Yat Kotra ve Benzeri Araçların Vergilendirilmesi
Süleyman TURAN
Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı
Vergi ve Anlaşmalar Uygulama Müdürü
Yeminli Mali Müşavir
sturan08@mynet.com
I-GİRİŞ:
06.05.2009 tarih ve 5897 sayılı (1) “Denizcilik Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (2) İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile, 30.06.2009 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yat, kotra ve her türlü motorlu teknelerden (3) alınan motorlu taşıtlar vergisi kaldırılarak bunun yerine, bağlama kütüğü ruhsatnamesi ve bunların vize edilmesinde, deniz taşıtının boyuna göre belirlenmiş harç uygulaması getirilmiştir.
Ayrıca, deniz taşımacılığı ve balıkçılık faaliyetinde kullanılan gemi, deniz ve iç su araçları için alınacak ruhsatname ve yapılacak vize işlemleri bu bölümdeki harçlardan istisna edilmiştir. Böylece, özel amaçla kullanılan yat, kotra ve her türlü motorlu özel tekneler, 30.06. 2009 tarihinden itibaren motorlu taşıtlar vergisi (MTV) kapsamından çıkartılarak Harçlar Kanunu kapsamına alınmıştır.
Yapılan bu düzenleme ile, denizciliğin geliştirilmesi, vatandaşlar üzerindeki mali yükün hafifletilmesi, kayıt dışılığın önlenmesi, yabancı bayraktan Türk Bayrağına gelişin özendirilmesi, denetim ve belgelendirmenin sağlanması ve amatör denizciliğin geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Buna göre, belediye veya liman sicilinde adlarına motorlu taşıt kayıt ve tescil edilmiş olan gerçek ve tüzel kişiler tarafından, 30.06. 20009 tarihinden sonra bu taşıtlara ilişkin olarak motorlu taşıtlar vergisi ödenmeyecektir. Ancak, bu uygulama, 30.06.2009 tarihinde yürürlüğe girmekte olup, 01.01.2009 tarihi itibariyle yıllık olarak tahakkuk eden ve ilk taksiti ödenen motorlu taşıtlar vergisinin temmuz ayında ödenmesi gereken ikinci taksiti terkin edilecektir.
Bu yazımızda, 5897 sayılı Kanunla, 197 sayılı Motorlu taşıtlar Vergisi Kanunu (4) ve 492 sayılı Harçlar Kanununda (5) yapılan değişlikler açıklandıktan sonra yat, kotra ve benzeri araçların vergilendirilmesi açıklanacaktır.
II- 5897 SAYILI KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER:
1. 491 sayılı Denizcilik Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye aşağıda açıklanan ek madde eklenmiştir.
Bağlama Kütüğü:
Ek Madde 12-Türk Uluslararası Gemi Siciline tescilli olanlar ve Milli Gemi Siciline tescili zorunlu olanlar dışındaki ticari veya özel kullanıma mahsus gemi, deniz ve iç su araçlarının malikleri veya işletenleri, Denizcilik Müsteşarlığınca liman başkanlıkları bünyesinde oluşturulacak bağlama kütüğüne gemi, deniz ve iç su araçlarını kaydettirmek zorundadır. Bağlama kütüğünün tutulmasından limanlarda liman başkanı sorumludur. Herhangi bir liman başkanlığının yetki alanı içinde bulunmayan iç sulardaki iç su araçlarının kayıtları, ilgili mevzuatına uygun olarak Belediye Başkanlıklarınca tutulacak kütüklere yapılır. Belediye Başkanlıklarınca tutulacak bağlama kütüğünün tutulmasından Belediye Başkanı sorumludur. Bu madde kapsamındaki iç sularda hangi belediyenin yetkili olacağı yönetmelikle belirlenir. Yetkili belediyeler bir ay içinde kütükle ilgili teşkilatını kurar.
Kayıt için başvuru, mevcut gemi, deniz ve iç su aracı için bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay, yeni kayıt altına alınacak veya kayıt değişikliği yapılacak gemi, deniz ve iç su aracı için iktisap tarihinden itibaren bir ay içerisinde malik veya işleteni tarafından yazılı olarak yapılır. Bu sürelerde kayıt başvurusunda bulunulmayan gemi, deniz ve iç su araçları, ilgili liman Başkanlığınca; yukarıdaki fıkrada belirtilen iç sularda ise ilgili belediyelerce resen tescil edilir.
