Mustafa Bahadır ALTAŞ
Malatya SMMMO Başkanı
01.04.2004 tarihinden geçerli olmak üzere 06/02/2004 tarih ve 25365 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 5084 sayılı Yatırımları ve istihdamı teşvik yasası uygulama süresi 31.12.2008 tarihinde sona erecektir.
Bu yasanın uygulama süresinin 5 yıl ile sınırlı tutulması nedeni ile özellikle İş dünyasının yasanın uygulanma süresinin yeni yatırımlar için yeniden değerlendirilmesi konusunda yapmış olduğu talep ve istekleri doğrultusunda.,
İlk önce 5228 sayılı kanunla 5084 sayılı kanunda değişiklik yapılarak (31.07.2004 Tarih ve 25539 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanmıştır) 5084 sayılı Kanunun 7 nci maddesine aşağıdaki (h) bendi eklenmiştir.(madde 55)
- h) Bu Kanunun yayımını izleyen tarihten itibaren azamî iki yıl içerisinde tamamlanan yeni yatırımlarda, 3, 4 ve 6 ncı maddelerde yer alan destek ve teşvikler, bu maddelerde yer alan sürelere bakılmaksızın yatırımın tamamlandığı tarihi izleyen beş yıl süresince uygulanır.
Bu defa, 30.12.2006 tarihli, 26392 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5568 sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle, 5084 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin 5228 sayılı Kanunun 55 inci maddesi ile değişik (h) bendi yeniden düzenlenmiştir.
“h) Bu Kanunun 3,4 ve 6 ncı maddelerinde yer alan destek ve teşvikler, bu maddelerde belirtilen sürelere bakılmaksızın Kanun kapsamına giren illerdeki yeni yatırımlardan; 31.12.2007 tarihine kadar tamamlananlar için 5 yıl, 31.12.2008 tarihine kadar tamamlananlar için 4 yıl, 31.12.2009 tarihine kadar tamamlananlar için 3 yıl süreyle uygulanır.”Şeklinde değiştirilmiştir.
Buna göre 5084 sayılı kanunun 3 maddesi (Gelir Vergisi Teşviki), 4 maddesi (Sigorta primleri işveren hissesi teşviki) ve 6 Maddesinde (Enerji desteği) yer alan destek ve teşvikler, bu maddelerde belirtilen sürelere bakılmaksızın yasanın uygulama süresi yeni yatımlar için 2012 yılına kadar uzamış bulunmaktadır.
Buna göre kanun kapsamına giren illerdeki yeni yatırımlardan;
| Yeni Yatırımın Tamamlanma Tarihi | Destek ve Teşviklerden Yararlanma Süresi | En Son Yararlanılacak
Tarih |
| 31.12.2007
tarihine kadar |
Tamamlanma tarihini
izleyen 5 yıl |
31.12.2012
tarihine kadar |
| 31.12.2008
tarihine kadar |
Tamamlanma tarihini
izleyen 4 yıl |
31.12.2012
tarihine kadar |
| 31.12.2009
tarihine kadar |
Tamamlanma tarihini
izleyen 3 yıl |
31.12.2012
tarihine kadar |
Olmak üzere uygulanır şeklinde değişiklik yapılmıştır. Örneğin, 31/12/2008 tarihine kadar tamamlanan yeni bir yatırım için 4 yıl süreyle teşvik uygulanacak olup, bu yatırım nedeniyle teşvikten yararlanılacak son tarih 2012 yılının Aralık ayı olacaktır
Bu nedenle 5084 sayılı yasanın yürürlükte olduğu 2004-2008 yılları arasında yatırıma başlayan ve bu yatırımlarını tamamlayan işyerlerinin süre bitimi olan 31.12.2008 tarihinden sonrada yasada öngören gelir vergisi stopaj teşviki, sigorta primleri işveren hissesi teşviki ve enerji desteklerinden 2012 yılı sonuna kadar yararlanabilmeleri için gerçekleştirmiş oldukları yatırımlar ile ilgili yasada ve tebliğlerde belirtilen iş ve işlemlere ait belgeleri süre bitiminden önce tamamlayarak ilgili kurumlara bilgi vermesi gerekmektedir.
