bu hakkını alıcıya devrettiğini bildiren yazı alıcı tarafından verilirse, PTT bu belgedeki imzanın tasdikini isteyebilir.
(2) Alıcı, içi çalınmış veya hasara uğramış gönderileri teslim alırken ihtirazi kayıt ileri sürmüşse ve yapılan tespitte de PTT’nin sorumluluğu ortaya çıkmışsa, tazminat alma hakkı kendisine geçer. Bu durumda tazminat alıcıya ödenir.
(3) Başvurma hakkı gönderinin kabul edildiği tarihin ertesi gününden başlayarak yurt içi gönderilerde bir yıl sonunda, yurt dışı gönderilerde ise gönderi türüne bağlı olarak Dünya Posta Birliği Kararları ve posta idareleri ile yapılan ikili anlaşmalarda belirtilen süre sonunda zaman aşımına uğrar. Yurt dışı gönderiler için bu süreler Genel Müdürlükçe ayrıca duyurulur. Bu süreler içinde PTT’ye veya mahkemeye başvurulursa süre kesilir. Bununla beraber başvurma üzerine yapılan inceleme veya araştırma sonucunun ilgililere bildirildiği tarihten itibaren yeni bir süre başlar ve süre yeni bir başvuru ile tekrar kesilmez.
(4) PTT, kendisine başvurulması veya mahkeme yahut icraya başvurulduğunun tebliği hallerinde, lüzumlu kayıt ve belgeleri anlaşmazlığın çözümüne kadar saklar. Ancak anlaşmazlık konusu ile ilgili olmayan posta servisine ait evrakı iki yıldan fazla süre ile saklamak zorunluluğu bulunmamaktadır.
Tazminat isteklerinin sonuçlandırılması
MADDE 48 – (1) Göndericinin veya gerektiğinde alıcının tazminat istekleri, zarar veya hasarın kesin bir surette anlaşılmasından sonra sonuçlandırılır.
(2) PTT, araştırma ve soruşturmaları altı ay içinde bitiremediği takdirde, haklı olmadığının anlaşıldığında geri vereceğini taahhüt eden hak sahibine tazminatı öder. PTT tazminatı ödemeden önce lüzum görürse hak sahibinden tazminat haddi içinde kanuni teminat isteyebilir. Bu teminatı veremeyenlere tazminatın ödenmesi soruşturma sonuna bırakılır.
(3) Hak sahibi, verileceği kendisine tebliğ edilen tazminatı tebliğ tarihinden başlayarak yurt içi gönderilerde iki yıl, yurt dışı gönderilerde bir yıl içinde alabilir.
(4) Müşterilerle yapılan özel sözleşmelerde tazminatların hangi aşamada ödeneceği ayrıca belirlenebilir.
Değer konulmamış ve sigortalanmamış gönderilerin tazminat miktarı
MADDE 49 – (1) Değer konulmamış veya sigortalanmamış gönderilerin kaybolması, içindeki eşyanın tamamının veya bir kısmının çalınması veya hasara uğraması hallerinde tazminat ödenir.
(2) Yurt içi değer konulmamış veya sigortalanmamış kargo ve kurye gönderileri için ödenebilecek tazminat, ek hizmetler haricindeki sadece ağırlık ve boyutuna göre kabul ücretinin on katından fazla, taahhütlü mektuplar için ödenen taahhüt ücretinin elli katından az olamaz.
(3) Değer konulmamış veya sigortalanmamış ödeme şartlı gönderilerin kaybı, hasarı veya kapsam eksikliği halinde ikinci fıkraya göre tazminat ödenir. Ödeme bedeli tahsil edilmeksizin gönderinin alıcısına teslim edilmesi halinde şart koşulan bedel ödenir.
(4) Ödenecek tazminatın tespitinde, gönderinin kabul edildiği yerdeki ve zamandaki gerçek değeri ve hasar halinde ise uğradığı zarar derecesi göz önünde bulundurulur.
(5) Yurt dışı koliler ve APG’lere, Dünya Posta Birliği Kongresi Kararlarının Posta Kolilerine İlişkin Anlaşma hükümleri çerçevesinde ağırlık esasına göre ya da yabancı posta idareleri ile yapılan ikili anlaşmalar çerçevesinde belirlenen limitler dahilinde tazminat ödenir.
(6) Yurt içi ve yurt dışı gönderilere ilişkin tazminat ödemelerinde gerçekleşmemiş kârlar veya dolaylı zararlar dikkate alınmaz.
Değer konulmuş ve sigortalı gönderilerin tazminat miktarı
MADDE 50 – (1) Değer konulmuş veya sigortalı gönderilerin kaybolması, içindeki eşyanın tamamının veya bir kısmının çalınması veya hasara uğraması hallerinde ödenecek tazminatın en yüksek tutarı konulan değer miktarıdır. Ancak, hasar veya eksiklik söz konusu olduğu takdirde hasar veya eksiklik derecesinde tazminat ödenir.
(2) PTT’ce, gönderilen gönderilerin içindeki eşyanın kabul edildiği tarihte konmuş olan değerden daha az değerde olduğu ispat edilirse, bu değere göre tazminat ödenir.
