SGK Genelgesi, 2011/43
T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü
Tarih: 31/05/2011
Sayı : B.13.2.SGK.0.10.03.01-358
Konu: Yabancı uyrukluların sigortalılıkları
GENELGE
2011/43
1- Genel Açıklamalar
Bilindiği üzere, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun (bundan sonra bu Genelgede Kanun olarak anılacaktır) 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi gereğince, yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanlar 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olarak sigortalı sayılmışlar, Kanunun 6 ncı maddesinin (e) bendinde ise yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tabi olanların sigortalı sayılmayacakları öngörülmüştür.
Diğer taraftan, ülkemizin diğer ülkelerle imzaladığı ikili ya da çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmelerinde de iki ülke vatandaşlarının karşılıklı olarak diğer ülkede geçici görevli ya da geçici görevli olmaksızın çalışmaları halinde hangi ülkenin sosyal güvenlik mevzuatına tabi olacaklarına ilişkin hükümler bulunmaktadır.
Ayrıca, Kanunun 6 ncı maddesinin son fıkrası uyarınca, 2/3/2011 tarihli ve 27862 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile yayım tarihinden geçerli olmak üzere Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin (SSİY) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi değiştirilerek, Ülkemizle arasında sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve o ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişilerin sigortalı sayılmayacakları süre belirlenmiştir.
Yabancı uyruklu kişilerin sigortalılığı hakkında yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır.
2- Çalışma İzin Belgeleri
4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun gereğince, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, doğumla Türk vatandaşı olup, 5901 sayılı Türk Vatandaşlık Kanununun 28 inci maddesine göre çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ile 2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun kapsamındaki Türk soylular da dahil olmak üzere yabancıların Türkiye’de bir işveren yanında veya kendi nam ve hesabına çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekmektedir. Yabancı uyruklulara çalışma izinleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (Bakanlık) tarafından verilmekte, ancak, Başbakanlık, Milli Savunma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı ve Yüksek Öğretim Kurulunca
da Bakanlığa bilgi verilmek koşuluyla ilgili kanunlarda belirtilen işlerde çalışacak kişilere çalışma izni verilebilmektedir.
Bakanlık tarafından, çalışma izin belgeleri ile diğer bakanlıklar veya kurumlar tarafından verilen ve Bakanlığa gönderilen izin belgelerinin birer örneği ilgili sosyal güvenlik il müdürlükleri/ sosyal güvenlik merkezlerine intikal ettirilmektedir.
Geçici görevli olarak Ülkemize bir iş için gönderilen ve geldikleri ülkelerde sosyal güvenliklerinin sağlandığını belgelemeleri nedeniyle sigortalı sayılmayan sözleşmesiz ülkelerden gelen yabancı uyruklular üç ay, sözleşmeli ülkelerden gelenler ise sözleşmede öngörülen sürelerin bitim tarihinden itibaren sigortalı sayılacaklarından, çalışma izin belgeleri sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerince klasörlerde muhafaza edilecek, bu kişilerin sigortalı işe giriş bildirgelerinin Kurumumuza yasal süresi içinde verilip verilmediğinin takibi bu belgelere göre yapılacaktır.
İşverenler tarafından 4817 sayılı Kanun gereğince çalışma izni alınmadan çalıştırılarak Kuruma bildirimi yapılan sigortalılar ile kontrol ve denetim elemanlarınca çalışma izni olmadan çalıştırıldığı tespit edilen yabancı uyruklu kişilerin Kurumumuzca tescili yapılacaktır. Daha sonra sigortalının geçici görevli olarak gelip gelmediği ile çalışma izninden muaf olup olmadığı hususu araştırılarak sonucunun Kurumumuza bildirilmesi için tescili yapan sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezlerince Bakanlığa, bunlardan yabancı kimlik numarası bulunmayanlar ise nüfus idarelerine bildirilecektir.
Yabancı uyruklu sigortalıların bilgilerinin Bakanlıkla karşılıklı olarak paylaşılmasını ve işlem yapılmasını sağlayacak yazılım çalışmaları tamamlanıncaya kadar işlemler manuel yürütülecektir.
3- Ülkemizdeki İşverenler Tarafından Çalışma İzni Alınarak Çalıştırılan Yabancılar
506 sayılı Kanunun mülga 3 üncü maddesinin (II/A) bendi gereğince 6/8/2003 tarihinden önce bir işveren emrinde çalışan ve Türk uyruklu olmayan kimseler hakkında kısa vadeli sigorta kolları, yazılı istekte bulunmaları halinde ise haklarında istek tarihinden sonraki ay başından itibaren malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları uygulanmıştır.
4958 sayılı Kanunla 6/8/2003 tarihinden itibaren söz konusu madde değiştirilerek yabancı uyruklu sigortalılar isteklerine bakılmaksızın tüm sigorta kollarına tabi tutulmuşlar, 1/10/2008 tarihinden itibaren de Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi ile yine isteklerine bakılmaksızın 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmalarına imkan sağlanmıştır.
2547 sayılı Yükseköğrenim Kanunu, 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanunu gereğince Ülkemizde sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden gelerek çalışan yabancı uyruklu öğretim elemanları, 31/10/1983 tarihli ve 16207 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına ilişkin 83/7148 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 12 nci maddesi gereğince 28/3/2006 tarihine kadar 506 sayılı Kanunun hastalık sigortası hükümlerine tabi tutulmuşlardır. 28/3/2006 tarihli ve 26122 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2006/11518 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile söz konusu madde değiştirilerek bu tarihten sonra bu kimseler tüm sigorta kollarına tabi tutulmuşlardır. 2008 yılı Ekim ayından itibaren de Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmalarına imkan sağlanarak uygulama devam ettirilmiştir.
2527 sayılı Kanun gereğince Ülkemize çalışmaya gelen Türk soylu yabancıların 2008 yılı Ekim ayından önceki ve sonraki sigortalılıkları hakkında yukarıda belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.
Tamamı İçin Tıklayınız
