Mahsup Yoluyla İade İnceleme Zorunluluğu
Levent GENÇYÜREK
Yeminli Mali Müşavir
Dokuz Eylül Üni. İşletme Fak. Öğr. Gör.
Bilindiği üzere; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11’inci maddesi uyarınca ihracat istisnası kapsamında yapılan işlemler dolayısıyla yüklenilen vergilerin indirim konusu yapılmayan kısmı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 32’inci maddesi gereğince Maliye Bakanlığınca belirtilen esaslar çerçevesinde mükelleflere iade edilmektedir.
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 32’inci maddesinin verdiği yetkiye istinaden Maliye Bakanlığınca yayımlanan 84 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği ile KDV iade taleplerinin değerlendirilmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin esaslar açıklanmış olup, mahsup yoluyla iade talepleri ve 4.000.-YTL’yi aşmayan nakden iade taleplerinin genel olarak inceleme raporu ve teminat aranmadan yerine getirileceği hususlarında açıklamalar yapılmıştır.
Her ne kadar anılan tebliğde mahsuben iadenin ve belli bir limite kadar nakden iadenin teminatsız ve inceleme raporsuz olarak yapılacağı belirtilmiş ise de, bu şekilde 12 dönem katma değer vergisi iadesinden yararlanan mükellefler 1999/2 Sıra Numaralı “Vergi Denetimi ve Koordinasyonu İç Genelgesi” ndeki açıklamalar çerçevesinde söz konusu dönemlerden herhangi biri için incelemeye sevk edilmektedir.
12 dönem tamamlanmadan Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporu veya Maliye Bakanlığı merkez ve taşra denetim elemanlarınca herhangi bir vergilendirme dönemi için olumlu iade raporu düzenlenmiş olması halinde 12 dönemlik periyot, bu dönemden sonra yeniden başlatılmaktadır
1999/2 Sıra No.lu Vergi Denetimi ve Koordinasyonu İç Genelgesi’nde;
“Teminat ve incelemeyi gerektirmeyen nakten veya mahsuben katma değer vergisi iade talepleri ile ilgili olarak aşağıdaki açıklamaların yapılması uygun görülmüştür.
1- 12 dönem teminatsız ve incelemesiz nakden veya mahsuben katma değer vergisi iadesinden faydalanan mükelleflerde, söz konusu 12 dönemden ilgili Bölge müdürlüklerince, Bölge müdürlüğünün bulunmadığı illerde defterdarlıkça belirlenecek yalnızca 1 dönem incelemeye tabi tutulacaktır.
2- 12 dönem tamamlanmadan Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporu veya Bakanlığımız merkez ve taşra denetim elemanlarınca herhangi bir vergilendirme dönemi için olumlu iade raporu düzenlenmiş olması halinde 12 dönemlik periyot, bu dönemden sonra yeniden başlatılacaktır.
Öte yandan, gerek görülen durumlarda 12 dönemlik periyot beklenilmeden iade talepleri, yapılacak tespit veya geçerli bir gerekçe ile birlikte incelemeye sevkedilebilecektir.
3- Tam tasdik sözleşmesi imzalamayan mükellefler ile merkezi denetim elemanı inceleme limitlerinin altında kalan inceleme talepleri vergi denetmenlerince, belirlenen limitin üzerindeki incelemeler ise merkezi denetim elemanlarınca yapılacaktır.
4- Yeni uygulamanın yürürlüğe girdiği tarihte, eski düzenlemeye göre başlatılmış olan incelemelerden, denetim elemanının tamamlanmasında fayda görüldüğü incelemeler sonuçlandırılacaktır.
5- Henüz başlanılmamış bulunan incelemeler için bu genelge hükümleri uygulanacaktır.
6- Katma değer vergisi iade işlemlerinde nakten iadelere ilişkin inceleme talepleri için hadler belirlenmiş olup mahsup taleplerinin incelenmesi için herhangi bir had belirlenmemiştir.
Mükelleflerin katma değer vergisi alacağının mahsuben iadesini ve mahsuptan sonra kalan kısmın kendilerine nakden ödenmesini istemeleri mümkündür. Bu durumda nakten talep edilen tutar Bakanlığımızca belirlenen hadleri aşmadıkça, talep incelemeye sevk edilmeyecektir.” denilmektedir.
Konu ile ilgili olarak yayımlanan 6 Seri No.lu Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliği’nde;
“ ………….. Mükelleflerin iade talepleri ve buna ilişkin Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporları, aynı dönem hesapları incelemeye sevk edilmediği veya incelemeye sevk edildiği halde inceleme elemanınca incelemeye başlanılmadığı sürece kabul edilecektir.” denilmektedir.
Buna göre, teminat ve inceleme gerektirmeyen iade veya mahsup işlemlerinde mükellefin incelemeye sevk edilen ilgili dönem hesapları, inceleme elemanınca incelemeye başlanılmamış ise veya incelenmeye başlanılmış olmakla beraber inceleme elemanınca incelenmesine gerek görülmemesi halinde YMM tarafından ibraz olunan Tasdik Raporuna göre işlem yapılması mümkün bulunmaktadır. Diğer taraftan, bu şekilde YMM raporu verilmesi halinde 12 dönemlik periyot bu dönemden sonra başlamaktadır.
yapmış olduğumuz açıklamalar 24.08.2009 tarih ve 2009/2 Sıra No.lu “Vergi Denetimi ve Koordinasyonu İç Genelgesi’ ile 99/2 Sıra No.lu Vergi Denetimi ve Koordinasyonu İç Genelgesi yürürlükten kaldırılmış olduğundan uygulanabilirliğini yitirmiştir. Bu genelge ile 24.08.2009 tarihinden itibaren 12 dönem mahsuben KDV iadesinden yararlanan mükelleflerin bir dönem için vergi incelemesi zorunluluğunun ortadan kalktığı kanısındayız.
Bu noktada Gelir İdaresi Başkanlığının İç Genelge ile teşkilatına yapmış olduğu uygulama esaslarının kamuoyu ile paylaşması ve henüz incelemeye başlanmamış dönemler veya incelemesi devam eden KDV dönemleri için yapılacak işlemler vb. bazı hususların açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.