ÖTV Sıfırlanmış Deniz Yakıtı
Muharrem ÖZDEMİR
Vergi Denetmeni
Ahmet AYDINLI
Vergi Denetmen Yrd.
I- GENEL BİLGİ:
01.07.2003 tarih ve 2003/5868 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 1 inci maddesinde; Türk Uluslararası Gemi Siciline ve Milli Gemi Siciline kayıtlı, kabotaj hattında münhasıran yük ve yolcu taşıyan gemilere, ticari yatlara, hizmet ve balıkçı gemilerine miktarı her geminin teknik özelliklerine göre tespit edilmek ve bu akaryakıtı kullanacak geminin jurnaline işlenmek kaydıyla verilecek akaryakıtın özel tüketim vergisi tutarı sıfıra indirilmiştir.
ÖTV’si sıfırlanmış deniz yakıtı uygulamasından yararlanmak isteyen deniz aracı donatanlarının yakıt talep taahhütnamesini 4 örnek düzenleyerek ilgili kurumlara verileceği 6 Seri No’lu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği’nin 2/d bölümünde hüküm altına alınmıştır.
Bunun yanında Gelir İdaresi Başkanlığının 08.04.2009 tarih ve 037346 sayılı yazılarında da yakıt talep taahhütnamesinin bir örneğinin taahhütnameyi düzenleyen donatan veya kiracıda kalacağı, diğer örneklerin ise DTO (Deniz Ticaret Odası), ilgili Liman Başkanlığı ve ilgili vergi dairesine ibraz edileceği ifade edilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 15.03.2005 tarih ve DV- 15/2005-2/ Özel Tüketim Vergisi Beyannamesi Ekinde Verilen Taahhütnameler ile ilgili olarak düzenlenen 15 No’lu Damga Vergisi Sirkülerinde konu hakkında gerekli açıklamalar yapılmıştır.
Buna göre; Sirkülerin 3.bölümünde de; Özel Tüketim Vergisi Beyannamesi ekinde vergi dairelerine verilen taahhütnamelerin yalnızca belli parayı ihtiva etmesi durumunda 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I-A/1 fıkrasına göre binde 7,5[1] nispetinde damga vergisine tabi tutulması, 5281 sayılı Kanun ile yapılan düzenleme ile 01.01.2005 tarihinden itibaren belli parayı ihtiva etmeyen taahhütnamelerden damga vergisi aranılmaması gerektiği ifade edilmiştir.
Bu bilgiler ışığında ÖTV’si sıfırlanmış deniz yakıtı uygulamasından yararlanmak isteyen deniz aracı donatanlarının 4 örnek düzenlenerek ilgili kurumlara ibrazı ettikleri yakıt talep taahhütnamesinin nüsha ve/veya suret ayrımı göz önünde tutularak ne şekilde damga vergisine tabi tutulacağı makalemizin konusunu teşkil etmektedir.
II- Taahhütnamelerin Vergilendirilmesinde Nüsha ve Suret Ayrımı
30/03/2010 tarih ve DV-19/2010-1/ Nüsha ve suret Sayılı 19 No’lu Damga Vergisi Sirkülerinde özetle; 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun konusuna giren kağıtların vergilendirilmesinde nüsha ve suret ayrımında ile ilgili hususlar açıklanmıştır.
488 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, bu Kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade ettiği; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu; 5 inci maddesinde, bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kağıtların her nüshasının ayrı ayrı aynı miktar veya nispette damga vergisine tabi olduğu; Kanuna ekli (1) sayılı tablonun “IV- Makbuzlar ve diğer kağıtlar” başlıklı bölümünün 3 numaralı fıkrasında, tabloda yazılı kağıtlardan aslı 1,00 Türk Lirasından fazla maktu ve nispi vergiye tabi olanların resmi dairelere ibraz edilecek özet, suret ve tercümelerinin maktu (2010 yılı için 0,55 TL) damga vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
Damga Vergisi Kanunu uygulamasında aynı hüküm ve kuvveti haiz olmak üzere birden fazla düzenlenmiş ve taraf/taraflarınca ayrıca imzalanmış olan kâğıtların her biri nüshadır. Bu kapsamda nüshalar, belli bir hususu ispat ve belli etmek üzere müstakilen ve aynı zamanda farklı mekanlarda ibraz edilebilir mahiyette olan kağıtlardır.
Suret ise aslında bulunan ibarelerin aynısını taşıyan, fakat aslında bulunan imzaları taşımayıp aslına uygun olduğuna ilişkin onaylayanın imzasını veya kaşesini ihtiva eden kâğıtları ifade etmektedir. Taraf/taraflarınca düzenlenerek imzalanmış, diğer bir ifadeyle hukuken tekemmül etmiş bir kâğıdın usulüne uygun olarak çıkarılmış, ancak taraflarınca ayrıca imzalanmamış örnekleri surettir.
Kâğıtların fotokopi ile çoğaltılmış örneklerinin de “Aslına uygundur” ya da “Aslı gibidir” şerhi ile onaylayanın imzası veya kaşesini ihtiva etmesi halinde mahiyeti itibarıyla suret; kâğıdın taraflarınca ayrıca imzalanması halinde ise nüsha olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
Damga vergisine tabi kağıtlar bakımından düzenlenecek nüsha ve/veya çıkarılacak suret sayısına ilişkin olarak Damga Vergisi Kanununda herhangi bir belirleme bulunmamaktadır. Diğer taraftan, uygulamada örnek olarak düzenlendiği belirtilen kağıtlar bakımından, yukarıda yapılan açıklamalar dikkate alınarak bu kağıtların nüsha ya da suret olma durumlarının belirlenmesi ve buna göre damga vergisinin aranması gerekmektedir.
