Yürürlükten Kaldırıldı. Yeni Yönetmelik İçin Tıklayınız
02 Haziran 2011 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 27952
Ulaştırma Bakanlığı (Denizcilik Müsteşarlığı)’ndan:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –(1) Bu Yönetmeliğin amacı; gemi acentelerinin ulusal mevzuat ve uluslararası denizcilik kurallarına uygun olarak düzenli ve verimli bir şekilde faaliyet göstermelerini sağlamak, etkin hizmet temini için gerekli olan yüksek düzeyde bir profesyonel eğitim ve denetim geliştirmek, mali yapıları itibarıyla sağlam ve istikrarlı gemi acentelerinin faaliyetini teşvik etmek, yeterlik şartlarını ve hizmet esaslarını belirleyerek, izin belgelerini düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre kurulmuş ve Deniz Ticaret Odalarında kaydı bulunan, gemi acentesi olarak faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişiler ile Denizcilik Müsteşarlığınca tanıtım kartı düzenlenen kişilerle ilgili usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 14/4/1341 tarihli ve 618 sayılı Limanlar Kanunu ve 10/8/1993 tarihli ve 491 sayılı Denizcilik Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen,
a) Acente yetkilisi: Denizcilik Müsteşarlığı nezdinde gemi acentesi adına yetkili olan kişiyi,
b) Deniz Ticaret Odaları: İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Bölgeleri Deniz Ticaret Odası ile Mersin Deniz Ticaret Odasını,
c) Gemi: Adı, tonilatosu ve kullanım amacı ne olursa olsun, denizde ve iç sularda kürekten başka bir aygıtla yola çıkabilen deniz aracını,
ç) Gemi acenteliği eğitim komisyonu: Gemi acenteliği eğitim programlarının hazırlanması, uygulanması ve ücretlendirilmesi hususunda Denizcilik Müsteşarlığınca oluşturulan yetkili komisyonu,
d) Gemi acentesi: Yaptıkları anlaşmalarla gemi sahibi gerçek veya tüzel kişiler ile kaptan, işleten veya gemi kiralayanın nam ve hesabına hareket eden ve üçüncü kişi ve kuruluşlara karşı bunların haklarını koruyan, anlaşmadaki kişi veya kuruluşu,
e) Gemi acentesi personeli: Liman, gümrük, sahil sağlık ve emniyet idareleri ile ilgili diğer kurum ve kuruluşlarda, acentelik işlemleri yapan ve kendilerine Denizcilik Müsteşarlığınca tanıtım kartı düzenlenen kişileri,
f) İdare: Denizcilik Müsteşarlığını,
g) İşleten: Geminin mülkiyeti kendisine ait olsun ya da olmasın, bir geminin zilyetliğini haiz ve gemiyi ticariolarak çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi,
ğ) İşyeri: İdare tarafından gemi acenteliği faaliyetlerinde bulunmak üzere yetki verilmiş gerçek veya tüzel kişilerin merkez veya şubelerinin fiili çalışma alanını,
h) Sicil: Gemi acente ve şubeleri ile acente personelinin İdare tarafından tutulan kayıtlarını,
ı) Şube yetki belgesi: Gemi acenteliği şube yetki belgesini,
i) Tali acente: Bir acentenin kendi nam ve hesabına işlem yapmak üzere verdiği yetki dahilinde faaliyette bulunan acenteyi,
j) Tanıtım kartı: Gemi acentesi personeli tanıtım kartını,
k) Yetki belgesi: İdare tarafından, bu Yönetmelikle belirlenen koşulları sağlayan gerçek ve tüzel kişilere gemi acenteliği faaliyetinde bulunabilmek için düzenlenen gemi acenteliği yetki belgesini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yetki Belgesi ve Nitelikler
Yetki belgesi
MADDE 5 – (1) Gemi acenteleri, Türk Ticaret Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, İdare tarafından verilecek çalışma izni ve bu çerçevede düzenlenecek gemi acenteliği yetki belgesi ile faaliyet gösterirler.
(2) Yetki belgesi almak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, İdare tarafından belirlenen form ve belgelerle İdareye başvururlar. Başvurular İdare tarafından değerlendirilir ve yeterliliği tespit edilenlere yetki belgesi verilir.