(3) Kaybolan, çalınan veya hasara uğrayan gönderilerde kanun yoluyla hükümsüzlendirilmesi mümkün olan kâğıtlar bulunuyorsa, PTT’nin bu kağıtları hükümsüzlendirme yoluna gidebilmesi için hak sahibinin alacağı tazminat bedeline kadar olan hakkını PTT’ye bırakması gerekir. PTT’ye bırakmadığı ya da kendisi hükümsüzlendirmeye gitmediği takdirde ödenecek tazminat, değer konulmamış gönderilerde olduğu gibidir. Ayrıca, hükümsüzlendirme işlemi gerçekleşinceye kadar herhangi bir tazminat ödenmez. Hükümsüzlendirmeden dolayı yapılmış masraflar PTT İdaresince karşılanır, tazminat ile birlikte kusurlusuna rücu edilir.
(4) Sözleşmelerle, gönderilerde oluşabilecek zarara ilişkin özel düzenlemelere yer verilebilir.
(5) Değer konulmuş veya sigortalı ve ödeme şartlı gönderilerin kaybı, hasarı veya kapsam eksikliği halinde birinci fıkraya göre tazminat ödenir. Ödeme bedeli tahsil edilmeksizin gönderinin alıcısına teslim edilmesi halinde şart koşulan bedel ödenir.
Tazminat miktarının artırılması isteği
MADDE 51 – (1) Hak sahibi, belirtilen miktardan daha az tazminat istemiş olursa, kendisine o miktarda tazminat ödenir.
(2) Tazminat miktarının sonradan artırılması için yapılan istekler kabul edilmez.
Geri verilecek posta ücretleri
MADDE 52 – (1) Kabul saati, sevk yolu, işleme ve dağıtım zamanına göre verilen süre içerisinde alıcısına ulaştırılamayan kargo ve kurye gönderilerinin kabulde alınan ücretleri, göndericinin talebi halinde iade edilir.
(2) Tazminat ödenen gönderilerden kaybolmuş veya içindekilerin tamamı çalınmış ya da hasara uğramış olanlar için alınmış olan ücretler de ayrıca geri verilir. Ancak, tazminat değer konulmuş ve sigortalı gönderiler için ödenecekse, alınmış olan değerlendirme ücreti geri verilmez.
(3) Gönderilerin içindeki eşyadan bir kısmı çalınmış veya hasara uğramış ise alınan ücretler geri verilmez.
(4) Gönderici tarafından geri alma isteğinde bulunulması üzerine göndericisine teslim edilen gönderilerden kabulde alınmış ücretler iade edilmez. Çıkış yerinden sevk edilmiş, kargo gönderilerinden ayrıca tarifesine göre iade ücreti alınır. Yurt dışı varışlı koli ve APG’ler, çıkış yerinde iken geri alındığı veya yurt dışına çıkarılmadan geri çevrildiği takdirde ağırlık ya da hacme ve sevk yoluna göre tahakkuk ettirilecek yurt içi ücretler alıkonularak geri kalanı göndericiye iade edilir.
Tazminat verildikten sonra bulunan gönderiler
MADDE 53 – (1) Tazminat verildikten sonra gönderilerin bulunması halinde, verilen tazminat geri alınarak gönderi hak sahibine teslim edilir. İçindekilerin bir kısmının bulunması veya eksiklik ya da bozukluk hallerinde geri alınacak tazminattan bu eksiklik veya bozukluğa isabet eden bedel indirilir.
(2) Gönderilerin bulunduğuna dair bilginin verildiği tarihten başlayarak, üç ay içinde ilgili gelip bunu almazsa, bütün hakları PTT’ye geçer. Ancak, bulunan gönderilerde bir eksiklik veya bozukluk bulunmaz ve buna değerinden fazla tazminat verilmiş olduğu anlaşılırsa, genel hükümlere dayanarak verdiği fazla tazminatı ilgiliden isteyebilir.
Tazminat hakkının mirasçılara geçmesi
MADDE 54 – (1) Ölenlerin tazminata ilişkin hakları, 48 inci maddede belirtilen süre içerisinde başvurmaları şartıyla mirasçılarına geçer.
Üçüncü kişiler aleyhine başvurma
MADDE 55 – (1) Tazminatın ödenmiş olması, PTT’nin üçüncü kişiler aleyhine başvurma hakkını kaldırmaz.
(2) PTT’nin vermek zorunda olduğu tazminat bedellerini, her zaman için sebep olanlardan almaya hakkı vardır. Hak sahibi tazminat istemez veya hakkını herhangi bir suretle kaybederse kusurludan alınan paralar, istek beklenmeksizin kendisine iade edilir.
Elde kalma
MADDE 56 – (1) Gönderiler, alıcısına veya iade halinde göndericisine herhangi bir sebeple teslim edilemediği takdirde elde kalmış sayılır.