Bağlama kütüğüne kayıtlı gemi, deniz ve iç su araçlarının mülkiyetinin devrini amaçlayan sözleşmelerin ilgili liman veya Belediye Başkanlıkları huzurunda yapılması zorunludur. Aksi takdirde sözleşme geçersiz olur.
Yabancı uyruklu gerçek kişilere ait ve özel kullanıma mahsus gemi, deniz ve iç su araçları, talep ve Denizcilik Müsteşarlığınca uygun bulunması halinde bağlama kütüklerine kaydedilebilirler. Bu şekilde kayıtlı gemi, deniz ve iç su araçları, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunun 823. maddesi hükümlerine (6) bağlı olmaksızın Türk Bayrağı çekerler. Ancak, 815 sayılı Kanun (7) hükümleri saklıdır.
Bağlama kütüğüne kayıt edilecek her bir gemi, deniz ve iç su aracı için ruhsatname düzenlenir. Ruhsatnameler bağlama kütüğünün tutulduğu Liman Başkanlığı veya belediye tarafından her yıl vize edilir. Vizenin geçerlik süresi bir yıldır. Süresinde vize edilmeyen ruhsatnameler geçersizdir. Ruhsatname ve bunların vizeleri, 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı sayılı tarifenin “XIII- Bağlama kütüğü ruhsatnamelerinden ve bunların vizelerinden alınacak harçlar” bölümünde (8) belirlenen harca tabidir. Ruhsatname ve vize işlemleri yapılabilmesi için, harcın peşin olarak ödenmesi gerekir. Ruhsatnamenin düzenlendiği yıl ayrıca vize harcı alınmaz. Özel kullanıma tahsisli gemi, deniz ve iç su araçları için düzenlenen ruhsatnameler beş yıla kadar vize edilebilir ve bu durumda harç, içinde bulunulan yıl tarifesi esas alınarak her bir yıl için ayrı ayrı hesaplanarak tahsil edilir. Ruhsatnameyi düzenleyen veya vize işlemlerini yapan kamu görevlileri, harcın ödenmesinden mükellefle birlikte müteselsilen sorumludur. Bağlama kütüğüne kayıtlı ve geçerli ruhsatnameye sahip gemi, deniz ve iç su araçları, her türlü gemi sağlık resmi ve fener ücretinden muaftır.
Ruhsatnamesi olmayan veya zamanında vize işlemi yapılmayan gemi, deniz ve iç su aracının maliki ve işletenine, tescil edilmemesi nedeniyle tahsil edilemeyen ruhsat ve vize harç tutarının iki katı idari para cezası verilir ve bu gemi, deniz ve iç su araçlarına, denizcilik mevzuatına göre verilmesi zorunlu belgeleri düzenlenmez, liman veya iç su dâhilinde bile olsa sefere çıkmasına izin verilmez.
İdari para cezaları, liman başkanlıkları ve belediyeler tarafından verilir. Bu madde uyarınca verilecek idari para cezaları bir ay içerisinde ödenir. Bu idari para cezaları hakkında 5326 sayılı Kabahatler Kanunu (9) hükümleri uygulanır.
Bağlama kütüğünün tutulması, liman başkanlıklarının ve belediyelerin yetki ve sorumlulukları, kayıt, terkin, ruhsatname düzenlenmesi, idari para cezası verilmesi ve mali hükümler ile bu maddenin uygulanmasına dair diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar, mali konularda Maliye Bakanlığının uygun görüşünü almak kaydıyla Denizcilik Müsteşarlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Yapılan düzenlemeye göre, Türk Uluslararası Gemi Siciline tescilli olanlar ve Milli Gemi Siciline tescili zorunlu olmayan ticari veya özel kullanıma mahsus gemi, deniz ve iç su araçlarının malikleri veya işletenlerince, Denizcilik Müsteşarlığınca liman başkanlıkları bünyesinde oluşturulacak bağlama kütüğüne kaydettirme zorunluluğu getirilmiştir.
2. Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunun 1. maddesinin (c) bendinde yer alan, ”Liman veya belediye siciline kayıt ve tescil edilmiş olan motorlu deniz taşıtları” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
Yapılan bu değişiklikle, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunun 1. maddesi, Kanunun 5 ve 6. maddelerinde yazılı tarifelerde (10) yer alan;
a) Karayolları Trafik Kanununa (11) trafik şube veya bürolarına kayıt ve tescil edilmiş bulunan motorlu kara taşıtları,
b) Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne kayıt ve tescil edilmiş olan uçak ve helikopterler, motorlu taşıtlar vergisine tabidir. şeklini almıştır.
