İş Sözleşmeleri Damga Vergisi
Cumhur Sinan ÖZDEMİR
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
İş Müfettişi
csnozdemir@gmail.com
Okuyucular gönderdikleri e-maillerde İş Kanununda yer alan sözleşmeler için damga vergisi ödenip ödenmeyeceğine yönelik çok sayıda soru yöneltmişlerdir.
Damga Vergisi Kanunu 3.maddesine göre; Damga Vergisinin mükellefi kâğıtları imza edenlerdir. Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kâğıtların Damga Vergisini kişiler öder. Yabancı memleketlerle Türkiye’deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kâğıtların vergisini, Türkiye’de bu kâğıtları resmi dairelere ibraz eden, üzerlerinde devir veya ciro işlemleri yapanlar veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalananlar öderler. Ancak bunlardan ticari veya mütedavil kâğıt mahiyetinde bulunanların vergisini, bunları en evvel satan veya kabul veya başka suretle kullanan kişiler öderler.
Damga Vergisi Kanunu 4.maddesine göre; Bir kâğıdın tabi olacağı verginin tayini için o kâğıdın mahiyetine bakılır ve buna göre tabloda yazılı vergisi bulunur. Kâğıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılır. Mahiyeti tayin edilmek istenen kâğıt üzerinde başka bir kâğıda atıf yapılmışsa, atıf yapılan kâğıdın hükümlerine nazaran iktisap ettiği mahiyete göre vergi alınır.
4857 sayılı İş Kanunu 8.maddesi gereği; İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir. Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Bu belgeler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır. Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür. Süresi bir ayı geçmeyen belirli süreli iş sözleşmelerinde bu fıkra hükmü uygulanmaz. İş sözleşmesi iki aylık süre dolmadan sona ermiş ise, bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye yazılı olarak verilmesi zorunludur.
Ayrıca İş Kanunu 28.maddesi gereği işten ayrılan işçiye verilmesi gereken çalışma belgesi her türlü resim ve harçtan, 37.maddesi gereği ücret ödemelerinde verilmesi gereken ücret hesap pusulası damga vergisi ile her çeşit resim ve harçtan, 87.maddesi gereği onsekiz yaşından küçük işçiler için verilecek raporlar damga vergisi ile her çeşit resim ve harçtan, 94.maddesi gereği çalışma yaşamına ilişkin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına verilecek dilekçeler damga vergisi ile her çeşit resim ve harçtan muaftır.
Sonuç
Damga Vergisi Kanununda işçiler ile ilgili kâğıtların Damga Vergisinden istisna olduğu, İş Kanununda da açık bir şekilde iş sözleşmelerinin damga vergisinden istisna olduğu belirtilmiştir.
Yasal düzenlemelerde tereddüt oluşturacak bir husus yoktur. 4857 sayılı İş Kanuna göre düzenlenecek yazılı iş sözleşmeleri damga vergisine tabi değildir.