(3) Yetki belgeleri il sınırları içerisinde geçerlidir. Acenteler, ihtiyaç duymaları halinde yetkilendirildiği il sınırları içerisinde irtibat bürosu açarak faaliyet gösterebilirler. Yetkilendirilen acenteler, yetkilendirildikleri il dışında faaliyette bulunmak istemeleri halinde şube yetki belgesi almak zorundadırlar.
(4) Yetki belgeleri her beş yıl sonunda acentelerin bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğu kontrol edilerek vize edilir.
(5) Yetki belgeleri, adlarına düzenlenen gerçek veya tüzel kişiler dışında başkaları tarafından kullanılamaz ve devredilemez. Yetkilendirilen acentelerle ilgili bilgiler İdarenin internet sitesinde yayımlanır.
(6) Acenteler, İdarece yetkilendirilen bir diğer acenteyi tali acente olarak atayabilirler.
(7) Yetki belgesi başvurularında eksiklik tespit edilen acentelere eksik belgelerin tamamlanması için eksikliklerin ilgiliye bildirilmesinden itibaren altı ay süre verilir. Belirtilen bu süre içerisinde eksik belgelerin tamamlanmaması halinde başvuru iptal edilir, yetki belgesi için yatırılan ücret iade edilmez.
Gemi acentesi şube yetki belgesi
MADDE 6 – (1) Gemi acenteleri diğer illerde şubeler açabilir. Gemi acentelerinde aranan şartlar şubeler için de geçerlidir. Açılacak her bir şube için, İdare tarafından gemi acentesi şube yetki belgesi verilir. Şube yetki belgeleri yalnızca verildikleri il sınırları içerisinde geçerlidir. Şubeler, ihtiyaç duymaları halinde yetkilendirildikleri il sınırları içerisinde irtibat bürosu açarak faaliyet gösterebilirler.
Yetki belgesi alacak gerçek veya tüzel kişilerde aranan nitelikler
MADDE 7 – (1) Yetki belgesi almak için başvuran;
a) Gerçek kişilerin;
1) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaları,
2) Fiil ehliyetine sahip olmaları,
3) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, terörün finansmanı, basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, hapis cezasının ertelendiği veya adli para cezasına çevrildiği hükümler hariç olmak üzere hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkumiyeti gerektiren kaçakçılık veya vergi kaçakçılığı suçlarından mahkum olmamaları,
4) Deniz Ticaret Odasına üye olmaları,
b) Tüzel kişilerin;
1) Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulan şirketlerden olması,
2) Şirket ana sözleşmesinde gemi acenteliği faaliyetinin belirtilmiş olması,
3) Deniz Ticaret Odasına üye olması,
zorunludur.
Acente yetkilisinin nitelikleri
MADDE 8 – (1) Acente yetkilisinin;
a) 7 nci maddenin birinci fıkrası (a) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşıması,
b) Sicile kayıtlı olarak en az iki yıl süreyle gemi acentesi personeli unvanıyla çalışmış olması veya denizcilik eğitimi veren bir yüksek öğretim programından mezun olmak kaydıyla en az bir yıl süreyle mesleki deneyim sahibi olması ya da İdarede, İdare personeli olarak en az on yıl süreyle çalışmış olması,
gerekir.
(2) Ancak, acente yetkilisi olarak İdareye bildirilecek kişinin acentenin sahibi veya ortağı olması halinde birinci fıkranın (b) bendindeki şartlar aranmaz.
Gemi acentesi personeli olacaklarda aranacak nitelikler
MADDE 9 – (1) Gemi acentesi personeli olmak için başvuruda bulunan kişinin,
a) 7 nci maddenin birinci fıkrası (a) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşıması,
b) 18 inci ve 19 uncu maddeler uyarınca gerekli eğitimi almış ve sınavda başarılı olmuş olması,
c) En az lise veya dengi okul düzeyinde bir okulu bitirmiş olması,
ç) İdare tarafından talep edilecek diğer belgeleri sunmuş olması,
gerekir.