Böylece, özel amaçla kullanılan yat, kotra ve her türlü motorlu özel tekneler, 30.06.2009 tarihinden geçerli olmak üzere motorlu taşıtlar vergisi kapsamından çıkartılarak söz konusu verginin sadece motorlu kara taşıtları ile uçak ve helikopterine uygulanması öngörülmüştür.
Yapılan bu değişiklikle, motorlu taşıtlar vergisinin mükellefi, 30.06.2009 tarihinden geçerli olmak üzere, trafik sicili ile Ulaştırma Bakanlığınca tutulan sivil hava vasıtaları sicilinde adlarına motorlu taşıt kayıt ve tescil edilmiş olan gerçek ve tüzel kişilerdir.
3. MTV Kanunun 6. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “özel amaçla kullanılan yat, kotra ve her türlü motorlu tekneler (III) sayılı tarifeye” ibaresi madde metninden çıkartılmıştır.
MTV Kanunun değiştirilmeden önceki 6. maddesine göre, (I) sayılı tarifede yazılı taşıtlar dışında kalan, motorlu kara taşıtları (II) sayılı tarifeye göre, özel amaçla kullanılan yat, kotra ve her türlü motorlu tekneler (III) sayılı tarifeye, uçak ve helikopterler ise (Türk kuşu Türk Hava Kurumuna ait olanlar hariç) (IV) sayılı tarifeye göre vergilendirilmekte ve zirai ilaçlama amacıyla kullanılmak üzere kayıt ve tescil edilmiş uçaklar için (IV) sayılı tarifede yer alan vergi tutarları yüzde 25 oranında uygulanmakta idi.
Yapılan değişiklikle, (I) sayılı tarifede yazılı taşıtlar dışında kalan, motorlu kara taşıtları (II) sayılı tarifeye göre, uçak ve helikopterler (Türk kuşu, Türk Hava Kurumuna ait olanlar hariç) (IV) sayılı tarifeye göre vergilendirilmesi öngörülmüş ve zirai ilaçlama amacıyla kullanılmak üzere kayıt ve tescil edilmiş uçaklar için (IV) sayılı tarifedeki vergi tutarlarının %25 oranında uygulanmasının devamı sağlanmıştır.
Bilindiği gibi, (I) sayılı tarifede, otomobil, kaptıkaçtı, arazı taşıtları ve benzerleri ile motosikletlerin, motor silindir hacmi ve yaşlarına göre vergilendirilmesi düzenlenmiştir.
4. MTV Kanunun 6. maddesinde yer alan ve özel amaçla kullanılan yat, kotra ve her türlü motorlu özel teknelerin, motor gücü (BG) ve yaşlarına göre vergilendirilmesini öngören (III) sayılı tarife (12) Kanun metninden çıkarılmıştır.
Bilindiği gibi (III) tarife ile, yat, kotra ve her türlü motorlu özel tekneler, yaşları ve birim motor gücüne (BG) göre her yıl içi belirlenen tutar üzerinden vergilendirilmekte idi. 30.06.2009 tarihinden geçerli olmak üzere, söz konusu araçlar, motorlu taşıtlar vergisi kapsamından çıkartılmış ve aşağıda açıklanacağı üzere, ruhsatname ve vizelerden harç alınmak suretiyle vergilendirilmesi öngörülmüştür.
5. Ayrıca, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunun; 30.06.2009 tarihinden geçerli olmak üzere;
a) “Mükellefiyetin Başlaması” başlıklı maddesinde yer alan “liman veya belediye” ibaresi madde metninden çıkartılmış ve madde hükmü, “Motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyeti, motorlu taşıtların trafik, sicili ile Ulaştırma Bakanlığı tarafından tutulan sivil hava vasıtaları siciline kayıt ve tescili ile başlar. Hükmünü almıştır.
b) “Mükellefiyetin Sona Ermesi” başlıklı maddesinde yer alan “liman veya belediye” ibaresi, madde metninden çıkartılmış ve madde hükmü, “Motorlu taşıtların trafik sicili ile Ulaştırma Bakanlığı tarafından tutulan sivil hava vasıtaları siciline ait kayıtlarının silinmesi halinde, silinme takvim yılının ilk altı ayı içinde yapılmış ise ikinci altı aylık dönemin başından, ikinci altı aylık dönem içinde yapılmışsa takip eden takvim yılı başından itibaren mükellefiyet sona erer.” olarak kalmıştır.