Bu itibarla, mükelleflerce düzenlenen;
- Kağıt nüshalarının birden fazla olması durumunda her bir nüsha ayrı ayrı aynı miktar veya nispette,
- Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı şartları haiz kâğıtların resmi dairelere ibraz edilecek suretleri maktu damga vergisine tabi bulunmaktadır.
III- Konu İle İlgili Yapılan Değerlendirme
ÖTV’si sıfırlanmış deniz yakıtı uygulamasından yararlanmak isteyen deniz aracı donatanlarının 4 örnek düzenlenerek ilgili kurumlara verilecek yakıt talep taahhütnamesini Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne (Ulaştırma ihtisas dairesi) vermeden önce Liman Başkanlığı ve Deniz Ticaret Odasına (DTO) müracaat edilerek işlemin tamamlanması gerekir.
Bu kapsamda Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne başvurmadan önce Liman Başkanlığı ve Deniz Ticaret Odası (DTO) ibraz edilen Bakanlar Kuruluna İstinaden ÖTV’si İndirilmiş Yakıt Talep Taahhütnamesinin nüsha mı? suret mi? düzenlenmesi gerektiği ve kurumlara ne şekilde ibraz edileceği damga vergisi uygulaması açısından önem arz etmektedir.
Bu bilgiler ışığında; Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 08.04.2009 tarih ve 37347 sayılı yazılarında da belirtildiği üzere mükelleflerce 4 örnek olarak düzenlenmesi gereken taahhütnamelerin bir örneğinin asıl (nüsha) olarak düzenlenmesi halinde diğer örneklerinin nüsha ya da suret olarak düzenlenmesinin mümkün olacağı ifade edilmiştir.
Bununla ilgili olarak damga vergisinin hesaplanması ile ilgili olarak kurumlar bazında aşağıdaki şekilde işlem tesis edilmesi gerekir.
- Bir örneği Deniz Ticaret Odasına (DTO) verilecek olan taahhütname; “nüsha” olarak düzenlenirse binde 8.25 oranında nispi damga vergisine, “suret” olarak düzenlenirse (DTO’sı resmi daire olmadığından) bu vergiye tabi olmayacağı,
- Bir örneği ilgili Liman Başkanlığı’na verilecek olan taahhütname “nüsha” olarak düzenlenirse binde 8.25 oranında nispi, “suret” olarak düzenlenirse (liman başkanlıkları resmi kurum sayıldığından) 0.55 TL maktu damga vergisine tabi olacağı,
- Bir örneği ilgili vergi dairesine verilecek olan taahhütname “nüsha” olarak düzenlenirse binde 8.25 oranında nispi, “suret” olarak düzenlenirse (vergi daireleri resmi kurum sayıldığından 0.55 TL maktu damga vergisine tabi olacağı,
- Deniz yakıtı kullanıcısının kendisinde kalacak olan taahhütname örneği ise “nüsha” olarak düzenlenirse binde 8.25 oranında nispi, “suret” olarak düzenlenirse (herhangi bir resmi kuruma ibrazı söz konusu olmadığından) bu vergiye tabi olmayacağı yasal mevzuat gereğidir.
Bütün bu hükümler birlikte değerlendirildiğinde taahhütnamelerin asıl olarak düzenlenecek ve binde 8.25 oranında nispi vergiye tabi olacak olan bir örneğinin, deniz yakıtı kullanıcısında kalmasında veya DTO, Liman Başkanlığı ya da Vergi Dairesinden herhangi birine ibraz edilmesinde yasal mevzuat açısından herhangi bir engel bulunmamaktadır. [2]
Bu nedenle ÖTV’siz yakıt uygulamalarında düzenlenmesi zorunlu olan taahhütnamenin bir asıl, üç suret olarak düzenlenmesi ile ilgili olarak uygulamanın takibi açısından aslının ilgili Vergi Dairesine, suretinin ise Liman Başkanlığı ve Deniz Ticaret Odasına verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
IV- SONUÇ:
ÖTV’si sıfırlanmış deniz yakıtı uygulamasından yararlanmak isteyen deniz aracı donatanlarının 4 örnek düzenlenen yakıt talep taahhütnamesinin ilgili kurumlara ibrazında nüsha ve/veya suret ayrımı göz önüne alınarak aşağıdaki tablodaki gibi damga vergisi hesaplanacaktır.
| İlgili Kurumlar | Nüsha (Asıl) | Suret (Fotokobi) | |
| 1 Örnek | İstanbul Liman Başkanlığı | Binde 8.25 oranında nispi | 0,55 TL Maktu |
| 2 Örnek | İlgili Vergi Dairesi -Ulaştırma | Binde 8.25 oranında nispi | 0,55 TL Maktu |
| 3 Örnek | Deniz Ticaret Odası | Binde 8.25 oranında nispi | Vergiye tabi olmayacak |
| 4 Örnek | Mükellefte Kalacak Nüsha | Binde 8.25 oranında nispi | Vergiye tabi olmayacak |
Bu bilgiler ışığında mükellefler tarafından düzenlenen yakıt talep taahhütnamesinin ilgili kurumlara ibrazında nüsha- suret ayrımı yukarıdaki tabloda da görüleceği üzere damga vergisi uygulaması açısından önem arz ettiği için aslının ilgili Vergi Dairesine, suretlerinin ise Liman Başkanlığı ve Deniz Ticaret Odasına verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
31.12.2009 tarih ve 27449 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 53 Seri No’lu Damga Vergisi Genel Tebliğine göre 01.01.2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere binde 8,25 oranında damga vergisine tabidir.
İstanbul Deniz Ticaret Odasının 28.12.2009 tarih ve 5494 sayılı yazıları