İşyerinin nitelikleri
MADDE 10 – (1) İşyerinin, gemi acenteliği faaliyetlerinde bulunabilecek gerekli teknik donanıma sahip olması zorunludur. Teknik donanımların kapsamı İdare tarafından belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sorumluluk, Yasaklar ve Denetim
Sorumluluk
MADDE 11 – (1) Gemi acenteleri;
a) Uluslararası denizcilik kurallarına ve ilgili mevzuat ile İdare tarafından verilen talimatlara uymak,
b) İdare tarafından istenecek bilgi ve belgeleri vermek,
c) Gemi acenteliği hizmetleri ücret tarifesiyle ilgili tebliğ hükümlerine uymak,
ç) Hizmete uygun donatılmış işyerinde faaliyetlerini sürdürmek ve niteliklerini sürekli korumak,
d) Yetki belgesi düzenlenmesine esas bilgi ve belgelere ilişkin değişiklikleri, adres değişikliğini yeniden düzenleme yapmak üzere otuz iş günü içerisinde İdareye ibraz etmek,
e) İdarece talep edilen veri girişlerini zamanında ve doğru olarak sisteme girmek,
f) Yetki belgesini, geçerlilik süresi olan beş yıllık sürenin bitiminden önce vize edilmek üzere İdareye göndermek,
g) Bir acente yetkilisi tayin etmek, acente merkez ve şubelerinde en az bir gemi acentesi personeli çalıştırmak,
ğ) Liman tesisi dışında, demirde veya şamandıradaki gemilere hizmet verirken, bu işlemlerinde acente botu olarak kayıtlı olan deniz vasıtalarını kullanmak,
h)Yetki belgesini ofiste görülebilecek şekilde asmak,
zorundadırlar.
(2) Tali acenteler, yetkilendiren acentenin verdiği yetki dahilinde faaliyetlerini sürdürür, bu kapsamda verilen acentelik hizmetlerinde kendi kaşe, antetli kağıt, fatura ve makbuzunu kullanır. Tali acentenin sorumluluğu merkez acentenin verdiği vekaletname ile sınırlıdır.
Yasaklar
MADDE 12 – (1) Gemi acenteleri;
a) Gerçeğe aykırı ve yanıltıcı tanıtım ve reklam
b) Rekabet kurallarını bozacak şekilde faaliyetlerde bulunamazlar.
c) Temsil ettikleri gemilere yönelik doğrudan veya dolaylı olarak; her ne surette olursa olsun kılavuzluk, römorkörcülük (ş.abacı) ve palamar hizmetlerini ve ayrıca acentelik sözleşmesinde belirtilmedikçe yükleme ve boşaltma hizmetlerini, kendi nam ve hesaplarına veremezler.
(2) Liman işletici kuruluşlar;
a) Kendilerine ait veya ortağı oldukları acenteler dışındaki diğer acentelerin, liman tesislerinde serbestçe acentelik faaliyetlerinde bulunmalarını engelleyemezler.
b) İdare tarafından adlarına düzenlenmiş tanıtım kartı olmayan gemi acentesi personelinin liman tesislerine girişine izin veremezler.
(3) Gemi acentesi personeli;
a) İdare tarafından adlarına düzenlenmiş tanıtım kartı olmadan liman başkanlıklarında ve liman tesislerinde işlem yapamazlar.
b) Görev yaptıkları gemi acenteleri dışında başka bir acente adına hareket edemezler, işlem yapamazlar.
Denetim
MADDE 13 – (1) İdare, gemi acentelerinin bu Yönetmeliğe uygun hareket edip etmediklerini denetler.
(2) Denetimler sonucunda, bu Yönetmelik hükümlerine aykırı fiilleri tespit edilen acenteler hakkında 14 üncü madde hükümleri uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Faaliyetten Men, Yetki Belgesi İptali ve Sonuçları
Faaliyetten men
MADDE 14 – (1) 11 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri hükümlerine aykırı hareket ettiği tespit edilen acentelerin faaliyetleri 15 gün, tekrarı halinde 30 gün süre ile durdurulur.
(2) 11 inci maddenin birinci fıkrasının (ç), (d), (e), (f), (g), (ğ) ve (h) bentleri ile ikinci fıkrasından birine aykırı hareket ettiği tespit edilen acenteler, aykırılığın 15 gün içerisinde giderilmesi hususunda uyarılırlar. Giderilmemesi halinde 30 gün süre ile faaliyetleri durdurulur.
(3) Deniz Ticaret Odaları tarafından üyelikten geçici olarak çıkarılanların faaliyetleri çıkarma süresi kadar durdurulur.