c) “Verginin Tarhı, Tebliğ ve Ödenmesi” başlıklı maddesinin 5 ve 6. fıkralarında yer alan “IIII” ibareleri, madde metinlerinden çıkartılmıştır. Böylece mezkur maddenin;
5 fıkrası, “(I), (II) ve (IV) sayılı tarifelerde yazılı taşıtlar için vergi, taşıtların kayıt ve tescilinin yapıldığı yerin vergi dairesine veya Maliye Bakanlığı tarafından motorlu taşıtlar vergisi tahsiline yetki verilen banka veya özel finans kurumu şubelerine ödenir.
6. fıkrası, “(I), (II) ve (IV) sayılı tarifelerde yazılı taşıtların, yıl içinde ilk defa kayıt ve tescillerinin yapılması halinde vergi, yıllık olarak tahakkuk eder. Tahakkuk eden verginin taksit süresi geçmiş olan kısmı kayıt ve tescilin yapıldığı tarihten itibaren ve bir ay içinde ödenir. Şu kadar ki, ilk altı aylık dönem geçtikten sonra yapılacak kayıt ve tescil işlemlerinde, sadece ikinci altı aylık döneme ilişkin vergi tahakkuk eder ve ödenir.” Halini almıştır.
c) “Yetki” başlıklı maddesinin son fıkrasında yer alan, “(III) sayılı tarife için ödenecek vergi miktarlarının hesaplanmasında ise 1 Yeni Kuruşun” ibaresi madde metninden çıkartılmış ve madde hükmü, “Bu suretle hesaplanan ve ödenmesi gereken vergi miktarlarında 1 Yeni Türk Lirasının altındaki tutarlar dikkate alınmaz.” Şeklini almıştır.
d) “Vergiye Etki Eden Değişiklikler” başlıklı maddesinin 1. fıkrasında yer alan “motor gücü birimi (BG)” ibaresi metinden çıkartılmıştır. Böylece mezkur madde fıkrası,“Yıl içinde taşıtın vergilendirilmesine esas olan model yılı, cinsi, motor silindir hacmi, azami toplam ağırlığı ve azamî kalkış ağırlığı gibi unsurlarından herhangi birisinde, verginin artırılması veya azaltılmasını gerektiren bir değişiklik olduğu takdirde, bu değişiklik, takvim yılının ilk altı ayında yapılmış ise takip eden son altı aylık dönemin başından, son altı ayında yapılmış ise takip eden takvim yılı başından itibaren dikkate alınır ve vergi, yeni duruma göre ödenir.” Şeklini almıştır.
e) “Bildirme ve Sorumluluk” başlıklı maddesinin (a) ve (c) bentlerinde yer alan “Belediye ve liman”, (d) bendinin 1. paragrafında yer alan Liman ve deniz işletme bölge müdürlükleri, belediyeler veya liman başkanlıkları” ve “denize veya” ibareleri ile 2. paragrafında yer alan “denize veya” ibaresi madde metninden çıkartılmıştır. Böylece mezkur maddenin;
(a) bendi, “Trafik Sicil Memurları ile Ulaştırma Bakanlığı sivil hava vasıtaları sicil memurları kayıt ve tescil ettikleri motorlu taşıtları, bu taşıtların cins, nevi, nitelikleri ve kullanılış maksatları ile verginin alınmasına esas alınabilecek diğer bilgileri ve bunlarla meydana gelen değişiklikleri kayıt ve tescilin yapıldığı ve değişikliğin tespit olunduğu tarihten itibaren bir ay içinde ilgili vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar.”
(c) bendi, “Noterler, trafik sicil memurları ile Ulaştırma bakanlığı sivil hava vasıtaları sicil memurları gibi, taşıtların her türlü satış veya devir işlemlerini yapanlar, motorlu taşıtların her türlü satış ve devir işlemlerini yapmadan önce, bu taşıtlara ait o güne kadar ödenmemiş motorlu taşıtlar vergileri ile gecikme zamları, gecikme faizleri ve vergi cezalarının ödendiğini gösterir belgeyi istemeye mecburdurlar.