PTT’ye terk edilen gönderiler
MADDE 57 – (1) Gönderici, gönderilerin herhangi bir şekilde alıcısına teslim edilememesi halinde PTT’ye terk edilmiş sayılmasını isteyebilir. Bu işlemin hangi tür gönderilere uygulanacağı Genel Müdürlükçe belirlenir. Bu isteğin kabul formu, alındı veya tevdi listesi ile gönderiler üzerinde gösterilmiş olması ve gönderici tarafından imzalanması gerekir.
(2) Gönderici, teslim edilememe haberi düzenlenmesi sonucunda da gönderisinin terk edilmiş sayılmasını isteyebilir. Bu takdirde PTT işyerince onaylanmış imzasının bulunması istenir.
(3) Alıcısına teslim edilemeyerek gönderici adresinin bulunduğu yere geri gelen kargo gönderileri ve yurt dışı koliler için göndericisinin PTT’ye terk etme hakkındaki isteği kabul edilmez. Gönderici tarafından alınmayan bu tür gönderilere 60 ıncımaddede belirtilen işlemler uygulanır.
(4) PTT’ye terk edilen yurt içi gönderiler ile gümrük vergisinden muaf yurt dışı gönderiler iade edilmez ve varış yerinde 60 ıncı maddeye göre işlem yapılır.
(5) Terk edilen gönderiler için ardiye ücreti ile diğer ücretler tahakkuk ettirilmez.
Gönderici hesabına satılacak gönderiler
MADDE 58 – (1) Gönderici, gönderilerin herhangi bir şekilde alıcısına teslim edilememesi halinde kendi hesabına satılmasını, gönderiler üzerinde ve kabul formunun özel yerinde belirtmiş ve imza etmişse veya teslim edilmeme haberi üzerine bu yolda bir talimatta bulunmuşsa gönderiler hakkında varış yerinde 60 ıncı maddede belirtilen hükme göre işlem yapılır.
(2) Gönderilerin satışından sonra bedellerinden varsa alınması gereken ücretler çıkarılır ve kalanı havale veya posta çeki ücreti de düşülmek suretiyle göndericiye yollanır. Satıştan sağlanan para ile yapılan kesintiler, havale veya posta çeki gönderme formunun özel yerinde belirtilir.
İçinde bozulan veya çabuk bozulacak maddeler bulunan gönderiler
MADDE 59 – (1) Gideceği yere ulaşmadan yahut alıcısına teslim edilmeden bozulacağı anlaşılan gönderiler, varış veya gerektiğinde ara PTT işyerlerinde kurulacak en az üç kişilik bir görme komisyonu tarafından açılarak ilgili diğer komisyon eliyle gönderici hesabına derhal satılır. Bu konuda düzenlenecek tutanağın bir örneği göndericiye verilmek üzere çıkış işyerine gönderilir.
(2) Satıştan elde edilen bedel 58 inci maddede belirtilen şekilde göndericiye yollanır. İçinde satılması mümkün olmayan veya satılamayan bozulmuş ya da bozulmaya yüz tutmuş maddeler bulunan gönderiler, görüldüğü PTT işyerinde kurulacak en az üç kişilik kurul önünde yok edilerek tutanak düzenlenir ve tutanağın bir sureti göndericiye yollanır.
Geri gelen gönderiler
MADDE 60 – (1) Alıcılarına herhangi bir şekilde teslimi sağlanamadığından gönderici adresinin bulunduğu işyerine geri gelen gönderiler varsa ardiye ve tarifesinde belirtilen diğer ücretler alınmak suretiyle göndericiye teslim edilir.
(2) Gönderici bulunamadığı veya kendisine haber verilemediği takdirde PTT işyerinde gönderilerin geri geldiği üç ay süre ile ilan edilir.
(3) İlanın asıldığı tarihten başlayarak üç aylık süre içinde gönderici başvurmamış olursa gönderiler Başmüdürlüğe yollanır. Başmüdürlük bu tür gönderileri Başmüdürlük adına bir işyerine yollanmasını isteyebilir. Başmüdürlüklerde veya gönderinin yollandığı işyerinde Başmüdür tarafından seçilecek dört kişilik bir kurul tarafından açılarak içlerinde göndericisini bulmaya yarayabilecek bir kayıt bulunan gönderilerin göndericisi araştırılarak ona göre işlem yapılır.
(4) Kurul tarafından açılan gönderilerin içlerindekiler ayrıntılı şekilde tespit edilir. Bunlar para ise emanete alınır, değilse aynı kurul tarafından değer tespiti yapılarak satılır.
(5) Gönderilerden PTT’nin alacağı varsa, çıkan paradan veya satış bedelinden bu miktar düşülerek kalanı gönderici adına emanet hesabına alınır.
(6) Gönderici, gönderilerin postaya verildiği tarihin ertesi gününden başlayarak üç yıllık süre içinde gönderi bedelini istemediği takdirde, bu para ve bedeller emanet hesabından çıkarılarak gelir kaydedilir.
(7) Göndericisi bulunamadığından satılan gönderilerden elde edilen bedeller gönderici tarafından alınmadıkça PTT’nin eksik kalmış alacakları aranmaz.
ONUNCU BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 61 – (1) 28/7/2002 tarihli ve 24829 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yurtiçi ve Yurtdışı Acele Posta Servisi Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 62 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 63 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürü yürütür.