İptal
MADDE 15 – (1) Gemi acentelerinden;
a) Yetki belgesi üzerinde tahrifat yaptığı, başvuru formu veya ekli belgelerden herhangi birinde yetki belgesi almasını sağlayacak şekilde yanlış ve yanıltıcı bilgiler beyan ettiği tespit edilen acentelerin,
b) 7 nci maddede belirtilen şartları sonradan kaybedenlerin,
c) Deniz Ticaret Odaları tarafından üyelikten kesin olarak çıkarılanların,
ç) Kendi rızası ile faaliyetine son vereceğini İdareye bildirenlerin,
d) 14 üncü maddenin birinci fıkrasına göre uygulanan yaptırımları müteakip sorumluluklarını yerine getirmeyenlerin,
e) 14 üncü maddenin ikinci fıkrasına göre uygulanan yaptırımları müteakip sorumluluklarını yerine getirmeyenlerin,
yetki belgeleri iptal edilir.
(2) Yetki belgesi iptal edilen veya faaliyetleri durdurulan acentelere ait bilgiler İdarenin internet sitesinde duyurulur. Ayrıca, yetki belgesi iptal edilen acentelere ait bilgiler ilgili diğer kurum ve kuruluşlara İdare tarafından bildirilir.
(3) Gemi acentesi personelinden;
a) 9 uncu maddede belirtilen şartları sonradan kaybedenlerin,
b) Tanıtım kartı üzerinde tahrifat yaptığı, başvuru formu veya ekli belgelerden herhangi birinde tanıtım kartı almasını sağlayacak şekilde yanlış ve yanıltıcı bilgiler beyan ettiği tespit edilen kişilerin,
c) Görev yaptıkları gemi acenteleri dışında başka bir acente adına işlem yaptığı tespit edilen kişilerin,
tanıtım kartları iptal edilir.
Yeniden faaliyet
MADDE 16 – (1) 15 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen durumlardan dolayı yetki belgesi iptal edilen acenteye, iki yıl boyunca yeniden yetki belgesi düzenlenmez.
(2) 15 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) ve (e) bentlerinde belirtilen durumlardan dolayı yetki belgesi iptal edilen acentelerden yeniden yetki belgesi almak isteyenlere, ilk defa yetki belgesi alınmasına ilişkin hükümler uygulanır.
(3) 15 inci maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen durumlardan dolayı tanıtım kartı iptal edilen gemi acentesi personeline yeniden tanıtım kartı düzenlenmez.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Gemi Acenteliği Eğitim Komisyonu, Eğitim Programı, Sınav ve Tanıtım Kartı
Gemi acenteliği eğitim komisyonu
MADDE 17 – (1) Gemi acenteliği eğitim komisyonunun teşkili ile çalışma usul ve esasları İdare tarafından belirlenir.
(2) Eğitim programlarının hazırlanması, uygulaması ve ücretlendirmesi gemi acenteliği eğitim komisyonu tarafından belirlenir. Komisyon tarafından belirlenen eğitim programı Deniz Ticaret Odaları tarafından uygulanır.
Eğitim programı
MADDE 18 – (1) Eğitim programları, gemi acentesi personeli olmak isteyen adaylara ilk başvuruda verilen belgelendirme eğitimi ve gemi acentesi personeli tanıtım kartı sahip olanlara verilen yenileme eğitiminden oluşur.
a) Denizcilik eğitimi veren lise veya denizcilikle ilgili yüksek öğretim programından mezun olanlar dışında, gemi acentesi personeli olmak isteyen adayların, yıl içerisinde yapılacak belgelendirme eğitim seminerlerinden birine katılmaları ve bu eğitim sonunda İdare tarafından yapılacak sınavda başarılı bulunmaları gerekir. İdare bünyesinde on yıl görev yapmış olan kişilerde bu şart aranmaz. Tanıtım kartının geçerlilik süresi beş yıldır.
b) Gemi acentesi personeli tanıtım kartına sahip olanlar, tanıtım kartı düzenleme tarihinden itibaren beş yılı geçirmemek kaydıyla bir defa, yenileme eğitimlerine katılmaları zorunludur. Katılanların tanıtım kartları yenilenir. Bu süre içerisinde yenileme eğitimlerine katılmayanların tanıtım kartları süresi sonunda iptal edilir. Yeniden tanıtım kartı düzenlenebilmesi için bu kişilerin, yenileme eğitimine katılmaları zorunludur.