(d) bendinin;
(1). paragrafı, “Taşıtlarla ilgili fenni muayene komisyonları, fenni muayene yapma yetkisi verilen gerçek ve tüzel kişiler ile Ulaştırma Bakanlığı sivil havacılık genel müdürlüğü taşıtları, fenni muayenelerini yapmadan, uçuşa elverişli belgelerini vermeden önce verginin ödenip ödenmediğini araştırmak zorundadırlar”.
(2). Paragrafı, “Vergisi ödenmemiş veya 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanunun 48. madde hükmüne göre taksitlendirilmemiş taşıtlara ait taşıtlara ait muayene yapılamaz, uçuşa elverişli belge verilemez”.şeklini almıştır.
f) “Gider Kaydedilmeme Hali” başlıklı maddesinde yer alan “(III) “ ibaresi, metinden çıkartılmış ve madde hükmü, “Bu Kanuna bağlı (I) ve (IV) sayılı tarifelerde yer alan taşıtlardan (Ticari maksatla kullanılan uçak ve helikopterler ile taşıt kiralama faaliyeti ile uğraşan işletmelerin bu amaçla kiraya verdikleri taşıtlar hariç) alınan vergi ve cezalar ile gecikme zamları gelir ve kurumlar vergilerinin matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmez”. Olarak kalmıştır.
7. Öte yandan, MTV Kanunun“Tanımlar” başlıklı 2. maddesinin (1). fıkrasının kayıt ve tescil tanımının yapıldığı (19) numaralı bendindeki “trafik” ibaresi, “trafik sicili” şeklinde değiştirilmiş, motorlu taşıtın tanımının yapıldığı (1) numaralı bendinde yer alan, “deniz, göl ve nehirlerde” ibaresi ile (19) numaralı bendindeki, “belediye ve liman” ibaresi metinden çıkartılmış, 13 ve 14 numaralı bentler, 30.06.2009 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır. (13)
Böylece, mezkur Kanunun 2/1. fıkrasının (1) ve (19) numaralı bentlerinde yapılan motorlu taşıt ile kayıt ve tescilin tanımı, 30.06.2009 tarihinden itibaren aşağıdaki gibi değiştirilmiştir.
1-Motorlu Taşıt: Karada, havada, insan, hayvan ve eşya taşımaya yarayan ve makine kuvvetiyle hareket eden taşıtlardır.
19-Kayıt ve Tescil: Motorlu taşıtların ilgili mevzuat gereğince trafik sicili ile Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce tutulan sivil hava vasıtaları siciline yapılan kayıt ve tescilini ifade eder.
III- YAT KOTRA VE BENZERİ ARAÇLAR İÇİN ÖNGÖRÜLEN HARÇ TUTARLARI:
Önceki bölümde değinildiği üzere, liman veya belediye siciline kayıt ve tescil edilmiş olan motorlu deniz taşıtlar, 5897 sayılı Kanunla 30.06.2009 tarihinden geçerli olmak üzere motorlu taşıtlar vergisi kapsamından ve bu araçların vergilendirilmesi ile ilgili (III) sayılı tarife de vergileme ölçülerinden çıkartılmıştır. Böylece, bu değişiklik sonrasında motorlu taşıtlar vergisi, sadece motorlu kara taşıtları ile uçak ve helikopterlere uygulanır hale gelmiştir.
Yapılan düzenleme ile, 30.06.2009 tarihinden itibaren Türk Uluslararası Gemi Siciline tescilli olanlar ve Milli Gemi Siciline tescili zorunlu olanlar dışındaki ticari veya özel kullanıma mahsus gemi, deniz ve iç su araçlarının malikleri veya işletenleri, Denizcilik Müsteşarlığınca liman başkanlıkları bünyesinde oluşturulacak bağlama kütüğüne gemi, deniz ve iç su araçlarını kaydettirme zorunluluğu getirilmiştir. Bağlama kütüğü ruhsatnamesi ve bunların vize edilmesinde, deniz taşıtının boyuna göre belirlenmiş harç uygulaması başlatılmıştır.