20 Nisan 2006 Tarih ve 26145 sayılı Resmi Gazete yayınlanan yatırımların ve istihdamın teşviki genel tebliği (seri no: 3) göre yatırımların kuruluş aşamasında yapılması gerekenler;
- 5084 sayılı Kanun kapsamında bedelsiz yatırım yeri tahsis edilmiş olması,
- Akreditif açtırılması,
- Yatırımın büyüklüğü ile uyumlu altyapının hazırlanması,
- Yatırımla ilgili ithalat, bina-inşaat yapımı ve makine,
- Teçhizat alımına ilişkin harcamalara başlanılarak yasal defterlere buna ilişkin gerekli kayıtların yapılması,
- Yatırımın gerçekleşme durumunun Organize Sanayi Bölgelerinde Bölge Yöneticiliğine, diğer bölgelerde Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğüne bildirilmiş olması gerekmektedir.
Yatırımın tamamlama aşamasında yapılması gerekenler,
- Eğer alınmış ise Teşvik belgesi kapaması yapılması,
- Yapı kullanma izninin alınması,
- Yatırımla ilgili ithalat, bina-inşaat yapımı ve makine – teçhizat alımına ilişkin harcamaların
Aktifleştirilerek yasal defterlerde buna ilişkin gerekli kayıtların yapılması gerekmektedir.
Bununla birlikte 04 Temmuz 2007 Tarih ve 26572 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Enerji Desteğinin Uygulanmasına İlişkin 2007/1 nolu Tebliğ” göre de
Yatırımın tamamlanması (Madde 11)
1.Yatırımlar, mal ve hizmet üretiminin yapılabilmesini teminen arazi-arsa, bina-inşaat ve makine-teçhizat gibi sabit harcamaların yapılmasını müteakip bu durumun;
a-Su ürünleri, seracılık, organik ve biyoteknolojik tarım, kültür mantarı yetiştiriciliği ve kompostu, seracılık, sertifikalı tohumculuk alanında faaliyette bulunan tesisler için Tarım İl Müdürlüğünden,
b-Sanayi tesisleri için Ticaret ve Sanayi Odalarından alınacak kapasite raporu (enerji desteğinden yararlanacak konularda kapasite raporu düzenlenemeyen işletmeler için Ticaret ve Sanayi Odaları tarafından düzenlenen ekspertiz raporları),
c-Turizm konaklama tesisi yatırımlarında Turizm İşletme Belgesi,
d-eğitim yatırımlarında Özel Öğretim Kurumları için kurum açma izni,
e-sağlık alanında faaliyet gösteren tesislerde Sağlık Bakanlığından alınacak Özel Hastane Faaliyet İzin Belgesi veya İşletme İzni veya İl Sağlık Müdürlüğünden alınacak Açılma İzin Belgesi veya Uygunluk Belgesi ile belgelendirmesi halinde tamamlanmış sayılır.
2.Enerji desteğinden yararlanabilecek tesisler için yatırımın tamamlanma tarihi, yukarıda belirtilen belgelerin ilgili kurum ve kuruluşlardan temin edilmesini müteakip ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünden işletmeye geçiş ile ilgili olarak verilecek işyeri bildirgesinde yer alan tarihtir.
Mevcut şekli ile istihdam üzerindeki vergi ve sigorta yüklerinin yüksek olması nedeni ile işyeri sahiplerinin belirli bir sürede de olsa bu teşvik ve destek unsurlarından yararlanmaları kendileri ve işyerleri için önem arz etmektedir. Bu nedenle ile meslektaşlarımızın ve iş dünyasının bu konuyu dikkatli bir şekilde değerlendirmesi gerekmektedir.