Sınav
MADDE 19 – (1) Gemi acentesi personeli olmak isteyen ve gerekli eğitimi tamamlayan adayların İdare tarafından yapılacak sınavda başarılı olmaları gerekir. Sınavlar İdare tarafından belirlenen yerlerde yapılır. Sınava ilişkin usul ve esaslar İdare tarafından belirlenir.
Tanıtım kartı
MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri uyarınca gemi acentesi personeli olma hakkını kazananlara, İdare tarafından fotoğraflı ve onaylı tanıtım kartı düzenlenir. Düzenlenen tanıtım kartının süresi beş yıldır. Tanıtım kartı almak amacıyla yapılacak başvurularda istenecek bilgi ve belgeler İdare tarafından belirlenir.
(2) Tanıtım kartı başvurularında eksiklik tespit edilen kişilere eksik belgelerin tamamlanması için eksikliğin ilgiliye bildiriminden itibaren altı ay süre verilir. Bu süre içinde eksik belgelerin tamamlanmaması halinde başvuru iptal edilir, tanıtım kartı için yatırılan ücret iade edilmez.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Sicil
MADDE 21 – (1) İdare tarafından, gemi acente ve şubeleri ile gemi acentesi personelinin düzenli olarak sicilleri tutulur. Gemi acente ve şubelerinin sicil numarası yetki belgesinde, gemi acentesi personelinin sicil numarası tanıtım kartında gösterilir.
Veri girişi
MADDE 22 – (1) Gemi acentelerinin e-denizcilik ve İdare tarafından hazırlanacak gemi acenteliği uygulamalarına veri girişinde bulunabilmeleri için, İdare tarafından kullanıcı kodu ve şifre verilir.
Gemi acenteleri çalışma esasları
MADDE 23 – (1) Gemi acenteleri, ticari ve kanuni defterlerini, acentelik sözleşmelerini, acentecilik hizmeti verdiği gemi bilgilerini, acentelik hizmetleri kapsamında yazdıkları ve teslim aldıkları mektup, faks, teleks, elektronik posta, telgraf ve benzeri belgelerle, düzenledikleri fatura, makbuz ve masraflarına ilişkin belgelerin asıllarını ve örneklerini, özel kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydı ile, beş yıl süre ile muhafaza eder ve bunları İdarece yapılacak denetimlerde ibraz eder.
(2) Gerçek kişi olarak hizmet veren gemi acenteleri, verdikleri hizmet karşılığında elde edecekleri her türlü gelir için temsil ettikleri kişi ve kuruluşlar adına ilgili mevzuatına göre gerekli belgeyi düzenlemek zorundadır. Acenteler verdikleri hizmet karşılığında başka bir şirket veya kişi adına fatura, makbuz veya benzeri belge düzenleyemez.
Gemi acenteliği hizmetleri ücret tarifesi
MADDE 24 – (1) Gemi acenteliği hizmetlerine ilişkin ücret tarifesi, tebliğ ile belirlenir.
(2) Gemi ve taşınan eşya veya yolcuya ilişkin her türlü vergi, resim, harç, pul giderleri ile gemi ve yükün mevzuata uygun olmaması nedeniyle ödenmesi gereken giderler, navlun tahsili ve havale giderleri, donatan, işletmeci veya kaptanın onayı alınmak suretiyle donatan, işletmeci ve gemi personeli adına yapılan hiç bir ödeme acentelik ücretine dahil değildir.
Yetki belgesi ve tanıtım kartı ücretleri
MADDE 25 – (1) Gemi acenteliği yetki belgesi, gemi acenteliği şube yetki belgesi ve tanıtım kartı ücretleri ile ödemeye ilişkin diğer hususlar, İdare tarafından belirlenerek duyurulur.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 26 – (1) 31/10/2005 tarihli ve 25982 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gemi Acenteleri Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Mevcut başvurular
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan her türlü başvuruda, başvuru tarihinde yürürlükte olan mevzuat hükümleri esas alınır.
Tanıtım kartlarının yenilenmesi
GEÇİCİ MADDE 2 –(1) Gemi acentesi personeline ait mevcut tanıtım kartları süre bitimlerine kadar geçerlidir ve talep halinde yenilenir.
Yürürlük
MADDE 27 – (1) Bu Yönetmeliğin;
a) 5 inci maddesinin üçüncü fıkrası yayımı tarihinden 6 ay sonra,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 28 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Denizcilik Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.