Buna göre, 5897 sayılı Kanunla, 30.06.2009 tarihinden geçerli olmak üzere, Harçlar Kanununa bağlı (8) sayılı tarifeye eklenen “XIII-Bağlama kütüğü ruhsatnamelerinden ve bunların vizelerinden alınacak harçlar:” başlıklı bölümü ile 2009 yılı için öngörülen harç tutarları aşağıdaki gibidir: 10/8/1993 tarihli ve 491 sayılı Denizcilik Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre oluşturulan bağlama kütüklerine kaydedilen gemi, deniz ve iç su araçlarına verilecek ruhsatnamelerden ve bunların vizelerinden (Gemi, deniz ve iç su aracının boyuna göre):
5 metreden 9 metreye kadar olanlardan……………………………………….. 200 TL
9 metreden 12 metreye kadar olanlardan……………………………………….400 TL
12 metreden 20 metreye kadar olanlardan …………………………………….800 TL
20 metreden 30 metreye kadar olanlardan …………………………………. 1600 TL
30 metreden büyük olanlardan…………………………………………………. 3.200 TL
Ancak, bu uygulama, 30.06.2009 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, 01.01.2009 tarihi itibariyle yıllık olarak tahakkuk eden ve ilk taksiti ödenen motorlu taşıtlar vergisinin temmuz ayında ödenmesi gereken ikinci taksiti terkin edilecektir.
Aracın boyunun tespitinde bir metreden küçük değerler dikkate alınmaz. Münhasıran deniz taşımacılığı ve balıkçılık faaliyetinde kullanılan gemi, deniz ve iç su araçları için alınacak ruhsatname ve yapılacak vize işlemleri bu bölümdeki harçlardan müstesnadır.
– Kaldırılan Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifesi ve Ödenen Vergi Tutarları: Özel amaçla kullanılan yat, kotra ve motorlu tekneler için uygulanan 2009 yılı motorlu taşıtlar vergisi tarifesi aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
(III) SAYILI TARİFE:
(5897 Sayılı Kanunla Kaldırılmadan önceki, 01.01.2009 tarihinden geçerli tutarlar)
Taşıtların Yaşları ile Her Motor Gücü Birimi (BG)
İçin Ödenecek Yıllık Vergi Tutarı:(TL)
Taşıt Cinsi ve
Motor Gücü (BG) : 1-3 Yaş : 4-5 Yaş : 6-15 Yaş : 16 ve Yukarı Yaş:
Yat, Kotra ve her
türlü Motorlu özel tekneler
10-20 BG’ ne kadar 23,68 15,78 7,88 3,12
21-50 BG’ ne kadar 31,58 23,68 14,20 6,28
51.-100 BG’ ne kadar 39,49 31,58 18,93 7,88
101-150 BG’ ne kadar 47,38 39,49 23,68 11,04
151 BG ve yukarısı 71,09 55,29 31,58 15,78
Bu tarife çerçevesinde, bazı yat, kotra ve motorlu tekneler için 2009 yılı için ödenmesi gereken motorlu taşıtlar vergisi tutarları aşağıdaki gibi hesaplanır.
Taşıtların Yaşları ile Her Motor Gücü Birimi (BG)
İçin Ödenecek Yıllık Vergi Tutarı:(TL)
Taşıt Cinsi ve
Motor Gücü (BG) : 1-3 Yaş : 4-5 Yaş : 6-15 Yaş : 16 ve Yukarı Yaş:
Yat, Kotra ve her
türlü Motorlu özel tekneler
20 BG’ ne kadar 473,60 315,60 157,60 62,40
50 BG’ ne kadar 1.579,00 1.184,00 710,00 314,00
100 BG’ ne kadar 3.949,00 3.158,00 1.893,00 788,00
150 BG’ ne kadar 7.107,00 5.923,50 3.552,00 1.656,00
151 BG ve yukarısı 10.734,59 8.348,79 7.768,58 2.382,78
Öte yandan, deniz yolu taşımacılığı ile deniz ticaret filosunun geliştirilmesi, teşvik edilmesi ve uluslararası düzeyde rekabet edebilecek duruma getirilmesi amacıyla, deniz araçlarına vergisel yönden aşağıda açıklanan teşvikler sağlanmıştır..
1- KDV Kanunun 13/a bendi ile, faaliyetleri kısmen veya tamamen deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer tesis ve araçların kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflere bu amaçla yapılan deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer tesisi ve araçlarının teslimleri, bu araçların imal ve inşası ile ilgili olarak yapılan teslim ve hizmetler ile bunların tadili, onarım ve bakımı şeklinde ortaya çıkan hizmetler, aynı maddenin (b) bendi ile de, deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetler katma değer vergisinden istisna edilmiştir.
2- 4490 sayılı Türk Uluslar arası Gemi Sicili Kanunu (14) uyarınca oluşturulan Türk Uluslar arası Gemi Siciline (15) kayıtlı gemilerin işletilmesinden ve devrinden elde edilen kazançlar, gelir ve kurumlar vergileriyle fonlardan istisna edilmiştir. Deniz taşımacılığında, zamana ve yüke bağlı olarak geminin tamamını veya bir kısmını taşıtana tahsis etmek suretiyle yük ve yolcu taşıma taahhüt sözleşmeleri kapsamında yapılan “Time Charter İşletmeciliği” işleri, gemi işletmeciliği faaliyet kapsamında değerlendirildiğinden, söz konusu faaliyetlerden elde edilen kazançlar da istisna kapsamına girmektedir. Ancak, uluslar arası gemi siciline kayıtlı gemilerin zamana ve yüke bağlı olmaksızın doğrudan kiraya verilmesi işlemi, gemi işletmeciği faaliyeti sayılmadığından elde edilen kira gelirine istisna uygulanması mümkün değildir.
3- 4760 sayılı ÖTV Kanununa ekli “(II) SAYILI” listeye göre, 18 Gros tonilatoyu (16) geçmeyen gezinti gemileri (Denizde seyretmeye mahsus olanlar) ile yolcu ve gezinti gemileri, (Denizde seyretmeye mahsus olmayanlar) %6.7 oranında, yatlar ve diğer eğlence ve spor tekneleri, kürekli kayıklar ve kanolar, (Şişirilebilir olanlar, birim ağırlığı 100 kg’ı geçmeyenler, kürekli kayıklar ve kanolar hariç) %8 oranında özel tüketim vergisine tabidir.
18 Gros tonilatoyu geçen gezinti gemileri, yük gemileri, tankerler, frigorifik gemiler, sarnıçlı gemiler, balıkçı gemileri, fabrika gemileri, römorkörler, fener gemileri, itici gemiler, yangın söndürme gemileri, savaş ve kurtarma gemileri ise, “(II) SAYILI” listeye dahil edilmeyerek özel tüketim vergisine tabi tutulmamıştır.
4-01.07.2003 tarih ve 2003/5868 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (17) ile; Türk Uluslar arası Gemi Siciline veya Milli Gemi Siciline kayıtlı, kabotaj (18) hattında münhasıran yük ve yolcu taşıyan gemilere, ticari yatlara, hizmet ve balıkçı gemilerine, miktarı her geminin teknik özelliklerine göre tespit edilmek ve bu akaryakıtı kullanacak geminin jurnaline (19) işlenmek kaydıyla verilecek akaryakıtın özel tüketim vergisi tutarı sıfıra indirilmiştir. Ayrıca, deniz yakıtı kullanım hakkına sahip deniz aracının, yakıt masrafının kiracıya ait olması şartıyla kiralanması halinde de, belli şartlar dahilinde söz konusu istisnadan yararlanılmaktadır.
DİP NOTLAR
(1) 16.05.2009 tarih ve 27230 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
(2) 24.06.1993 tarih ve 3911 sayılı yetki Kanununa istinaden, 19.08.1993 tarih ve 21673 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Kanun Hükmünde Kararname ile, denizcilik sistem ve hizmetlerinin ülkenin deniz ilgi ve çıkarlarına ve ihtiyaçlarına uygun olarak tahsisi ve geliştirilmesi için, Başbakanlığa bağlı Denizcilik Müsteşarlığının kurulmasına, teşkilat ve görevlerine ilişkin esaslar düzenlenmiştir.
(3) Gemi, tahsis edildiği amaca uygun olarak kullanılan, denizde hareket etme imkanına sahip, insan ve yük taşımacılığında kullanılan her türlü teknelerdir. Gemiler, kuru yük gemileri, kargo gemileri, tanker gemileri, ro-ro yük gemileri ve yolcu taşıma gemileri olarak sınıflandırılabilir. Yat, gezi ve spor amacıyla kullanılan, yük ve yolcu gemisi niteliğinde olmayan deniz aracıdır. Kotra, çoğunlukla bir direkli randası olan, ince gövdeli yelkenli araçtır. Tekne ise, motorlu deniz taşıtıdır.
(4) 23.02.1963 tarih ve 11342 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
(5) 17.07.1964 tarih ve 11756 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
(6) 09.07.1956 tarih ve 9353 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Türk Ticaret Kanunun 823.maddesinde, her Türk gemisinin Türk Bayrağı çekeceği, yalnız Türk vatandaşlarının malı olan geminin Türk gemisi olduğu belirlenmiştir.
(7) 28.04.1926 tarih ve 358 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 815 sayılı Türkiye Sahillerinde Nakliyatı Bahriye (Kabotaj) ve Limanlarda Karasuları Dahilinde İcrayı Sanat ve Ticaret Hakkında Kanun ile, Türk kıyılarında kabotaj hakkı, Türk Bayrağını taşıyan gemilere ve Türk vatandaşlarına tanınmıştır.
(8) Söz konusu tarife, 5987 sayılı Kanunla 30.06.2009 tarihinden geçerli olmak üzere eklenmiş olup, 491 sayılı Denizcilik Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre oluşturulan bağlama kütüklerine kaydedilen gemi, deniz ve iç su araçlarına verilecek ruhsatnamelerden ve bunların vizelerinden söz konusu araçların boylarına göre harç alınmasının öngören tarifedir.
(9) 31.03.2005 tarih ve 25772 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5326 sayılı Kabahatler Kanunu, toplum düzenini, genel ahlakı, genel sağlığı, çevreyi ve ekonomik düzeni korumaya yönelik hükümler içermekte olup, 17. maddesinde idari yaptırım türlerinden idari para cezası düzenlenmiştir.
(10) MTV Kanunun 5 ve 6. maddelerinde vergileme ölçü ve hadleri belirlenmiş olup, 5. maddesinde, otomobil, kaptıkaçtı, arazı taşıtları ve benzerleri ile motosikletlerin vergilendirilmesine ilişkin (I) sayılı tarife, 6. maddesinde ise, (I) sayılı tarifede yazılı taşıtlar dışında kalan motorlu taşıtların vergilendirildiği (II) sayılı tarife, uçak ve helikopterlerin (Türk kuşu, Türk Hava Kurumuna ait olan hariç) vergilendirildiği (IV) sayılı tarife yer almaktadır. 06.06.2008 tarihinden itibaren, zirai ilaçlama amacıyla kullanılmak üzere kayıt ve tescil edilmiş uçaklar için (IV) sayılı tarifede yer alan vergi tutarları %25 oranında uygulanmaktadır. Yat, kotra ve benzeri araçların vergilendirilmesine ilişkin (III) sayılı tarife, 5897 sayılı Kanunla, 30.06.2009 tarihinden itibaren vergileme ölçülerinden çıkartılmıştır.
(11) 18.10.1983 tarih ve 18195 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
(12) Söz konusu tarife, yat, kotra ve her türlü motorlu özel teknelerin, yaşları ile motor gücüne göre motorlu taşıtlar vergisi hesaplanmasını öngören cetveldir.
(13) Söz konusu maddenin kaldırılmadan önceki 13. bendinde, Yat, kotra ve her türlü motorlu tekneler, spor ve gezinti amacıyla özel olarak kullanılan her boyda içten ve dıştan takma motorlu hareket eden tekneler ile motorlu yelkenli teknelerdir. Motorlu yelkenli tekneler, Türkiye Yelken federasyonuna kayıtlı olup, federasyondan yelken numarası almış motorlu yelkenli teknelerdir. 14. bendinde ise, Motor gücü. Taşıtların motorlarını imal eden fabrikalarca uluslar arası normlara göre tespit edilen ve kanunlarda (BG) olarak ifade olunan devamlı beygir gücüdür. Tanımları yer almakta idi.
(14) 12.12.1999 tarih ve 23913 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
(15) Türk Uluslar arası Gemi Sicili, gemilerin nitelikleri ve üzerlerindeki hakların yazıldığı ve Liman Başkanlığı tarafından tutulan resmi bir sicil olup, Türk bayrağını çekme hakkına sahip ticaret gemilerin bu sicile tescili zorunludur.
(16) Gros Tonilato, geminin güverte altı ve güverte üstü bütün kapalı yerlerinin hacmini ifade etmektedir.
(17) 16.07.2003 tarih ve 25170 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
(18) Kabotaj hakkı, bir devletin kendi karasularında deniz ticareti yapabilmek yetkisini kendi vatandaşlarına ve kendi bayrağını taşıyan gemilere has bir hak olarak tanınmasıdır.
(19) Gemi Jurnali, Liman Başkanlığınca tastikli, 18 Gros Tonilatodan büyük gemiler için gemi kaptanının nezareti altında 2.kaptan veya nezareti altındaki bir gemi adamı tarafından tutulan ve yolculuğun başlandığı andan itibaren geçen olayların yazıldığı bir defterdir.